Vì sao quân đội Lebanon im hơi lặng tiếng trong xung đột Israel – Hezbollah?

Isreal thời gian gần đây liên tục mở các cuộc tập kích quy mô lớn nhắm vào lực lượng Hezbollah ở Lebanon.

Cả phía Bộ Ngoại giao lẫn Lực lượng Phòng vệ Isreal (IDF) hôm 28-9 đều lên tiếng xác nhận họ gần như hạ sát các chỉ huy quân sự Hezbollah trong các đòn tập kích vào Lebanon gần đây, bao gồm thủ lĩnh tối cao Hassan Nasrallah.

Các đòn tập kích liên tục của Isreal vào Lebanon còn khiến hơn 700 người chết trong tuần này. Để trả đũa, Hezbollah bắn hàng trăm rốc-két vào những mục tiêu ở miền Bắc Israel và phóng tên lửa đạn đạo vào TP Tel Aviv.

Bất chấp xung đột leo thang,  quân đội Lebanon (LAF) không hề can dự vào mối quan hệ Isreal – Hezbollah do họ giữ lập trường trung lập với Hezbollah cũng như thiếu năng lực quân sự.

"LAF tuân theo mệnh lệnh từ chính phủ Lebanon" – giáo sư địa chính trị Khalil Helou tại ĐH St Joseph ở thủ đô Beirut - Lebanon cho biết.

Hezbollah về danh nghĩa là lực lượng chính trị hợp hiến, hợp pháp của cộng đồng người Hồi giáo dòng Shiite ở Lebanon. Họ hoạt động tách biệt khỏi cơ cấu quân đội Lebanon và được coi là lực lượng ủy nhiệm của Iran để chống Israel.

Israel và Hezbollah thường xuyên tổ chức các cuộc tấn công xuyên biên giới kể từ khi xung đột tại Dải Gaza bùng phát tháng 10-2023. Hezbollah tấn công Israel để thể hiện sự ủng hộ với Hamas và Tel Aviv đã liên tục đáp trả.

Trong bối cảnh đó, LAF đã điều các đơn vị đến miền Nam với nhiệm vụ tham gia phái đoàn gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc (UNIFIL) chứ không phải lực lượng tham chiến tại đây. Thực tế, họ cũng không sở hữu năng lực phòng không đủ mạnh để bắn hạ được tên lửa Israel.

Isreal từng tập kích vào tiền đồn ở Al-Nabi Oweida, miền Nam Lebanon hôm 5-12 năm ngoái. Hậu quả khiến 4 binh sĩ LAF thương vong nhưng quân đội Lebanon không có bất cứ đáp trả mà chỉ mô tả đây là "sự cố". Còn phía Isreal sau đó bày tỏ sự đáng tiếc và mở cuộc điều tra sự việc, nói rằng họ không chủ đích thực hiện vụ tấn công nhằm vào LAF.

Các nhà phân tích nhận định điều này cho thấy LAF không trực tiếp tham gia xung đột, phần nào đảm bảo an toàn cho khoảng 4.000 binh sĩ ở nơi đây.

Dù xung đột Hezbollah – Isreal leo thang gần đây nhưng LAF vẫn tiếp tục đứng ngoài cuộc cũng bởi họ tuân thủ Nghị quyết 1701 của Liên Hiệp Quốc.

Nghị quyết 1701 giúp chấm dứt xung đột Israel - Hezbollah năm 2006. Khi đó, Hezbollah đột kích xuyên biên giới khiến 3 binh sĩ Israel thiệt mạng và bắt cóc 2 con tin.

Israel ngay sau đó mở chiến dịch đáp trả mạnh mẽ vào miền Nam Lebanon. Giao tranh giữa đôi bên kết thúc sau 33 ngày và đã khiến khoảng 1.200 người ở Lebanon và 160 người Israel thiệt mạng.

Nghị quyết này thiết lập nên UNIFIL, kêu gọi chính phủ Lebanon và UNIFIL cùng triển khai lực lượng ở miền Nam Lebanon, giải giáp các nhóm vũ trang tại khu vực. Hezbollah cũng phải rút khỏi miền Nam Lebanon và cho tới nay lực lượng này chưa thực hiện cam kết.

Sở dĩ LAF không thể hiện quan điểm ủng hộ Hezbollah còn do có thể khiến các bên hỗ trợ tài chính ở phương Tây, Ả Rập Saudi và vùng Vịnh mất lòng.

"Lebanon đã không có ngành quốc phòng đủ mạnh. LAF phụ thuộc vào viện trợ từ nước ngoài để thay thế và hiện đại hóa các trang thiết bị" - Viện Quốc tế về Nghiên cứu Chiến lược (IISS) có trụ sở Anh nhấn mạnh.

Mỹ từ năm 2006 đã cung cấp hơn 5,5 tỉ USD viện trợ nước ngoài cho Lebanon, trong đó hơn 3 tỉ USD để tăng cường sức mạnh cho LAF đối phó sự ảnh hưởng của Hezbollah.

"Đối đầu Hezbollah sẽ lập tức dẫn đến nội chiến tại Lebanon" – chuyên gia Helou nói thêm – "Các chỉ huy LAF hiểu ưu tiên hàng đầu là ổn định trong nước thay vì một cuộc chiến dai dẳng với Hezbollah. Đó là lý do nữa khiến LAF không cản trở Hezbollah nhưng cũng không hậu thuẫn lực lượng này".

Nếu như Israel mở chiến dịch lớn vào Lebanon sẽ khiến LAF rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan "hoặc đối đầu với Israel hoặc giải giáp Hezbollah bằng vũ lực". Lưu ý rằng với cả 2 trường hợp trên đều phải thực hiện theo cách tuân thủ Nghị quyết 1701 của Liên Hiệp Quốc.