Bất ngờ từ những cây bút trẻ

Giải thưởng Văn học tuổi 20 do NXB Trẻ, Báo Tuổi Trẻ, Hội Nhà văn TP HCM... tổ chức tiếp tục nhận tác phẩm dự thi đến hết ngày 30-10-2021. Những bản thảo dự thi chất lượng tốt sẽ được NXB Trẻ xuất bản thành sách mà không cần đợi quá trình chấm, trao giải chung cuộc.

Táo bạo, thú vị và độc đáo

Trong quá trình nhận bài dự thi của các cây bút trẻ khắp nơi gửi về, NXB Trẻ đã chọn ra được 3 tác phẩm tốt của 3 tác giả trẻ và xuất bản thành sách. Các tác giả và tác phẩm gồm: Phã Nguyện với tác phẩm "Kẻ săn chuột", Đinh Thành Trung với tác phẩm "Bí mật của bóng tối", Mai Thanh Nga với tác phẩm "Lũ chim thích chọn cành khô". Mỗi quyển sách đều mang đến một góc nhìn riêng, dấu ấn riêng của từng cây bút. 

Trong đó, "Kẻ săn chuột" của tác giả Phã Nguyện là một truyện dài, kể về những con người mưu sinh ở khu ổ chuột có tên xóm Đèn Dầu. Câu chuyện được kể dưới góc nhìn của 2 nhân vật, đứa bé sống ở khu ổ chuột và thanh niên đã hơn 30 tuổi nhưng chậm phát triển. Tác phẩm được đánh giá là sẽ mang đến những bất ngờ và thú vị về sự đấu tranh của những con người yếu thế trong xã hội để họ giành lấy những điều tốt đẹp hơn.

Tập truyện ngắn "Lũ chim thích chọn cành khô" của tác giả Mai Thanh Nga lựa chọn đề tài về những người sống nhiều nơi trên thế giới, họ luôn phải đấu tranh để có thể sống ở nơi xa lạ. Từ đó tác phẩm cũng đề cập các vấn đề trong cuộc sống của người trẻ hiện nay. Một tác phẩm với đề tài chất chứa nhiều suy tư mà vẫn tươi sáng, hồn hậu bởi tất cả được nhìn qua lăng kính của thứ tình cảm bền vững: tình thân và tình quê. Cái hay của tác giả là dù không có từ ngữ cụ thể nào nhắc đến quê hương, nhân vật nào cũng sinh sống ở một vùng đất xa xôi nào đó song tình yêu quê hương vẫn quyện chặt đâu đó giữa những khoảng lặng của từng câu chữ.

Ba tác phẩm chất lượng tốt của cuộc thi được chọn in thành sách

Tập truyện ngắn "Bí mật của bóng tối" của tác giả Đinh Thành Trung cũng có đề tài hướng đến những người sống cuộc đời nghèo khổ và phải vật lộn với khó khăn mỗi ngày. Cuộc đời mỗi người rồi sẽ đi về đâu khi ai cũng có những "khoảng tối", chỉ có thể một mình đối diện. Đó là sự đối mặt với nghịch cảnh số phận, là những dằn vặt và đấu tranh tâm lý mãnh liệt, những nghĩ suy về kiếp người, về ý nghĩa của tồn tại và cuộc sống... 

Mỗi con người trong tập truyện ngắn này đem đến những góc nhìn, quan điểm khác nhau về cuộc sống muôn hình vạn trạng. Bên sâu trong nội tâm của mỗi người, ai cũng có những cuộc chiến của riêng mình. "Ván cờ đời người tới khi chết mới kết thúc, chỉ cần còn sống thì vẫn có khả năng đảo nghịch" - thông điệp của cuốn sách thu hút độc giả.

Ông Dương Thành Truyền, quyền Giám đốc NXB Trẻ, chia sẻ: "Những cây bút trẻ hiện nay có văn phong táo bạo, thú vị và độc đáo. Họ là những người trẻ, với những trải nghiệm sống phong phú. Họ viết về những điều họ gặp, môi trường họ sống và viết. Không chỉ đa dạng về đề tài, họ còn viết rất kỹ. Mỗi người một phong cách nhưng chúng tôi nhận thấy các bạn tập trung vào 3 nhóm chính. 

