Mầm non mắt lim dim

1

Mọi thứ còn rờ rỡ trong đầu. Hoang mang. Ngộp thở. Bấn loạn. Những từ này sợ cũng chưa diễn tả hết cảm giác của Yên. Tận đến khi lên giường, Yên vẫn không thể chợp mắt dù chồng động viên: "Chuyện đâu còn có đó. Em có thức trắng đêm cũng không giải quyết được. Ngủ đi, mai xem thế nào rồi tính".

Đầu hôm, vừa ngồi vào bàn chuẩn bị ăn cơm tối thì điện thoại của Yên rung liên tục. Cuộc gọi đầu tiên là của mẹ Duy Khánh, cậu học trò nhỏ của Yên. Mới chỉ "alô", đầu dây bên kia đã sa sả:

- Cô dạy dỗ lũ trẻ kiểu gì vậy cô Yên?

Yên bất ngờ, nhưng bên kia chỉ "ném" lại cho Yên một câu nữa trước khi tắt máy:

- Ngày mai tôi sẽ lên trường làm cho ra ngô ra khoai!

Yên chưng hửng, chưa kịp định thần thì cuộc gọi khác lại đến. Lần này là mẹ Hải Nam.

- Trẻ con như tờ giấy trắng, sao cô dạy chúng những lời lẽ thô tục. Cô có xứng đáng là cô giáo không cô Yên?

Còn hai hay ba cuộc điện thoại như vậy mà Yên không nhớ. Tất cả có cùng một nội dung nhưng Yên chỉ được tiếp nhận, hoàn toàn không biết có chuyện gì, không biết phải trả lời thế nào. Mà thực ra, Yên cũng không có cơ hội để trả lời vì những cuộc điện thoại đến và ngưng đột ngột.

Lúc đó, Yên chân tay rụng rời, ngồi vào bàn ăn nhưng không sao nuốt nổi.

Minh họa: HOÀNG CÚC

2

Sau khi cho con vào lớp, mẹ Duy Khánh, mẹ Hải Nam cùng hai phụ huynh nữa đến phòng hiệu trưởng. Cô hiệu trưởng chưa kịp mở lời, mẹ Duy Khánh đã lớn tiếng:

- Không bao giờ tôi tin có một cô giáo như cô Yên. Tôi đề nghị nhà trường cho cô Yên nghỉ việc ngay lập tức. Nếu cô Yên còn tiếp tục đứng lớp, chúng tôi sẽ mang con về, gửi sang trường khác.

Hiệu trưởng giọng nhã nhặn:

- Mong các anh chị bình tĩnh. Nhà trường sẵn sàng lắng nghe ý kiến. Chẳng hay, các anh chị đang gặp chuyện gì làm khó chịu?

- Chiều qua, khi tôi đang đứng đợi ở cổng trường thì thằng Tí chạy ào ra, miệng liến thoắng: "A, mẹ cục kít. Mẹ cục kít tới rồi!". Lúc đó, tôi sững người, không tin vào tai mình. Tôi mới hỏi con: "Tí, con vừa nói gì đấy?". "Mẹ cục kít!", thằng bé trả lời xong rồi cười rúc rích. Thật là kinh khủng!

Mẹ Duy Khánh vừa ngắt lời, mẹ Hải Nam vội lên tiếng, giọng đầy bức xúc:

- Cô hiệu trưởng không hiểu cảm giác của tôi lúc nghe thằng con mình nói thế đâu. Cho đến tối về, thằng bé vẫn luôn miệng "cục kít, cục kít". Tối qua vì bực quá, chồng tôi đã đét vào mông mấy cái làm nó khóc rấm rứt cả đêm. Học trò của cô Yên cả đấy!

Mặt cô hiệu trưởng lúc này có phần tai tái, chỉ biết lắp bắp:

- Các anh chị… nói sao? Làm gì có chuyện như thế được...

Phụ huynh nam duy nhất bấy giờ mới lên tiếng:

- Chúng tôi cũng không tin. Nhưng cô hiệu trưởng thử nghĩ coi, một đứa thì không sao, đằng này chúng tôi đây có bốn người. Chúng tôi đề nghị nhà trường xem lại cách dạy dỗ của cô Yên.

Lời của phụ huynh nam duy nhất khiến cô hiệu trưởng không biết nói gì thêm. Sau cùng, cô đề nghị:

- Bây giờ thay mặt nhà trường, tôi mời các anh chị đến lớp cô Yên, rồi chúng ta cùng xem sự thể thế nào.

Năm người xăm xăm đến trước cửa lớp. Khi đó, Yên đang ngồi giữa hai mươi đứa trẻ, còn cô bảo mẫu ngồi vòng ngoài, dùng khăn lau đồ chơi. Những đứa trẻ lên ba đang háo hức với trò chơi mà Yên làm quản trò nhưng Yên phải dừng ngang khi trông thấy năm người xuất hiện ở cửa lớp. Yên đứng dậy, người cúi xuống thay cho lời chào bốn phụ huynh và cô hiệu trưởng. Bỗng nhiên, dưới lớp bọn trẻ đồng loạt ré lên: "A, mẹ cục kít!", "A… mẹ cục kít!", "Bố cục kít!"…

Những tiếng reo đầu tiên là của mấy đứa trẻ khi trông thấy bố mẹ ngoài cửa lớp. Còn những tiếng reo sau đó, giống như được kích ứng từ những tiếng reo đầu tiên, lũ trẻ thi nhau "cục kít, cục kít" rồi cười rinh rích.

