Điện ảnh Việt Nam qua con mắt của TS Ngô Phương Lan

Lễ ra mắt tập tiểu luận phê bình điện ảnh "Phác thảo điện ảnh Việt Nam thời đổi mới và hội nhập" của TS Ngô Phương Lan đã diễn ra tại Hà Nội chiều 8-11 với sự có mặt của đông đảo NSND, NSƯT, nhà biên kịch, nhà làm phim…

Có gì ở thời đổi mới và hội nhập?

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống điện ảnh, gắn bó với phim ảnh từ nhỏ, lại từng đảm nhận vị trí Cục trưởng Cục Điện ảnh, nên khi chia sẻ về cuốn sách thứ 3 của mình, TS Ngô Phương Lan tâm sự đó là món quà bà dành cho tuổi 60 của mình. "Tháng 11 này tôi tròn 60 tuổi. Ban đầu cũng không định ra sách ngay nhưng khi làm việc ở Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật, sống trong bầu không khí học thuật, những con chữ lại vẫy gọi khiến mình quay trở về những trang viết" - bà trải lòng.

Bà Ngô Phương Lan (phải) chia sẻ về cuốn sách

"Phác thảo điện ảnh Việt Nam thời đổi mới và hội nhập" được TS Ngô Phương Lan chia 2 phần. Phần một, nhiều cảm xúc hơn, là những bài viết về tác phẩm điện ảnh và phong cách của các đạo diễn đã ghi dấu ấn trong thời kỳ đổi mới. Có những bài phê bình được viết ngay từ khi bộ phim ra đời, những năm 1990, nhưng sau này được bà sửa chữa với cách nhìn của ngày hôm nay. Có thể kể đến "Tướng về hưu", "Thương nhớ đồng quê", "Mùa ổi", "Thị trấn yên tĩnh", "Thằng Bờm", "Gánh xiếc rong", "Chung cư", "Mê Thảo thời vang bóng", "Ai xuôi vạn lý", "Chiếc chìa khóa vàng", "Hãy tha thứ cho em", "Ngã ba Đồng Lộc", "Bến không chồng", "Vị đắng tình yêu", "Đời cát", "Thung lũng hoang vắng", "Trăng nơi đáy giếng", "Cỏ lau", "Những người thợ xẻ", "Mùa len trâu", "Thời xa vắng", "Sống trong sợ hãi", "Chơi vơi", "Vào Nam ra Bắc", "Chuyện của Pao"…

Kịch bản và cấu trúc phim, các tình huống trong phim, cách xử lý những cảnh quay, âm nhạc, nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật và diễn xuất của các diễn viên… được tác giả phân tích và phê bình bằng chuyên môn hàn lâm nhưng lại diễn đạt với ngôn ngữ giản dị mà mực thước nên dễ dàng phù hợp với bất kỳ ai quan tâm và yêu thích các tác phẩm điện ảnh nước nhà.

Phần hai của cuốn sách là một số tiểu luận, bài viết về sự phát triển, thăng trầm của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế và trên con đường xây dựng nền công nghiệp điện ảnh. Trong phần này, tác giả cũng phác thảo "sơ đồ" các liên hoan phim quốc tế, chặng đường đến với quốc tế của điện ảnh Việt Nam, những thách thức và bài học kinh nghiệm xây dựng nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam, đặc biệt là bà luôn trăn trở với việc quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới bằng điện ảnh.

Nhà phê bình phim uy tín, công tâm

NSND Đặng Nhật Minh chia sẻ tại buổi ra mắt sách rằng ông được chứng kiến nhiều sự kiện và may mắn nhìn thấy sự trưởng thành của ngành điện ảnh Việt Nam. Đạo diễn kỳ cựu cho hay ông biết TS Ngô Phương Lan từ khi bà học ở Liên Xô về năm 1988, đọc những bài báo đầu tiên của bà. Chính ông là người đã gợi ý TS Ngô Phương Lan tập hợp những bài báo giá trị để in thành sách.

Đánh giá cao cuốn sách của TS Ngô Phương Lan, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp Các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, tâm sự ông đã đọc nhiều bài báo của TS Ngô Phương Lan, đó chính là cái nhìn toàn cảnh về điện ảnh chứ không phải là phác thảo như tiêu đề cuốn sách.

Sách “Phác thảo điện ảnh Việt Nam thời đổi mới và hội nhập” của TS Ngô Phương Lan

Đại sứ Nguyễn Phương Nga - một người yêu điện ảnh - nhận định TS Ngô Phương Lan có cách phê bình chuẩn xác nhưng nhân văn, làm cho những người làm phim cảm thấy được động viên, khuyến khích để nỗ lực nhiều hơn trong sự nghiệp của mình.

PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật trung ương, nhận định tác giả đã rất dày công và tinh tế khi viết phê bình hầu hết những bộ phim có dấu ấn từ thời điện ảnh Việt Nam đổi mới và hội nhập. Điều này rất đáng quý vì phê bình là một địa hạt khó, luôn có những ý kiến, nhận xét trái chiều. Bên cạnh một nhà phê bình phim uy tín, có thể thấy ở TS Ngô Phương Lan một nhà quản lý có tầm nhìn với những bài viết tâm huyết về việc làm thế nào để xây dựng thành công nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam, đưa điện ảnh Việt Nam vào vị trí xứng đáng trong bản đồ điện ảnh khu vực và thế giới.

Nhận xét về cuốn sách, bà Lý Phương Dung, Phó cục trưởng Cục Điện ảnh, cho rằng nhiều bài viết có thể coi là những công trình nghiên cứu giá trị được tác giả đúc kết trong hơn 3 thập kỷ lao động, gắn bó và cống hiến cho ngành điện ảnh. Cuốn sách cũng thể hiện tình yêu chung thủy của tác giả với ngành điện ảnh, nơi bà đã gắn bó từ thời hoa niên đến tận bây giờ. Bà Vũ Phương Liên, Giám đốc Công ty Sách Liên Việt, nói cuốn sách có thể làm tài liệu khảo cứu cho các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước hoặc sinh viên ngành điện ảnh tham khảo.