Tuổi thọ ca khúc hit ngắn ngủi

Nếu trước đây lời ca là thơ thì nay lời bài hát phải là "viral" (lây lan nhanh trên mạng), người trong giới khẳng định. Điều đó trở thành công thức tạo hit (bài hát ăn khách) trong thị trường sáng tác hiện nay hay ít nhất là nguyên tắc sáng tác với hy vọng ca khúc nhanh chóng đến gần hơn với người nghe.

Thông điệp đơn giản, dễ hiểu và lan nhanh

Thống kê lại những bản hit trong thời gian qua, nhận ra một điểm chung: các ca khúc đều có ít nhất một câu nói cửa miệng được người nghe, đặc biệt những bạn trẻ, ưa thích. Chúng thậm chí trở thành "thành ngữ" được sử dụng rộng rãi trong giao tiếp đời thường của người trẻ. Cùng với độ phủ sóng không biên giới của mạng xã hội, câu nói đó phổ biến và lan nhanh trên mạng dù đôi khi phân tích cặn kẽ, chúng cũng khá bình thường, thậm chí vô nghĩa. "Nghe thấy có... vần vần" là lý do khiến những câu nói này trở thành "viral" phổ biến như thể chúng được đúc kết từ trải nghiệm hay kinh nghiệm sống, dù chúng thường không phải thế".

Dù vậy, công tâm nhận định rằng những bài hát có "viral" nghe cũng có vẻ "hay hay", lạ tai vì dễ nhớ, dễ thuộc. Đây cũng là lý do vì sao những ca khúc này trở thành hit vài chục hay thậm chí là trăm triệu view trong sự ngỡ ngàng của ít nhiều người làm nghề. Có khi "hiện nay, khi bắt tay thực hiện một ca khúc mới, điều đầu tiên nhạc sĩ phải làm là nghiên cứu sao câu nói viral nào đang được yêu thích hiện nay, nếu không thể là người tiên phong tạo nên viral" như chia sẻ của ca nhạc sĩ Anh Tuấn (thành viên nhóm nhạc MTV).

Những câu hát "đinh" trong các bản hit Vpop được gọi là những "câu key" (từ khóa) thường nằm ở phần điệp khúc, cao trào của bài hát, khán giả nghe xong không chỉ hát theo mà còn yêu thích vận dụng vào trong lời ăn tiếng nói. Theo đó, "Đừng ai hỏi em chưa lấy chồng" trong ca khúc "Bao giờ lấy chồng?" do Bùi Bích Phương thể hiện được bạn trẻ yêu thích, rồi trở thành câu cửa miệng của hội chị em dịp Tết.

Nếu "Nơi này có anh" (Sơn Tùng M-TP) có câu "Cầm tay anh, kề vai anh nơi này có anh" hay "Không phải dạng vừa đâu" của Sơn Tùng thì bản hit "Điều buồn nhất" (Kai Đinh) lại có câu "Sợ anh biết lại sợ anh không biết". Sự tiếc nuối, cô đơn, thất vọng của một người không may mắn trong chuyện tình qua bài hát của Kai Đinh trở nên dễ đồng cảm với khán giả, nhất là câu hát thủ thỉ tâm tình: "Sợ anh biết lại sợ anh không biết".

Khắc Hưng là một trong những nhạc sĩ rất biết tạo nên "viral" nên hầu hết các ca khúc của anh dễ dàng trở thành it trên thị trường âm nhạc. Trong đó, nếu bản hit "Ghen" (Erik thể hiện) là một sản phẩm âm nhạc theo thể loại Tropical House, có câu "2 giờ sáng anh gọi em không nhấc máy" phủ sóng khắp nơi. Còn "Có em chờ" (Min thể hiện) có câu "Ngoài kia nếu có khó khăn quá về nhà anh nhé, có em chờ". Những câu nói kiểu "Chọn con tim hay là nghe lý trí" trong ca khúc "Em không là duy nhất" (Tóc Tiên thể hiện), "Nên anh lùi bước về sau để thấy em rõ hơn" trong "Phía sau một cô gái" (Soobin Hoàng Sơn thể hiện), "Đi thật xa để trở về" trong "Đi để trở về" (Soobin Hoàng Sơn), "Anh trót vô tình, thương em như là em gái" trong "Em gái mưa" (Hương Tràm), "Đừng hỏi em" trong bài hát cùng tên của Mỹ Tâm… hay mới đây nhất là cơn lốc "Người lạ ơi" với câu "Người lạ ơi, xin cho tôi mượn bờ vai" được yêu thích đến mức xuất hiện hằng hà những bản chế ngộ nghĩnh, như: "Người lạ ơi, xin cho tôi mượn chục chai, mượn rồi tôi trả, đừng đòi nhanh quá". Nó còn trở thành câu viral quảng cáo nghiêm túc của nhiều nhãn hiệu kiểu "Người lạ ơi, xin hãy ghé mua giùm tôi. Một ly trà sữa, nhiều đường ít đá" (quảng cáo trà sữa của ca sĩ Issac).