Nhóm tác giả chọn xê dịch, xem việc xách balô lên và đi làm một phần thiết yếu của cuộc sống. Họ đi để khám phá thế giới, khám phá bản thân và trả lời những câu hỏi có ý nghĩa về cuộc sống. Nhóm thứ hai chọn tri thức làm nền tảng nội lực sáng tác. Điều này thể hiện rõ qua bút lực và sự đa dạng của thể loại đề tài. Và nhóm cuối cùng chọn sự phá cách làm cảm hứng thể hiện. Họ tự đặt ra nhiều bối cảnh mới khiến độc giả đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác".

Độc giả cũng thay đổi

Không chỉ góp thêm những đầu sách trong trẻo, độc đáo mà sức sống bền bỉ của "Văn học tuổi 20" còn gieo niềm tin vào sự phát triển mạnh mẽ hơn của văn chương Việt trong giai đoạn tới. Không khó để nhận ra đối tượng độc giả của dòng văn học tuổi 20 cũng đã thay đổi rất nhiều. Minh chứng rõ nét nhất là cuộc khảo sát độc giả của dòng văn học tuổi 20 từ Tuần lễ sách chào mừng ngày Sách Việt Nam 2021 vừa qua. 

Theo người trong giới nhận định, lớp công chúng văn học hiện nay đang có những thay đổi rất lớn. Xu hướng của lớp bạn đọc trẻ hiện nay là sự dịch chuyển sang những tác phẩm văn học châu Á. Trong đó, tác phẩm văn học đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đang chiếm được cảm tình của độc giả.

Theo giới xuất bản, trước đây những tác phẩm văn học châu Âu luôn đứng đầu danh sách về lượng xuất bản thì nay nhiều tác phẩm dù là tuyệt tác best seller (bán chạy nhất) ở nhiều nước, vẫn không được bạn đọc trẻ ưu ái như trước. Chị Huyền Tôn Nữ Kim Tuyến, Trưởng Ban Quản lý sách văn hóa - xã hội NXB Trẻ, khẳng định: "Trong sự tiếp nhận của bạn đọc trẻ hiện nay, xu hướng thích đọc những tác phẩm hư cấu đang thể hiện một cách rõ nét". Bên cạnh đó, "những dòng sách về kỹ năng, sống đẹp, cẩm nang nghề nghiệp, công việc... luôn bán chạy nhất" - ông Nguyễn Xuân Thưởng, Trưởng Phòng Kinh doanh - Truyền thông Công ty Cổ phần Zenbooks, chia sẻ.

Chính sự thay đổi của độc giả cũng tạo nên sự thay đổi của những người viết. Chị Kim Tuyến khẳng định trong 6 mùa giải Văn học tuổi 20, những chủ đề về tình yêu học đường rồi cả những mối tình tay 3, tay 4 dù kịch tính nhưng đã trở nên cũ kỹ. Thay vào đó, những đề tài mới mẻ với một góc nhìn độc, lạ, khác biệt về những vấn đề trong cuộc sống hay thậm chí là của tương lai được viết khá nhiều hiện nay. 

Nhưng điều đáng trân trọng hơn là "trong những tác phẩm văn học tuổi 20 đó, tác giả luôn lồng ghép nhiều thông điệp lớn: ô nhiễm môi trường, ý nghĩa của sống, tình nghĩa của con người dành cho nhau, những tổn thương thời thơ ấu và nỗi dằn vặt khôn nguôi về bản chất loài người... Hay những tác phẩm rất thật về cuộc sống của những người Việt ở nước ngoài với những khoảng trống và chênh chao không thể lấp đầy, thực sự ám ảnh người đọc. Điều đó tạo nên một sắc màu thực sự thú vị cho dòng văn học này.