Phát triển hạ tầng giao thông TPHCM: Thiếu đủ thứ

“Đối với một TP gần 8 triệu dân như TPHCM mà vẫn có thể vận chuyển trong điều kiện giao thông bị hạn chế như hiện nay quả là một điều kỳ diệu”. Ông Thomas K.Wright, Giám đốc điều hành Hội Quy hoạch khu vực Hoa Kỳ, đã thốt lên như vậy tại hội thảo quốc tế về “Quản lý cơ sở hạ tầng và quy hoạch giao thông đô thị” được tổ chức tại TPHCM, ngày 22-9.

Thiếu tiền

Hiện nay, đường bộ gần như là phương thức duy nhất đáp ứng nhu cầu giao thông vận tải đô thị. Hệ thống đường thủy và đường sắt có vai trò rất hạn chế. Từ nay đến năm 2010, TPHCM dự kiến triển khai hơn 100 dự án phát triển hạ tầng giao thông với tổng vốn đầu tư khoảng 127.000 tỉ đồng, tương đương gần 8 tỉ USD. Ông Bùi Xuân Cường, Trưởng Phòng Quản lý Giao thông Sở GTVT TPHCM, cho biết: “Ngân sách TP hằng năm chỉ bảo đảm đầu tư cho giao thông khoảng 5.000 tỉ đồng (310 triệu USD), tương ứng 12% nhu cầu vốn, còn lại 88% vốn phải huy động từ nguồn khác”.

Trong khi dân số và phương tiện cơ giới đường bộ tăng nhanh chóng thì tiến độ phát triển cơ sở hạ tầng giao thông TP lại rất chậm. Tính đến tháng 7-2008, toàn TP có 3,9 triệu phương tiện cơ giới đường bộ, trong đó có 3,6 triệu mô tô, xe gắn máy, tăng 7,1% so với đầu năm 2008. PGS-TS Phạm Xuân Mai, Trưởng Khoa Kỹ thuật giao thông - Trường Đại học Bách khoa TPHCM, nhẩm tính: “Mỗi ngày, chỉ cần 60% xe gắn máy ra đường là TP đã có hơn 2 triệu xe gắn máy lưu thông trên đường, một con số quá lớn so với hệ thống đường sá của TP”. Theo ông Bùi Xuân Cường, con số chính xác về dân số TP hiện nay là 9 triệu người. Toàn TP hiện có 3.584 con đường với tổng chiều dài khoảng 3.670 km, tổng diện tích mặt đường khoảng 36 triệu m2 nhưng mật độ diện tích đường giao thông so với tổng diện tích của TP chỉ mới đạt 1,53 km/km2, một con số khá khiêm tốn.

Thiếu liên kết

Nhận xét về quy hoạch giao thông của TPHCM, TS Akira Hosomi, Trưởng văn phòng đại diện tại VN của Công ty Dịch vụ kỹ thuật đường sắt Nhật Bản, cho biết các chính sách mang tính vĩ mô mà TP đề ra tương đối hợp lý, như: tăng cường vận tải bằng xe buýt, xây dựng đường vành đai số 2, kế hoạch di dời hệ thống cảng ra khỏi nội thành... “Tuy nhiên, TPHCM vướng một tình trạng là xét từng dự án thì thực hiện khá tốt nhưng xét một cách tổng thể lại chưa hài hòa. Nguyên nhân là các dự án hiện nay triển khai quá độc lập, không kết nối với nhau thành một hệ thống. Chẳng hạn, các dự án về xe buýt, đường sắt, đường bộ... phát triển riêng rẽ nên không mang lại hiệu quả cao” - TS Akira Hosomi phân tích. Có thể lấy dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) làm ví dụ. Đây không chỉ là một dự án về đường sắt, mà còn liên quan mật thiết đến các vấn đề như việc sử dụng đất và phát triển đô thị. Do đó, các cơ quan hữu trách như Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở GTVT và Ban Quản lý Đường sắt đô thị cần hợp tác với nhau để thống nhất chính sách và chiến lược phát triển. GS-TS Nguyễn Xuân Đào, Chủ tịch Hội Nghiên cứu GTVT Việt Nam, cho rằng các cơ quan có thẩm quyền trong quy hoạch giao thông không nên thay đổi các quyết định xoành xoạch như hiện nay, vì như thế sẽ gây khó và làm ảnh hưởng đến đường hướng phát triển giao thông TP sau này.