"Tham quan ảo" lên ngôi

Những buổi tham quan online sẽ sinh động và thú vị không thua gì đến tận nơi

Do ảnh hưởng của dịch bệnh nên thời gian qua, các bảo tàng, di tích… phải đóng cửa, không đón khách tham quan, dẫn đến việc quảng bá di sản văn hóa, lịch sử gặp khó khăn.

Tuy thế, trong cái khó ló cái khôn, hàng loạt đơn vị đã rất sáng tạo sử dụng các nền tảng công nghệ để tiếp cận công chúng với nhiều hình thức đa dạng. Điển hình như Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam triển lãm trực tuyến "Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Vị tướng huyền thoại"; Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội trưng bày trực tuyến "Gió lành Đoan Dương", "Trung thu sum vầy"; Bảo tàng Hồ Chí Minh thực hiện trưng bày chuyên đề "Người đi tìm hình của nước" trên website và các trang mạng xã hội của bảo tàng, phục vụ nhu cầu tham quan tìm hiểu văn hóa, lịch sử của công chúng khi phải thực hiện giãn cách xã hội; Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam giới thiệu 2 bảo vật quốc gia là tượng Phật bà Quan Âm và tác phẩm tranh sơn mài "Bình phong" của danh họa Nguyễn Gia Trí…

Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I mới đây đã tổ chức triển lãm 3D tài liệu lưu trữ "Giáo dục triều Nguyễn - vang vọng còn lại" giới thiệu đến công chúng hơn 100 tài liệu đặc sắc về Giáo dục dưới triều Nguyễn (1802 - 1945), được lựa chọn từ khối Châu bản và Mộc bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới, cùng một số hình ảnh minh họa. Tại mỗi chủ đề, người xem sẽ được theo dõi chi tiết hơn thông qua hình ảnh, tư liệu được ban tổ chức cung cấp.

Còn "Bảo tàng Áo dài" giới thiệu một câu chuyện liên quan đến áo dài. Bảo tàng Lịch sử Quốc gia giới thiệu chuyên đề tương tác ảo 3D… về di tích nhà tù Hỏa Lò trên nền tảng Spotify, thu hút sự chú ý của khán giả, đặc biệt những người trẻ. Hiện nay, fanpage của di tích đã thu hút hơn 60.000 lượt yêu thích. Đây là lần đầu tiên một kênh truyền thông về lịch sử Việt Nam thu hút được sự quan tâm của đông đảo các bạn trẻ như vậy.

Tham gia di sản trực tuyến đang trở thành xu hướng thịnh hành

Không chỉ các bảo tàng mà các địa phương có di sản cũng không đứng ngoài những chuyển động mới này. Quảng bá di sản trực tuyến đang dần trở thành một trạng thái "bình thường mới" trong dịch Covid-19.

Thay vì tổ chức thực địa, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội chuyển sang tổ chức theo hình thức online với các triển lãm, trưng bày cũng như các tour "tham quan ảo". Nếu ngày trước phải đến tận Hoàng thành Thăng Long mới được ngắm nhìn di sản thì bây giờ, du khách ngồi ở nhà và chỉ một cú nhấp chuột là có thể khám phá tất cả các di sản. Điều này góp phần mở rộng biên độ khách tham quan ở mọi vùng miền và cả các du khách quốc tế.

Thực tế, trên thế giới, việc ứng dụng công nghệ để quảng bá các di sản văn hoá, lịch sử không còn là điều quá mới. Trong hai năm trở lại đây, diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 khiến hoạt động quảng bá di sản càng thêm khó khăn. Việc áp dụng nền tảng công nghệ thông tin trong các hoạt động quảng bá di sản là thức thời và cần thiết. Di sản Việt Nam khá phong phú và đa dạng, những người yêu di sản đang nỗ lực ứng dụng công nghệ để mang đến cho di sản một sức sống mới, tiếp cận rộng rãi hơn với công chúng.

Với việc ứng dụng công nghệ, tham quan triển lãm ảo cũng không thua gì thật

Rõ ràng, việc ứng dụng công nghệ không còn là giải pháp tạm thời mà là cầu nối hữu hiệu để đưa các di sản từ các bảo tàng, di tích đến gần hơn với công chúng. Cuộc sống và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã làm thay đổi thói quen nghe nhìn, thưởng thức của du khách. Di sản cũng phải thay đổi phương cách tiếp cận để không bị lãng quên trong dòng chảy mạnh mẽ đó.