Mộng Tuyền: Đích đến là sự an nhiên

.Phóng viên: Nếu có ai hỏi những khoảnh khắc đẹp nhất mỗi ngày của bà lúc này, bà sẽ nói gì?

- Nghệ sĩ MỘNG TUYỀN: Đó là những lúc tôi ca vọng cổ cho tôi nghe. Đôi khi nghe lại giọng ca của mình, nhớ lại những kịch bản mình từng diễn, với các số phận cứ ám ảnh mình, tôi chợt thấy kiến thức cuộc sống mình góp nhặt được có nhiều điều hay lắm. Như trong vở "Mưa rừng", tôi đã từng đóng vai K’Lai hoặc vai người vợ trong "Đôi tình nhân khùng", khuyên nhủ con người sống vị tha…

Nghệ sĩ Mộng Tuyền. Ảnh: THANH HIỆP

Quá khứ buồn nhiều hơn vui

.Khoảng chừng chục năm trở lại, bà gần như ở ẩn, không tham gia biểu diễn. Phải chăng có nguyên nhân sâu xa?

- Tôi hạn chế chứ không bỏ nghề. Hào quang của HCV giải Thanh Tâm khiến tôi nghĩ nhiều về việc nên chọn lọc cho sự xuất hiện của mình.

.Bà có đặt ra quy ước để không nhớ về quá khứ mà chỉ sống thực tại?

- Làm sao quên được vì quá khứ của tôi buồn nhiều hơn vui. Hôn nhân gãy đổ. Hạnh phúc không trọn vẹn. Tôi chỉ còn bạn bè, sân khấu để vui sống. Cũng có khi muốn quên hết nhưng cứ nghe những bài vọng cổ, hát lại những vai tuồng cũ lại nhớ đến giai đoạn đó, lúc mình đang rất hạnh phúc, còn giờ chỉ một mình trong căn phòng nhỏ. Nhưng tôi hài lòng với chính mình. Những trải nghiệm đó giúp tôi có thêm nhiều nghị lực để đi tới.

.Có điều gì khiến bà hối tiếc?

- Tôi làm được nhiều điều cho gia đình, cho sân khấu nhưng cho chính tôi thì chưa làm được. Đó là không giữ được hạnh phúc hôn nhân. Đây cũng là cái số, không trách ai hết, chỉ biết mình phải cố sống sao cho đúng với lương tâm mình.

"Nghề hát dạy tôi nhiều điều hay"

.Bà có nghĩ như nhiều người cứ kiếm được nhiều tiền, ngồi ở vị trí thật cao là giàu sang, hạnh phúc?

- Hạnh phúc trong tâm hồn mỗi con người lớn hơn vật chất bên ngoài rất nhiều. Có bạn bè nói nghệ sĩ chúng tôi hạnh phúc nhất, bởi có nhiều nguồn vui trong thế giới màn nhung không thể mua được. Được khán giả thương yêu, được sống hai cái tôi trong một không gian khi đứng trên sân khấu: cái tôi nghệ sĩ và cái tôi nhân vật. Nghề hát dạy tôi nhiều điều hay lắm. Giàu có lương tri, hạnh phúc với ý niệm đủ đầy của bản thân là điều tôi hướng tới. Tôi nhớ lời ba tôi - một nghệ nhân đờn ca tài tử ở Cần Thơ, chính ông đã dìu dắt con gái vào nghề, lập ban nhạc tài tử Kim Loan - tên của tôi hồi đó, để từng bước tôi đến với sân khấu chuyên nghiệp: "Ba muốn con sống sao cho hạnh phúc, khi lớn lên không nhìn giá trị mọi việc bằng tiền. Chỉ đừng để mình thiếu thốn tri thức. Đích đến không nhất thiết phải là sự giàu có mà phải là sự an nhiên".

.Là nữ nghệ sĩ may mắn được đặt chân đến nhiều quốc gia trên thế giới, bà thích đất nước nào nhất và suy nghĩ gì về văn hóa của nước bạn?

