Huệ Triệu và Đoản khúc trao mùa

Đọc tập thơ mới xuất bản của Huệ Triệu, "Đoản khúc trao mùa", NXB Hội Nhà văn, 2018, những người yêu thơ chị đều thấy vui. Một tập thơ vẫn giữ được chất riêng của Huệ Triệu, lại có nhiều tìm tòi sáng tạo mới. Vẫn là Huệ Triệu dịu dàng, tinh tế như ba tập thơ trước, song "Đoản khúc trao mùa" cho thấy một Huệ Triệu mới mẻ, táo bạo và góc cạnh hơn. Vẫn đắm đuối si mê, vẫn tự tình đắng đót, nhận chân nỗi buồn, gom hết, nhận hết cho mình để sống và cảm nhận cùng những xúc cảm đó, với ngôn ngữ thơ mềm mại, nữ tính mà vẫn mạnh mẽ và sâu lắng…

Đó có thể là cảm giác mong manh, bởi ngọn cỏ trên tay là dịu dàng, cành hoa vô tư sắc màu, ánh trăng mát rượi miền huyễn ảo và tình yêu cũng diệu vợi:

Tình yêu trên tay em, em nâng/ Cuối cùng/ Chỉ còn lại một giọt nước mắt (Mong manh).

Gặp người, trắc trở nông sâu/ Xa người, tóc nửa bờ lau ngậm ngùi (Hững hờ một ánh mắt thôi).

Phải đi qua, từng trải, chiêm nghiệm nhiều mới có thể ngẫm ngợi những điều gũi gần mà không phải ai cũng nhận ra:

Nhạt miệng là sắp ốm/ Nhạt nắng trời sắp mưa/ Nhạt sóng thì biển lặng/ Nhạt hương côi cút mùa/ Chỉ ly cà phê đắng/ Nhạt đường lại đậm hương/ Chỉ một ngày anh vắng/ Đậm trong em nỗi buồn (Ngẫu cảm)

Người đàn bà làm thơ nói những điều rất thật: Một mình em ở giữa/ Giấu lòng đâu cũng thừa (Lúc này). Mùa hãy giữ cho em, mùa hãy giữ/ Chút giận hờn lỡ khuyết tự ngày xưa (Viết ở phố Nguyễn Du). Nhẹ như hơi thở mà sao nghe nhoi nhói, hay bởi ai cũng đã từng có, từng trải qua những man mác, hắt hiu khi nhớ lại một thời tuổi trẻ…

Chất tự sự vẫn bàng bạc xuyên suốt tập thơ, song đề tài đã rộng hơn, không gian thơ đã rộng hơn. Người thơ không chỉ nói về tình yêu lứa đôi, gia đình, bè bạn mà còn đi vào những góc khuất của cuộc sống, những đúc kết, cảm nhận từ cuộc đời. Chất mô phạm của một cô giáo nổi tiếng dạy văn ở ngôi trường nổi tiếng bậc nhất TP HCM (Lê Hồng Phong) cũng làm cho ngôn ngữ thơ khúc chiết, bên cạnh cái nhìn tinh tế và tư duy thơ sắc sảo của một nhà thơ đắm mình vào cuộc sống.

Đó là sen được bóc tách, nâng niu: Ủ vào lòng giọt đắng/ Mở trắng trong ngọt ngào/ Khi hạt xanh biết khóc/ Mùa đã mùa xôn xao (Sen). Đó là màu tím của nhớ mong, ngóng đợi thường thấy trong thi ca nhạc họa nhưng sắc tím trong thơ Huệ Triệu ở lại lâu hơn bởi câu thơ níu kéo:

Ngày qua rồi ngày lại/ Màu tím nhạt đi rồi/ Cuống hoa giờ đã rụi/ Thương em, màu không rơi (Hoa súng)

Huệ Triệu cho người đọc những bất ngờ thú vị từ những ngẫm ngợi thật chín trong tư duy và bật ra những tứ thơ đẹp. "Đoản khúc giao mùa", như tên gọi, là những khúc ngắn, những đoạn thơ thoạt nghe nhẹ nhàng song sức gợi và sức tỏa khá đầy đặn. Ngôn ngữ thơ và hình ảnh đã có những khác biệt so với những tập thơ trước, những tìm tòi, làm mới thơ đã được bày biện. Bên cạnh một màu bảng lảng Khói sương lấm áo nâu sồng/ Tiếng chuông đi ngược gió sông gọi đò (Chùa quê) với lục bát cổ điển, đã có chùm ba gieo vần bằng thú vị: Đang bề bộn chữ lạc trôi mất vần/ Lặng nghe đáy nghĩa mơ hồ tiếng ngân/ Phải tình cả gió. Cho mình phân thân (Nhịp ba).

Huệ Triệu cũng đã tự sự về nghề chữ nghĩa nhọc nhằn, với những cày xới, mải miết gieo, cười nụ cười phẳng phiu mà ai hay trượt ngã. Người làm thơ/ Gặt mùa mình trên từng khuôn ruộng chữ (Gặt mùa trên ruộng chữ). Đó là lao tâm khổ tứ từ hoài thai đến sinh thành, từ gieo đến gặt, đều trong dáng vẻ cô đơn của người sáng tạo, nhưng đó là sự lựa chọn của người cầm bút và cả hạnh phúc khi gặt về những vàng tươi.

Thơ không thể đứng bên lề cuộc sống. Nhà thơ thấy rõ những thói đời, thấu hiểu lẽ đời, những khóc cười, thực giả phô phang…, để thốt lên cay đắng: Có đôi khi ta chợt thấy mình thảm hại/ Khi lặng nhìn bao sự thảm hại khác ở trên đời (Đôi khi). Nhưng với trái tim của người thơ, sự bao dung vẫn là chủ đạo. Hiểu đời và thấu đời để thương yêu đời hơn, nhân hậu với nhau hơn để sống: Được thua cái lẽ ở đời/ Được mà chua xót cho người là thua… Cái ngỡ được lại thua đau/ Cái này tưởng mất ngày sau lại còn (Được thua)…

Từ sự thấu cảm đó, những câu thơ của Huệ Triệu giữ người đọc ở lại lâu hơn với "Đoản khúc trao mùa".