Bấy giờ, mẹ Duy Khánh mới quay qua cô hiệu trưởng:

- Đó, cô hiệu trưởng hẳn đã thấy rồi!

Tất cả đã rõ ràng. Biết nói gì lúc này cũng khó, cô hiệu trưởng bèn cáo bận, hứa sẽ xem xét về chuyện này rồi rời đi. Lúc này, bốn phụ huynh quây lấy Yên. Trong khi Yên ngơ ngác thì khuôn mặt của bốn phụ huynh lại đỏ bừng vì giận dữ.

- Chẳng hay trước đây cô Yên học trường nào ra? Sao cô lại dạy lũ trẻ như vậy hả cô Yên?

Miệng Yên méo xệch:

- Không phải như anh chị nghĩ đâu. Thực sự em cũng không biết vì sao lại có chuyện như vậy.

- Chúng tôi đi làm bạc mặt kiếm tiền cho con được học điều hay lẽ phải, không phải học những điều xấu xa cô Yên ơi!

- Cô có xứng làm cô giáo nữa không cô Yên ơi!

- Lớn lên, tụi trẻ sẽ thành người thế nào cô Yên ơi!

Mỗi câu "cô Yên ơi!" đay qua đay lại khiến Yên muốn đổ phịch xuống đất. Yên thực sự không biết lũ trẻ nghe được ở đâu cái từ ấy, giờ có thanh minh cách nào cũng không làm mấy người này hết giận.

- Chúng tôi phải kiến nghị lên ban giám hiệu buộc thôi việc cô, để một cô giáo như vậy thì hỏng hết lũ trẻ.

Giờ học còn dang dở, lũ trẻ đang đợi Yên, vậy nên Yên muốn nhanh chóng thoát ra khỏi vòng vây này. Không còn cách nào khác, Yên quỳ xuống, rồi lí nhí, trước những đôi mắt mở to của hai mươi đứa trẻ lên ba:

- Em xin lỗi các anh chị. Em hứa sẽ không để chuyện này xảy ra.

Bốn phụ huynh có hơi bất ngờ trước hành động của Yên. Nhưng có lẽ nhờ vậy họ mới chịu giải tán. Khi bốn phụ huynh kia đi rồi, Yên trở lại lớp học, cố gắng cười nói, múa hát với lũ trẻ như không có chuyện gì xảy ra.

3

Qua ngày hôm sau thì có chuyện. Khi Yên vừa tới lớp, cô bảo mẫu nhìn Yên nửa rụt rè nửa bối rối. Gặng hỏi mãi, cô bảo mẫu mới đưa chiếc điện thoại về phía Yên. Yên mở clip lên và thấy… mình đang quỳ xin lỗi phụ huynh, đôi mắt đỏ hoe. Nếu trong clip không phải là mình, hẳn Yên sẽ thương cô gái đó biết chừng nào! Nhưng cô gái trong clip là Yên, Yên thấy lòng nhói đau.

Đã có hàng ngàn lượt xem và chia sẻ clip. Rồi Yên đọc hàng trăm bình luận bên dưới. Một cơn thịnh nộ tập thể. Những cái tên xa lạ trút xuống Yên những lời lẽ cay nghiệt, tục tằn. Khi Yên click vào mấy đường link của các trang báo mạng, hàng loạt bài báo hiện ra với những tiêu đề khiến ai cũng phải lao vào đọc: Cô giáo mầm non dạy trẻ lời thô thiển, Cô giáo phải quỳ xin lỗi phụ huynh vì dạy trẻ nói tục. Thậm chí, có báo còn viết Quá khứ đau thương của cô giáo quỳ xin lỗi phụ huynh, mà Yên không hiểu bằng cách nào, họ đã đào xới cả quá khứ đau buồn của Yên, như một cách lý giải cho hành động mà Yên đã làm hôm trước, trước mắt lũ học trò và các vị phụ huynh.

Yên bủn rủn trả lại điện thoại cho cô bảo mẫu, miệng đắng nghét. Mọi thứ trước mắt trở nên nhòe mờ. Yên hít một hơi thật dài, sau đó lên nhờ ban giám hiệu thu xếp người đứng lớp thay mình, rồi về nhà nằm nghỉ.

Về đến nhà, Yên ngã vật xuống giường, rúm ró không khác gì con thú bị thương. Yên yêu trẻ bởi nhiều lẽ. Trẻ con như nụ như hoa, chẳng cần phải đề phòng khi chơi với chúng. Và vì Yên mồ côi mẹ từ nhỏ, thiếu thốn sự săn sóc của đôi tay dịu dàng nên muốn sau này mình sẽ yêu những đứa trẻ, trong đó có cả con mình, nhiều hơn. Vì lẽ đó nên Yên mới thi vào ngành sư phạm mầm non.