Tất cả đều có độ phủ sóng lan tỏa nhanh chóng trên mạng xã hội và đời thường, trở thành tác nhân giúp các ca khúc tạo hit lớn trên các bảng xếp hạng Vpop.

Hồ Ngọc Hà hát "Mình thích thì mình yêu thôi"... Ảnh: LEON

Dễ thuộc, dễ quên

Xu hướng này còn chi phối cả những ngôi sao tên tuổi của làng nhạc. "Mình thích thì mình yêu thôi" là câu viral trong ca khúc cùng tên gắn liền với Hồ Ngọc Hà thời gian gần đây.

Mỹ Tâm hát "Đâu chỉ riêng em"

Mỹ Tâm cũng chọn những ca khúc ngập tràn viral dễ nhớ, dễ thuộc để nhanh chóng thu hút người nghe với các ca khúc của Khắc Hưng, Khắc Việt hay Phan Mạnh Quỳnh - vốn giỏi tạo viral cho tác phẩm của mình. "Đâu chỉ riêng em" (Mỹ Tâm thể hiện) với viral mang đầy tâm trạng: "Nhưng em sẽ luôn dõi theo và lặng im như không biết gì. Em muốn thấy vai diễn của anh sẽ đi về đâu. Đừng mong em tin điều gì và đừng nói yêu em nữa đi. Vì em biết lời nói đó đâu chỉ dành riêng em..." được các bạn trẻ yêu thích.

Nhạc sĩ Dương Khắc Linh, tác giả ca khúc "Mình thích thì mình yêu thôi", chia sẻ: "Không nằm ngoài trào lưu "hot" (sử dụng viral dễ nhớ này), "Mình thích thì mình yêu thôi" muốn gửi đi thông điệp hay thậm chí là tuyên ngôn khích lệ tinh thần yêu hết mình không cần suy tính quá nhiều trong cuộc sống". Dù vậy, ít ai quan tâm đến thông điệp mà tác giả gửi gắm vì chỉ đơn giản, câu viral mới là thứ dễ ứng dụng trong đời thường, đủ đề tạo nên độ hài hước cho một cuộc đối thoại.

Ca nhạc sĩ Only C cũng là tác giả của nhiều ca khúc có viral được khán giả trẻ yêu thích nhưng chính anh cũng thừa nhận những viral mà anh tạo ra cũng dễ bị lãng quên. Cụ thể, nếu vài năm trước, từ khóa "Anh không đòi quà" (viral trong ca khúc cùng tên) nổi đình đám trên mạng thì khoảng thời gian rất ngắn sau đó, khán giả nhanh chóng lãng quên đi từ khóa này vì không còn hợp với thời đại. Đó là thời điểm khán giả trẻ cuồng nhiệt với những viral mới, trong đó có "Yêu là tha thứ" hay "Não cá vàng" cũng do chính Only C tạo ra cho ca khúc cùng tên. Dù sao thì có ca khúc hit mới là nhiệm vụ tối thượng nên nhiều giọng ca không mấy quan tâm đến việc ca khúc của họ có ý nghĩa hay thông điệp gì, chỉ cần có nhiều cơ hội thành hit!

Nhiều sáng tác trẻ đã dùng ngay chính những từ, những câu nói cửa miệng phổ biến trong đời thường làm đề tài sáng tác của họ. Ca khúc "Forever Alone" của JustaTee nhanh chóng trở thành bài hát quen thuộc của hội độc thân, đặc biệt ở các dịp lễ, Tết trong năm, ra đời sau khi trào lưu F.A (Forever Alone) gây sốt trong cộng đồng mạng. "Đẹp trai thì mới có nhiều đứa yêu" (Song Luân thể hiện) bắt nguồn từ lời trích trong clip phỏng vấn một học viên cai nghiện về ước mơ trong tương lai, anh chàng thật thà chia sẻ rằng anh muốn trở thành ca sĩ Hàn Quốc "để cho đẹp trai, tóc tai đẹp, vuốt vuốt keo các thứ". Trong đó, câu nói khiến dân mạng tâm đắc nhất là "đẹp trai thì mới có nhiều đứa yêu".

Thời trang luôn qua nhanh và ca khúc phụ thuộc vào câu viral cũng không ngoại lệ. Điều đó lý giải vì sao tuổi thọ ca khúc hit hiện nay thường rất ngắn, dù có thể đạt đến 100 triệu lượt xem hay tạo "bão" khi ra mắt.