Đạo diễn Bong Joon-ho: "Quái kiệt" của điện ảnh Hàn

Bộ phim "Ký sinh trùng" (tựa tiếng Anh: Parasite) của đạo diễn Bong Joon-ho được xướng tên 4 lần ở các hạng mục quan trọng của lễ trao giải Oscar lần thứ 92-2020. Đạo diễn "quái kiệt" này đã giúp Hàn Quốc ghi dấu son tươi đẹp trong lịch sử điện ảnh thế giới.

Người "phá rào" xuất sắc

Phim "Ký sinh trùng" đoạt 4 giải Oscar, với các hạng mục Kịch bản gốc xuất sắc nhất, Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Phim xuất sắc nhất. Một chiến thắng thuyết phục bởi những gì "Ký sinh trùng" mang đến cho khán giả.

Nét độc đáo riêng biệt trong phong cách làm phim của Bong Joon-ho được thể hiện qua hầu hết các tác phẩm của đạo diễn này là sự ẩn dụ, trừu tượng, đa tầng nghĩa. Phim "Ký sinh trùng" thể hiện đậm chất phong cách này của Bong Joon-ho. Đó là dạng phim mà mỗi lần xem lại, khán giả phát hiện thêm một tầng nghĩa.

Bong Joon-ho thành công trong việc vận dụng thể loại hài kịch đen trong phim với sự giễu nhại sâu cay về những bất cập, mắc mứu trong xã hội hiện đại. Mỗi phim, ông lại đưa ra mỗ xẻ một vấn đề nóng bỏng không chỉ ở xứ kim chi mà còn nhiều nước trên thế giới. Như trong phim "Mother" - Bong Joon-ho giễu nhại bất cập của hệ thống luật pháp; phim "The Host" lên án tình trạng con người phá hoại môi trường sống gây ra tai họa; phim "Ký sinh trùng" nói đến sự phân hóa xã hội giàu nghèo ngày càng tăng...

Đề cập đến những vấn đề tưởng chừng khô khan bằng một câu chuyện hay với cách kể hài hước, cuốn hút, Bong Joon-ho thành công trong việc chinh phục số đông khán giả. Đạo diễn này cũng thường chọn phương pháp phối trộn nhiều thể loại trong một phim, từ tình cảm đến trinh thám, giật gân, kinh dị để tạo kịch tính. Thêm vào đó, tâm lý nhân vật trong phim Bong Joon-ho hiếm khi một chiều mà thay đổi sinh động, tạo ra những "cú lật" khó đoán đan xen cùng các tình tiết "cười ra nước mắt". Chính vì yếu tố hấp dẫn, chất lượng, khán giả có thể hiểu theo tầng nghĩa mình muốn nên đa phần phim của Bong Joon-ho thường lôi cuốn nhiều người đến rạp. Phim "The Host" bán hơn 13 triệu lượt vé chỉ sau 4 tháng ra mắt, trở thành phim Hàn có doanh thu cao nhất lịch sử (tính đến năm 2006). Phim "Ký sinh trùng" gặt hái doanh thu 167,6 triệu USD, trong khi kinh phí chỉ 11 triệu USD.

Ngoài doanh thu, sự sáng tạo ứng dụng yếu tố mới cho tác phẩm, cài cắm thông điệp khéo léo, chọn góc độ khai thác độc đáo trong phim của Bong Joon-ho lại chinh phục giới phê bình. Ông được xem như người "phá rào" xuất sắc, bởi phá vỡ mọi rào cản ngôn ngữ, khoảng cách địa lý, kể các câu chuyện bằng hình ảnh mang giá trị toàn cầu nhưng vẫn không mất đi nét văn hóa Á Đông. Đây có thể là yếu tố giúp "Ký sinh trùng" chinh phục Liên hoan Phim Cannes 2019 và thắng lớn ở Oscar 92-2020.

Sống trọn đam mê

Đạo diễn Bong Joon-ho góp công khẳng định vị thế của điện ảnh Hàn Quốc nói riêng, điện ảnh châu Á nói chung trước mắt thế giới. Tuy nhiên, cuộc hành trình đi đến chiến thắng đẳng cấp, lịch sử đó không hề dễ dàng. Ông cũng trải qua những tháng năm dài khổ luyện trước khi trở thành "quái kiệt" lừng danh của điện ảnh Hàn Quốc.

Sinh năm 1969 tại TP Daegu - Hàn Quốc, Bong Joon-ho có cha là nhà thiết kế đồ họa, giám đốc nghệ thuật của hãng sản xuất phim quốc gia và mẹ làm nội trợ. Ông của Bong Joon-ho là một nhà văn danh tiếng thời chiến tranh. Lên đại học, Bong Joon-ho đăng ký vào chuyên ngành xã hội học của Đại học Yonsei, dù đam mê làm phim từ thời cấp 2. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự và trở lại trường học tiếp, Bong Joon-ho đồng sáng lập câu lạc bộ điện ảnh có tên Yellow Door. Đây là cái nôi giúp Bong Joon-ho có được những bộ phim ngắn đầu tay. Song song đó, ông cũng hoàn thành chương trình đào tạo 2 năm tại Học viện Nghệ thuật Điện ảnh Hàn Quốc. Đến tận năm 2000, ông mới có phim dài đầu tiên, đó là "Chó sủa là chó không cắn" (Barking dogs never bite). Phim thể hiện rõ phong cách làm phim đặc biệt của Bong Joon-ho và được phát huy đến tận ngày nay.

Bong Joon-ho không ra nhiều phim. Từ 2000 đến 2019, ông trình làng chỉ 9 tác phẩm nhưng đa phần đều thành công. Lần dũng cảm "bước ra biển lớn" của đạo diễn này được đánh dấu bằng phim "Chuyến tàu băng giá" (Snowpiercer). Đây là tác phẩm nói tiếng Anh đầu tiên của ông với sự tham gia của nhiều sao Hollywood. Tác phẩm thắng doanh thu và nhận được vô số khen ngợi từ giới phê bình. Tiếp nối, Bong Joon-ho thực hiện phim "Okja" - dự án do Netflix đầu tư. Dù vẫn giữ phong cách hài đen pha trộn với các thể loại khác nhưng phim không chinh phục hết khán giả, gây tranh luận trái chiều. Một số khen ngợi phim nhưng số khác chê Bong Joon-ho không giữ được phong độ, tác phẩm là một bước lùi.

Tuy nhiên, những nhận xét này đã biến mất ngay khi "Ký sinh trùng" xuất hiện, với một Bong Joon-ho giễu nhại tái xuất, sâu sắc và đẳng cấp hơn. "Bong Joon-ho giống như Steven Spielberg của Hàn Quốc. Các phim của anh ấy có sự giải trí, hài hước riêng biệt dù cài cắm nhiều thông điệp mạnh mẽ về chính trị, xã hội" - đạo diễn lừng danh Quentin Tarantino nhận xét.