Cách nào hạn chế kẹt xe?

Không vĩ mô nhưng thực tế, nhiều giải pháp ngắn hạn để gỡ rối cho giao thông TPHCM đã được các đại biểu nêu ra tại hội thảo: “Hạn chế ùn tắc giao thông – Những giải pháp khả thi trung và ngắn hạn trong điều kiện hiện nay tại TPHCM” do Hội Cầu đường cảng TPHCM tổ chức sáng 9-10.

Vòng xoay An Sương thường bị ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm. Ảnh: T.Thạnh

Càng hạn chế càng bùng phát

Tham dự hội thảo, đại diện của Cơ quan Tổ chức Giao thông công cộng vùng Lyon (Pháp) nêu cảm nhận: “Tôi có cảm giác VN thiếu một tổ chức để điều hành chung các phương tiện giao thông, trong khi chúng phải được điều khiển song hành và phối hợp nhuần nhuyễn với nhau!”.

Tình trạng ùn tắc giao thông ở TPHCM trong những năm gần đây ngày càng trở nên trầm trọng. Có nhiều nguyên nhân khiến ùn tắc giao thông bùng phát. Trong đó sự tăng vọt số lượng xe cá nhân vượt quá khả năng đáp ứng của hạ tầng được xem là nguyên nhân chính. Hiện tại, TP có hơn 4 triệu xe, trong đó có khoảng 3,7 triệu xe gắn máy. Đến năm 2011, toàn TP sẽ có khoảng 4,5 triệu xe gắn máy. Theo PGS-TS Phạm Xuân Mai, Trưởng Khoa Kỹ thuật Giao thông– ĐH Bách khoa TPHCM, hệ số ùn tắc giao thông ở TP đã vượt mức cho phép từ 11 đến 23 lần. Nếu tính mỗi xe gắn máy chiếm 2 m² đường thì toàn TP cần có 7,4 triệu m2 đường để đậu xe, so với 26 triệu m2 mặt đường hiện tại, con số này chiếm hơn 28%. Tuy nhiên, hiện nay diện tích dành cho giao thông chỉ mới ở mức 4,5% nên ùn tắc giao thông là điều tất yếu xảy ra. Điều đáng nói là đến nay TP vẫn chưa có biện pháp nào hạn chế xe cá nhân, mặc dù việc này đã được đề cập từ khá lâu. “Mỗi năm, TP có khoảng 1.000 – 2.000 người chết vì tai nạn giao thông, trong đó có đến 71% do xe gắn máy gây ra. Chỉ cần ở mức 50% là đã phải tìm cách hạn chế xe gắn máy. Thế nhưng ở ta lại chưa có biện pháp nào để hạn chế”- PGS-TS Phạm Xuân Mai nói.

Cũng vì vậy mà kỹ sư Vũ Đức Thắng, Hội Cầu đường cảng TPHCM, phải thốt lên: “Ba mươi năm kiên trì luận điểm hạn chế xe cá nhân hai bánh, càng hạn chế lại càng tăng vọt. Mười lăm năm kiên trì tăng cường xe buýt, càng phát triển nâng cao lại càng hụt hơi đuối sức, cứ giậm chân tại ngưỡng 5,4%. Cái cần kiềm chế thì lại bung ra, cái cần tăng lên thì cứ tà tà yêu yếu”.

Những giải pháp cần làm ngay

PGS-TS Nguyễn Xuân Vinh, Chủ nhiệm Bộ môn Xây dựng cầu đường (ĐH Tôn Đức Thắng), đề xuất: “Đối với tình hình hiện tại, chúng ta đừng hy vọng vào những giải pháp vĩ mô mà nên tiến hành những giải pháp nhỏ để cải thiện trước mắt”. Theo PGS-TS Vinh, cần kiên quyết hạn chế tối đa việc xây dựng, mở rộng, nâng cao tầng các cao ốc tại các quận trung tâm để tránh phát sinh hàng loạt hành trình và nhu cầu bến, bãi đậu xe. Theo tính toán, một cao ốc văn phòng có tổng diện tích sàn 18.000 m² cần phải có nơi đậu xe cho 483 chỗ, tức gần 5.000 m².

PGS-TS Vinh đề xuất: Một giải pháp có thể làm được ngay là khảo sát điều tra mặt bằng và hiện trạng giao thông tại các nút giao để xác định tình trạng kẹt xe, ùn tắc, lượng xe rẽ trái, rẽ phải, hệ thống đèn tín hiệu. Qua đó làm căn cứ thực hiện một số giải pháp như xén bớt hè bên phải tạo thêm đường cho xe hai bánh rẽ phải, tổ chức lại các pha đèn. Đối với các nút giao thông có xe rẽ trái nhiều, có thể áp dụng biện pháp tăng thêm một pha đèn dành riêng cho dòng xe rẽ trái. Ngoài ra, cần tính toán pha đèn để tổ chức giao thông theo kiểu “làn sóng xanh” trên các trục phố chính. Bên cạnh đó, có thể hạn chế ô tô đi vào trung tâm trong giờ cao điểm hoặc khoanh vùng hạn chế chạy vào khu trung tâm theo giờ, theo ngày, theo buổi. Riêng xe buýt, có thể nghiên cứu dùng loại xe buýt nhỏ, vừa, lớn tùy theo từng hành trình và tuyến đường.

Một giải pháp được kỹ sư Phạm Tuân (nguyên tổng giám đốc Công ty Xây dựng Công trình giao thông 5 - Bộ GTVT) hiến kế là bỏ đèn xanh đèn đỏ, thực hiện bùng binh hóa các giao lộ. Ùn tắc giao thông sẽ chấm dứt được từ 5 – 20 năm. Ông Tuân phân tích: “Đèn xanh đèn đỏ chỉ phù hợp với mật độ xe vừa phải, mật độ xe lớn thì đèn đỏ là thủ phạm gây ùn tắc giao thông”. Thời gian thoát xe qua giao lộ chỉ có 25% so với khi không có đèn đỏ, nếu bỏ đèn đỏ thì lượng xe thoát qua sẽ tăng lên gấp 4 lần. Phương án này đã được Sở GTVT TP Hà Nội áp dụng và đạt được hiệu quả trong một thời gian nhất định!”.

Ông Hà Ngọc Trường, Phó Chủ tịch Hội Cầu đường cảng TPHCM, khẳng định: “Những giải pháp trên sẽ được Hội Cầu đường cảng tổng hợp và gửi đến Giám đốc Sở GTVT Trần Quang Phượng, đồng thời kiến nghị thành lập một hội để nghiên cứu, trả lời các nhà khoa học: Cái nào làm được ngay, cái nào làm trong tương lai gần và cái nào không làm được”.