Yên nằm xuống giường được một lúc thì chồng về. Anh chạy vào nhìn Yên sốt sắng:

- Em có bị làm sao không?

Chồng đến bên giường, đưa tay sờ lên trán Yên. Chừng như yên tâm vì Yên không có bệnh tật gì, anh quay sang nhìn chiếc điện thoại.

- Lúc này, em phải tắt điện thoại đi. Không Facebook, đọc báo gì nữa.

Để chồng không phải lo lắng thêm, Yên với tay tắt điện thoại.

- Tạm thời em nên nghỉ ngơi ít ngày. Đợi mọi chuyện lắng xuống rồi đi dạy lại. Chiều nay anh sẽ lên trường xin phép ban giám hiệu.

Yên không nói gì. Nhưng tối hôm đó, như sực nhớ ra, Yên hỏi:

- Mấy cuốn sách tâm lý cho trẻ lên 3 hồi anh đưa về đâu rồi?

- Hình như đâu đó trong thùng sách. Chi vậy?

- Em có việc!

Yên trả lời chồng rồi cắm cúi tìm sách. Lấy ra những cuốn sách liên quan, Yên bắt đầu đọc, hết cuốn này đến cuốn khác. Yên đọc sách suốt đêm, rồi ngủ gục trên bàn lúc nào không hay.

4

Sáng hôm sau, Yên quyết định lên lớp. Hai mươi đôi mắt ngây thơ vui mừng khi thấy cô giáo. Yên đọc được trong đống sách của chồng, biết rằng tâm lý của trẻ ba tuổi thường rất phức tạp. Lũ trẻ thường bắt chước bạn bè và sẽ phấn khích với một từ mới nào đó. Nhất là khi được người khác chú ý, lũ trẻ sẽ càng trở nên phấn khích hơn. Nhưng vài ngày sau, khi có sự quan tâm mới, chúng sẽ lại quên ngay.

Yên thấy lòng chộn rộn, không muốn đi tìm lý do nữa mà muốn tẩy xóa cái từ xấu xí trong đầu lũ trẻ. Yên hết kể chuyện rồi cho lũ trẻ chơi trò chơi. Những trò chơi Yên được học trong trường và tham khảo trong sách báo khiến lũ trẻ cười như nắc nẻ. Lúc đó, Yên cảm giác mình là cô Tiên đang lạc trong một khu vườn cổ tích, nơi có rất nhiều tiếng chim ríu ran. Trong trẻo và rất thánh thiện.

Yên dạy lũ trẻ đọc thơ. Giọng Yên trầm ấm, từng câu từng câu vút bay:

Mầm non mắt lim dim

Cố nhìn qua kẽ lá

Thấy mây bay hối hả

Thấy lất phất mưa phùn…

Yên đọc từng câu để lũ trẻ đọc theo. Vừa dứt một câu, Yên dừng lại, chăm chú lắng nghe. Những khuôn miệng be bé, xinh xinh, dễ thương không khác gì những chiếc mỏ chim. Những âm thanh đồng loạt vang lên, rộn rã. Yên ngây người khi bên tai văng vẳng tiếng lũ chim non: "Mầm non mắt lim dim…". 

Đưa thời sự vào văn chương không phải là điều mới mẻ, thậm chí nhiều tác giả vận dụng "thủ pháp" này xuyên suốt nghiệp văn của mình. Trong truyện ngắn này, Hồ Huy Sơn đã đưa câu chuyện từng rất thời sự, như: "Cô giáo quỳ". Nhưng tác giả chỉ sử dụng hình ảnh này như một chi tiết, còn câu chuyện thì được sáng tạo theo một chủ đề khác: "Làm sao dạy được lời hay lẽ phải cho trẻ mầm mon?".

Truyện ngắn có một chi tiết khá thú vị, đó là những đứa trẻ, không biết học lóm từ đâu đã gọi bố mẹ của chúng là… "Bố, mẹ cục kít". Nghe thật hài hước, như là một cách "mắng yêu" vậy. Trẻ con thật hồn nhiên. Sự hồn nhiên này, có thể khiến người lớn nổi giận và tìm cách trút cơn giận lên đầu một cô giáo trẻ. Trước áp lực kinh hoàng của phụ huynh, cô giáo trẻ đã muốn bỏ dạy nhưng rồi vì tình yêu thương con trẻ mà cô đã quay trở lại. Để tẩy xóa những vết đen trong đầu lũ trẻ thì phải gieo những trong trẻo hồn nhiên. Và, những câu thơ trong bài "Mầm non" của Võ Quảng vang lên vào lúc này thật đắt giá. Mỗi đứa trẻ như một mầm non nhìn ra cuộc đời. Mỗi người lớn hãy thật sự là một tấm gương sáng hay một bầu trời đẹp để cho mỗi đứa trẻ nhìn vào.

TRẦN NHÃ THỤY

CÁC ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH: