Mã Kim So: Cao thủ “độ” xe cổ

Vóc dáng nhỏ bé, lanh lẹ khi chỉ huy thợ xử lý các hỏng hóc của các loại xe gắn máy, Mã Kim So, tay đua trứ danh ngày nào giờ là một trong những chuyên gia sửa xe gắn máy cổ nổi tiếng ở TPHCM. Nằm khiêm tốn ở gần góc đường Nguyễn Chí Thanh - Ngô Quyền,  tiệm của ông luôn là địa chỉ tìm đến của dân chơi xe cổ, nhất là những người bị hút hồn bởi kiểu dáng, tính năng bền bỉ của dòng xe gắn máy 67 nổi tiếng một thời.

Cần cù học nghề

Ông So quê gốc ở Bạc Liêu. Do gia cảnh khó khăn, năm 10 tuổi, cha mẹ đã phải gởi So cho một người bà con bên nội nuôi dưỡng. Kim So được theo ông chú Hầu Lập Tân - người thợ sửa xe gắn máy 67 nổi tiếng ở Bạc Liêu lúc đó - học nghề. Ngày hai bữa, cậu bé So lẽo đẽo theo nhóm thợ đàn anh ở cửa tiệm vừa phụ việc  vừa học nghề. “Không một chữ lận lưng, khả năng tiếp thu cũng không bằng những thợ khác nên tôi lấy sự cần cù để tích lũy kinh nghiệm. Nghề dạy nghề là chính”- ông So nhớ lại.

Ông  Mã Kim So bên một chiếc 67 cổ vừa mới "độ" và các giải thưởng một thời

Với dòng xe 67, học cách nghe tiếng máy nổ để đoán biết lửa “non” hay lửa “già”, canh gió, chỉnh bình xăng con và canh vít lửa, thợ trẻ nếu không sáng ý phải mất nhiều thời gian mới học được. Để có thể học rành rẽ các thủ thuật,  tối đến, khi cửa tiệm đóng cửa, cậu bé So lại mày mò tháo bung máy xe để tìm hiểu nguyên tắc hoạt động. Thấy cháu chịu khó học nghề, ông chú cũng bỏ công kèm cặp. Nhờ đó, So tiến bộ rất nhanh trước sự ngạc nhiên của nhóm thợ đàn anh. Khi tay nghề vững vàng, So theo ông chú rời quê lên Sài Gòn lập nghiệp. Ông nhớ lại: “Năm đó, tôi 17 tuổi”.

Dân trong nghề nhìn nhận, cửa tiệm của ông So nổi tiếng nhất với thủ thuật canh vít lửa. “Lửa phải được canh đúng qua màu gạch của phần sành trong bugi thì xe chạy mới "ngọt", máy không bị tắt giữa chừng và ít hao xăng”- ông So cho biết. Để có được kinh nghiệm này, trong quá trình sửa chữa, người thợ phải để hết tâm trí vào nghề. Khách quen quý ông So không chỉ bởi kinh nghiệm mà còn là sự tận tình, có trách nhiệm với khách hàng. Chơi xe cổ là một chuyện, biết sửa chữa những hỏng hóc thường gặp là điều không đơn giản. Hiểu được tâm lý này, khi khách hàng đem xe đến sửa, ông cho thợ nổ máy rồi hướng dẫn khách các kỹ năng nhận biết “bệnh” để khách tự sửa lấy. Có khách hàng sành chơi xe còn cố ý “thử” ông khi đem xe tới yêu cầu tiệm thay hết phụ tùng để xe chạy tốt hơn. Song, sau khi thử máy, ông chỉ yêu cầu thợ chỉnh sửa một vài bộ phận của xe trong sự hài lòng xen lẫn cảm phục của khách.

Tận tình đào tạo lớp trẻ

Những năm gần đây, khi thú chơi xe gắn máy cổ ở TPHCM phát triển mạnh thì nghề “độ” xe cổ, nhất là dòng xe 67, hồi sinh mạnh mẽ. Những người thợ giỏi nghề như  ông So càng có đất dụng võ.

Khách hàng mua được xe 67 cũ chưa hẳn đã chạy được, bởi dòng xe này đã qua hơn 40 năm sử dụng, rất khó tìm phụ tùng thay thế. Chịu khó lặn lội chợ phụ tùng xe cũ, thậm chí đặt hàng những người chuyên đi “săn” đồng nát, cửa tiệm của ông So vì thế  thuyết phục khách hàng khi tìm mua được các loại phụ tùng thay thế chỉ trong một thời gian ngắn. Không ít khách hàng là dân chơi tài tử thường yêu cầu chủ tiệm “độ” thêm vài chi tiết, thậm chí thay thế phụ tùng, xoáy nòng để nâng tốc độ xe. Thay vì “vẽ vời” khách, ông tư vấn kỹ càng, thuyết phục họ giữ nguyên kiểu dáng để bảo tồn giá trị của chiếc xe.

Những năm tám mươi của thế kỷ trước, uy tín của cửa tiệm ông So còn nhận được sự chú ý đặc biệt của lực lượng Cảnh sát Hình sự Công an quận 5. Nhiều chiếc xe 67 của đơn vị sử dụng một thời gian đã xuống cấp trầm trọng nhưng qua bàn tay của Mã Kim So đã được nâng cấp thành những con ngựa sắt có tốc độ cao.

Tiệm của ông cũng là nơi học viên các trường nghề lui tới học hỏi kinh nghiệm. Vừa làm vừa tích lũy vốn, cộng với sự giúp đỡ của đồng nghiệp, đến năm 1984, ông mở tiệm riêng. Đến nay, đã có gần 200 thợ trẻ qua bàn tay đào tạo của ông, mở tiệm riêng và sống được ở các tỉnh. Hiện mỗi tháng, cửa tiệm của ông thu hút từ 10 đến 20 khách hàng đưa xe 67 đến “độ”, trong đó có nhiều khách hàng ở tỉnh xa.