Vì sao không giữ lại các thành phố, thị xã thuộc tỉnh?

Theo chương trình kỳ họp thứ 9, chiều nay 13-6, Quốc hội sẽ thảo luận lần 2 ở hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Nội dung này sẽ được truyền hình, phát thanh trực tiếp để cử tri và nhân dân cả nước theo dõi.

Ngày 12-6, Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đã có báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến của nhân dân, các ngành, các cấp và của các vị đại biểu Quốc hội về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Theo báo cáo của Chính phủ, tính đến ngày 5-6, đã có hơn 280 triệu lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết. Chính phủ đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời, khách quan, trung thực ý kiến của nhân dân với tổng cộng khoảng 3.400 trang báo cáo và phụ lục.

Về tổ chức đơn vị hành chính (Điều 110 của Hiến pháp năm 2013), Ủy ban cho biết đa số các ý kiến (99,83%) đều tán thành với nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 của Hiến pháp năm 2013 để thực hiện chủ trương về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp .

Liên quan tổ chức đơn vị hành chính (Điều 110 của Hiến pháp năm 2013), có ý kiến cho rằng cần đa dạng hóa các loại hình đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, có thể cân nhắc giữ lại các thành phố, thị xã hiện nay và xác định đây cũng là đơn vị hành chính cơ sở mà không nhất thiết phân chia thành các phường trực thuộc để bảo đảm yêu cầu quản lý, phát triển đô thị và bố trí nguồn lực hợp lý.

Giải trình nội dung này, Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp cho rằng việc xác định cụ thể đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ do Quốc hội quy định trong các luật để phù hợp với tình hình thực tiễn theo từng thời kỳ.

Trong giai đoạn hiện nay, việc xác định xã là đơn vị hành chính ở nông thôn, phường là đơn vị hành chính ở đô thị, đặc khu là đơn vị hành chính ở một số hải đảo có vị trí quan trọng được thành lập phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh như đang được thể hiện tại dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) là đã bám sát theo các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Đảng trong thời gian vừa qua.

Chính quyền địa phương 2 cấp được tổ chức gắn với các đơn vị hành chính theo mô hình này sẽ bảo đảm tốt yêu cầu về tinh gọn bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm chi phí, ngân sách Nhà nước, đưa chính quyền đến gần dân, sát dân, kịp thời đáp ứng và giải quyết trực tiếp các vấn đề theo hướng thực chất, hiệu quả, rõ trách nhiệm.

Theo Ủy ban, đây cũng là một bước sắp xếp lại các đơn vị hành chính để bảo đảm đúng tính chất, phân tách rành mạch giữa đô thị và nông thôn, tạo cơ sở cho việc áp dụng các cơ chế, chính sách phù hợp với từng loại hình và yêu cầu quản lý, phát triển bền vững đô thị.

Báo cáo giải trình cũng nêu rõ việc tổ chức đồng loạt đơn vị hành chính đô thị là các phường sẽ góp phần thống nhất mô hình quản lý, thuận lợi trong công tác quy hoạch, tăng khả năng liên kết vùng. Đồng thời, tổ chức theo mô hình này cũng sẽ bảo đảm quyền làm chủ của người dân tốt hơn; bảo đảm tiếng nói, quyền lợi của cư dân ở các đô thị nhỏ cũng được quan tâm và không bị lấn áp bởi các đô thị lớn trong cùng một đơn vị hành chính cấp tỉnh.