Mở rộng biên độ tự do trong sáng tác

Ngày 19-5, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) chủ trì tổ chức lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật năm 2022. Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đến dự, phát biểu và trao tặng giải thưởng.

Không bỏ sót các tác phẩm giá trị

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng khẳng định Đảng coi văn học, nghệ thuật là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt tinh tế của văn hóa, là nhu cầu thiết yếu, thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của con người; là một trong những động lực to lớn trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm, trân trọng, khuyến khích, biểu dương và tạo mọi điều kiện để văn nghệ sĩ sáng tác.

NSƯT Trần Ly Ly (trái) nhận Giải thưởng Nhà nước (Ảnh: NAM NGUYỄN)

Đánh giá cao đóng góp to lớn của văn nghệ sĩ vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân, Chủ tịch nước đề nghị thời gian tới, với tinh thần tôn vinh những văn nghệ sĩ đã dâng hiến trọn đời cho cách mạng, cho nền văn học - nghệ thuật nước nhà, cũng như thấu hiểu sự sáng tạo đặc biệt, sự đóng góp vô giá và ảnh hưởng rộng lớn của các văn nghệ sĩ, để đúng với tấm lòng biết ơn chân thành và sâu sắc, không được bỏ sót các tác phẩm có giá trị, không để các văn nghệ sĩ xứng đáng nhưng chưa được vinh danh.

Chủ tịch nước cho hay đất nước cần nhiều hơn nữa các tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật. Hơn lúc nào hết, Tổ quốc và nhân dân đang rất cần sự dấn thân và lòng dũng cảm của văn nghệ sĩ. Bằng tâm thế sáng tạo, trách nhiệm và tâm huyết với sự nghiệp chung, trước những biến động của thời đại, các văn nghệ sĩ cần có bản lĩnh vững vàng và sự tỉnh táo để vượt qua những thách thức bên ngoài và vượt lên chính mình.

"Khám phá và phản ánh đa dạng đời sống xã hội, những dòng chảy chủ lưu, tích cực. Đồng thời khám phá chiều sâu thế giới nội tâm của con người, giải mã các tầng nấc phong phú của cảm xúc, giải quyết xung đột về nhận thức của cuộc đấu tranh giữa cái tốt và cái xấu, cái cao thượng và thấp hèn, giữa phụng sự nhân dân bằng tình yêu, trách nhiệm và những toan tính lợi ích cá nhân vị kỷ..." - Chủ tịch nước nhắn nhủ các văn nghệ sĩ.

Các cơ quan quản lý phải tiếp tục nhận thức sâu sắc vai trò của văn học - nghệ thuật và văn nghệ sĩ. Tập hợp, đoàn kết lực lượng văn nghệ sĩ người Việt Nam, thiết lập môi trường dân chủ, mở rộng biên độ tự do trong sáng tác, phát huy tài năng văn học - nghệ thuật. Đặc biệt quan tâm, khuyến khích các văn nghệ sĩ trẻ dấn thân vào thực tiễn rộng lớn, sinh động của đời sống xã hội, khám phá những vẻ đẹp con người Việt Nam.

Vinh danh nhiều tác giả

Năm nay, Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước được trao tặng, truy tặng cho 128 tác giả, đồng tác giả. Trong đó có 16 tác giả, đồng tác giả được tặng, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh; 112 tác giả, đồng tác giả được tặng, truy tặng Giải thưởng Nhà nước năm 2022.

Trong danh sách các tác giả, đồng tác giả được tặng, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh có nhạc sĩ Văn Ký (Vũ Văn Ký), họa sĩ Nguyễn Văn Chước (Bùi Trang Chước), nhà thơ Hoàng Trung Thông, nhạc sĩ Hồng Đăng (Phan Đăng Hồng), nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nhà viết kịch Nguyễn Xuân Trình, nhà văn Bùi Hiển…

Sau hơn nửa thế kỷ cống hiến thầm lặng, họa sĩ Bùi Trang Chước đã được trả lại là đồng tác giả sáng tác mẫu Quốc huy Việt Nam, cùng họa sĩ Trần Văn Cẩn. Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2022 với thiết kế mẫu "Huân chương" - Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập, Huân chương Lao động; thiết kế mẫu "Quốc huy Việt Nam" và tác phẩm "Khu gang thép Thái Nguyên". Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, nhận định Giải thưởng Hồ Chí Minh dành tặng cố họa sĩ Bùi Trang Chước không chỉ là niềm vui của gia đình ông mà còn của cả giới mỹ thuật Việt Nam.

Có 87 tác giả, đồng tác giả được trao tặng Giải thưởng Nhà nước và 25 tác giả, đồng tác giả được truy tặng Giải thưởng Nhà nước trong đợt này. Giải thưởng Nhà nước được trao cho nhiều tên tuổi như nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, nhạc sĩ Đoàn Chí Bổng (Đoàn Bổng), nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, NSƯT Trần Ly Ly, NSND Lê Hồng Chương, nghệ sĩ Nguyễn Á... Đặc biệt, có 2 anh em ruột cùng được nhận Giải thưởng Nhà nước đợt này là nhà văn Nguyễn Văn Thọ và NSND Nguyễn Thước.

Đại diện gia đình nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đến nhận Giải thưởng Nhà nước, họa sĩ Nguyễn Bách, con trai nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, chia sẻ: "Ở trên cao, chắc ông sẽ mỉm cười vì những cống hiến của mình đã được công nhận. Con cháu trong gia đình luôn tự hào về ông". Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp được vinh danh với cụm tác phẩm: Truyện ngắn "Tướng về hưu", tập truyện ngắn "Những ngọn gió Hua Tát".