Yêu từ ký ức yêu đi

Tôi là người miền Bắc, sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Thuở bé, khi được tiếp xúc với người miền Nam, đầu tiên là ngạc nhiên với giọng nói nhiều âm sắc lạ. Rồi tiếp đến là những từ ngữ, những mẫu câu lần đầu được nghe, ví dụ như không gọi là bố mẹ mà gọi là "ba má". Cha tôi là quân nhân, ông thường kể cho tôi những câu chuyện về sân bay Tân Sơn Nhất, tổng kho Long Bình, về cư xá Thanh Đa, về các quận mang tên các con số ... những cái tên nghe đã thấy khác, chẳng giống bất cứ đâu trên đất nước Việt Nam này.

Năm 1999, tốt nghiệp đại học, máu lãng du nổi lên, tôi quyết định vào Sài Gòn – TP HCM chơi để cho biết. TP đón tôi vào một buổi chiều tháng 10, nắng chang chang trên những con đường rộng. Tôi trọ ở đầu Bùi Viện, trong một hẻm nhỏ phía trước có trồng cây cột điện, phòng trọ chỉ có cái giường và cái quạt. Với số tiền còm trong túi, tôi lặng lẽ khám phá TP trong góc nhìn của một gã trai mới lớn, cái gì cũng háo hức nhưng vẫn tự nhủ cần phải điềm đạm, quan sát và lắng nghe.

Hơn 20 năm đã trôi qua nhưng khi nhớ về chuyến đi đầu tiên khám phá đất phương Nam ấy, lướt trong đầu tôi vẫn còn in đậm những cái tên như dinh Độc Lập, chợ Bến Thành, vòng xoay Quách Thị Trang, công viên Tao Đàn, nhà thờ Đức Bà, lăng Cha Cả, rạch Tàu Hũ, sông Sài Gòn…; nhớ những món ăn lần đầu được nếm trải như hủ tiếu, nui, cơm chiên Dương Châu, nước rau má… hay ly cà phê đen đá vỉa hè với cốc trà đá mát rượi. Nắng Sài Gòn mênh mang nhưng nhiều gió và khí hậu khô nên cảm giác vẫn thoải mái, không bị ẩm ướt khó chịu như ngoài Hà Nội.

Mỗi lần trở lại TP này, tôi luôn thấy TP có nhiều đổi thay tích cực. Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè không còn bùn lầy nước đọng, không còn các khu nhà ổ chuột hai bên, nay đã trở thành một dòng sông mát trong thành phố, hai bên là hai con đường Trường Sa và Hoàng Sa đông vui náo nhiệt khi đêm về.

Chợ hoa Xuân "Trên bến dưới thuyền" Tết Tân Sửu tại bến Bình Đông, quận 8- TP HCM Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Rồi lại một lần nữa cuộc đời có thêm những nẻo rẽ bất ngờ. Năm 2017, tôi được điều động vào TP HCM làm việc, trở thành công dân không chính thức của TP HCM vì hộ khẩu vẫn ngoài Hà Nội. Lần này, tôi không chọn Bùi Viện làm nơi tá túc mà chuyển đến một căn hộ ở Phú Mỹ Hưng, nơi có không gian xanh và hiện đại nhất của TP. Ở góc độ quan sát này, với tâm thế của một cậu trai trẻ năm xưa cộng thêm gần 20 năm kinh nghiệm, một lần nữa tôi lại thầm lặng khám phá TP HCM theo một cách riêng.

Và tôi đi từ ngỡ ngàng này đến những ngỡ ngàng khác.

Hóa ra TP HCM có biển và chỉ cách nơi tôi sống có hơn chục cây số là chiến khu rừng Sác, nơi đã tạo ra nhiều huyền thoại về những chiến sĩ đặc công trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước.

Hóa ra TP HCM có rừng ngập mặn, những cánh rừng bạt ngàn được trồng bởi bàn tay con người trong những cuộc ra quân của lực lượng Thanh niên Xung phong, nay lực lượng này vẫn phát triển mạnh mẽ và đang quản lý nhiều công trình trong thành phố.

Hóa ra TP HCM có rất nhiều tòa nhà chọc trời, những khu đô thị thông minh hiện đại, có những công viên xanh mát bốn mùa.

Hóa ra TP HCM có vô số những cây cầu, trong đó có cả một cây cầu cổ từ thời Pháp, có thể tháo lắp ra được, đó là cây cầu Mống, được xây dựng vào cuối thế kỷ thứ XIX, được coi là chứng nhân điển hình cho những đổi thay của Sài Gòn – TP HCM.

Hóa ra TP HCM có vô số địa danh mang tên nước ngoài mà giờ cái còn cái mất, nhưng vẫn sống trong lòng dân. Đó là chợ Nancy, cầu Calmette, đường Pasteur, khu Ba Son (phiên âm từ Bassin de Radoub), phường Đa-kao (nghĩa tiếng Kh’mer là Đất Mộ), vườn Bờ Rô (nay là công viên Tao Đàn) …

Và hóa ra, còn vô số điều chưa biết, chắc TP HCM vẫn để dành chờ tôi khám phá.

Mới đây thôi, nhờ cuộc thi này, tôi mới biết việc đặt tên TP HCM diễn ra vào ngày 2 tháng 7 năm 1976 tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất, đồng thời với quyết định đổi tên nước thành Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Được khai sinh và đồng hành cùng đất nước, cùng dân tộc, đó là vinh dự cho Đảng bộ và nhân dân TP HCM.

Một chặng đường đã đi qua, những oằn nặng dấu vết chiến tranh trên thân thể TP đã không còn, mà thay vào đó là một sức sống mới tràn ngập mạnh mẽ, Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh đã trở thành trung tâm kinh tế của cả nước, chiếm 22% GDP cả nước, chiếm 27% tổng thu ngân sách Nhà nước, thu nhập bình quân đầu người 6.300 USD, có thể nói đó là thành tựu lớn của sự hồi sinh.

Là người TP HCM, tôi và những công dân TP đều tự thấy cần có động lực nhiều hơn để xây dựng TP ngày một xanh, sạch, đẹp, văn minh, hiện đại, nghĩa tình. Đó chính là cách trả ơn cho những yêu thương từ TP.