Rác công nghiệp vẫn được nhập đều đều

 

Theo TTXVN, chỉ tính từ đầu năm đến nay, các lực lượng chức năng TP Hải Phòng đã phát hiện hơn 300 container có dấu hiệu vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường lưu tại các bãi thuộc cảng Hải Phòng (tương đương với số lượng container phế liệu phát hiện trong 2 năm 2008 và 2009).

 

Thông thường, các lực lượng chức năng phát hiện mỗi lần khoảng từ 3-4 container rác thải trở lên. Cá biệt, ngày 1-7, tại cảng Đoạn Xá, lực lượng chức năng phát hiện 15 container chứa nhựa phế liệu lẫn nhiều tạp chất chưa qua xử lý, được nhập về cảng cách đó khoảng 4 tháng song doanh nghiệp đứng tên vận đơn vẫn không đến làm thủ tục hải quan và nhận số hàng trên.

 

Trước đó, ngày 17-6, các đơn vị chức năng cũng đã phát hiện 6 container chứa rác thải lẫn tạp chất nguy hại được vận chuyển từ Hồng Kông về cảng Đình Vũ chờ tái xuất sang nước thứ 3. Khi phát hiện các container có dấu hiệu vi phạm trên, lực lượng chức năng đã liên hệ với các đơn vị nhập khẩu ghi trên vận đơn thì lập tức nhận được công văn của đơn vị nhập khẩu từ chối nhận hàng với lý do hàng không đúng hợp đồng hoặc... gửi nhầm địa chỉ.

 

Theo thống kê chưa đầy đủ, từ năm 2003 đến nay, các lực lượng chức năng ở đây đã phát hiện gần 3.000 container chứa hàng chục ngàn tấn ắc-quy chì phế thải, chất thải công nghiệp các loại nhập trái phép vào các cảng khu vực Hải Phòng. Tuy nhiên, điều đáng nói là việc nhập khẩu rác thải công nghiệp về các cảng diễn ra từ nhiều năm nay nhưng TP Hải Phòng vẫn chưa có chế tài và giải pháp hữu hiệu để răn đe, phòng ngừa và xử lý. Việc giải quyết hậu quả những vi phạm của “sự đã rồi” này đang trở thành gánh nặng cho ngân sách TP và tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

 

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là việc nhập khẩu “rác” thải từ các nước tiên tiến về thường mang lại lợi nhuận cao khiến không ít doanh nghiệp trong nước tìm cách “lách luật”, ngụy trang dưới nhiều hình thức khác nhau với danh nghĩa hợp pháp nhằm thu lợi bất chính. Thông thường, thủ đoạn vận chuyển, nhập rác trái phép vào nước ta được núp dưới hình thức ký hợp đồng xuất nhập khẩu hoặc tạm nhập tái xuất sang nước thứ 3 với những mặt hàng hợp pháp khi làm thủ tục khai báo, được ngụy trang rất tinh vi nhưng thực chất bên trong lại là chất phế thải. Khi bị phát hiện, các doanh nghiệp trong nước đứng tên hợp đồng thường có công văn từ chối việc nhận hàng. Trong khi đó, việc xử lý các đơn vị xuất khẩu chất thải công nghiệp ở nước ngoài khó khả thi. Mặt khác, hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu hàng hóa chưa rõ ràng và việc triển khai còn lúng túng.

 

Việc xử lý hành vi nhập hàng vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường trên thực tế mới chỉ dừng ở xử phạt hành chính với số tiền quá nhỏ so với lợi nhuận thu được nên doanh nghiệp thường vi phạm.