- Tôi thích nói đến Hàn Quốc vì đất nước này xinh đẹp, người dân cần cù và tiết kiệm thời gian. Có thể bạn chưa biết tại sao các quán ăn người Hàn Quốc không bao giờ để lọ tăm ngay trên bàn ăn mà chỉ để đúng một chỗ - trên bàn tính tiền chỗ cửa ra vào. Họ quý trọng thời gian, ăn xong đứng lên lấy tăm ra về luôn, không ngồi cà kê bên bàn ăn. Hoặc sự cần cù của họ trong canh tác. Họ không có nhiều đất, phải đào nham thạch sâu một mét, lấp đất lên rồi trồng trọt trên đó. Văn hóa của đất nước họ cũng rất hay, họ trao tặng nhạc cụ dân tộc miễn phí cho sinh viên, để giới trẻ học cách chơi, không cần phải theo nghề, do vậy giới trẻ biết rành nhạc cụ, lớn lên tự yêu âm nhạc dân tộc.

.Thế giới đa chiều, xa lộ thông tin ngày càng rộng mở, tin tức siêu tốc... thật và giả, tốt và xấu tràn lan. Bà phân biệt bằng cách nào?

- Coi rõ tên miền, chọn thương hiệu tin cậy để đọc. Còn lại xóa ngay. Cái gốc đạo lý của con người chính là nguồn cội văn hóa. Thông tin giả mạo cố để câu view cũng dễ nhận biết lắm.

Nếu tử tế với nghề, thành quả sẽ đến

.Công nghệ 4.0 dẫn tới sự chuyển đổi tất yếu mạnh mẽ trong các lĩnh vực của đời sống, trong đó có cả văn hóa nghệ thuật, bà có nghĩ đó là lợi thế cho thế hệ nghệ sĩ trẻ hôm nay?

- Đời sống xã hội hiện nay đặt lên vai giới trẻ nhiều trọng trách, đó là phải tạo sự liên kết trong hội nhập. Tôi sống ở Pháp, Úc một thời gian dài, đủ để hiểu công nghệ mới đòi hỏi con người phải chủ động nắm bắt. Tiếp cận sử dụng phục vụ cho cuộc sống. Mạng công nghệ ảo nhưng con người luôn làm chủ, không mơ hồ ảo tưởng.

.Nhớ lại các vai diễn của bà phần nhiều đậm chất nhân tình thế thái bởi bà luôn đặt mình trong tình cảnh và chắt lọc chính những trải nghiệm trong cuộc sống để bộc lộ sự tinh tế trong cảm xúc của mình. Đó là bí quyết của bà chăng?

- Để diễn tả nội tâm, gửi gắm nỗi niềm vào vai diễn, tôi tự ngắt nhịp theo cung bậc tình cảm mà mình đã trải nghiệm. Không ai bê cả đời mình vào vai diễn. Tôi chủ trương thường xét lỗi lầm của mình sẽ từ từ quên đi lỗi lầm của người khác. Vốn không có ai đúng ai sai, chỉ là lập trường dao động và mỗi người tôn trọng lập trường của nhau. Khán giả xem mình diễn sẽ tìm được sự đồng cảm khi mình chạm đến trái tim của họ.

.Điều bà muốn nhắn nhủ với thế hệ diễn viên cải lương thời nay?

- Kỳ thực mỗi một nghệ sĩ đều đang hạnh phúc khi được làm nghề. Mỗi người có xuất phát điểm khác nhau, chỉ là hạnh phúc của mình thường đang ở trong mắt người khác. Hạnh phúc không bỏ sót bất kỳ người nghệ sĩ nào, nếu bạn tử tế với nghề, rèn luyện, nâng cao nội lực thì sớm muộn gì thành quả cũng tìm đến bạn. Sàn diễn cải lương đang khó, thời cuộc mới buộc mình phải vận dụng đủ cách để tồn tại. Tôi cho là nếu có sự hợp lực của các ngôi sao trẻ để làm kênh YouTube cải lương cho chất lượng, hấp dẫn, đó sẽ là thị phần lớn bên cạnh sàn diễn đòi hỏi mỗi nghệ sĩ trẻ chăm chút.