Vedan lại diễn trò cù cưa

Ngày 18-5, tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (BR-VT), Tổng cục Môi trường-Bộ Tài nguyên-Môi trường (TN-MT), Viện Môi trường và Tài nguyên (IER) đã có buổi làm việc với Ban Chỉ đạo Thống kê thiệt hại của tỉnh BR-VT và Công ty Cổ phần hữu hạn Vedan VN (Công ty Vedan) để xem xét việc bồi thường cho nông dân tỉnh này do chịu ảnh hưởng ô nhiễm của sông Thị Vải mà Vedan là thủ phạm đầu độc chính. Suốt một ngày tranh cãi, hai bên vẫn chưa gút lại được mức bồi thường.

Yêu cầu 53,6 tỉ, bồi thường 2,4 tỉ đồng

Theo báo cáo của Sở NN-PTNT tỉnh BR-VT, sau khi IER xác định vùng ô nhiễm trên sông Thị Vải, các ngành của tỉnh đã thống kê có tổng cộng 1.255 hộ dân bị thiệt hại với tổng số tiền 216,8 tỉ đồng.

Tuy nhiên, qua kết quả đánh giá khoa học của IER và cuộc họp thống nhất giữa các cơ quan quản lý Nhà nước chỉ đề nghị Vedan bồi thường 53,6 tỉ đồng. Theo Bộ TN-MT, việc các cơ quan chức năng đưa ra con số này là có tình, có lý theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Thế nhưng khi UBND tỉnh BR-VT gửi văn bản đề nghị Vedan bồi thường thì công ty này lại có văn bản gửi Tổng cục Môi trường phản bác toàn bộ số tiền này và đơn phương đưa ra con số bồi thường cho người dân tỉnh BR-VT chỉ có 2,4 tỉ đồng.

Nông dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu bị thiệt hại nặng do Công ty Vedan
đầu độc  sông Thị Vải nhưng việc bồi thường cứ mãi cù cưa

Lý do Vedan bác số tiền mà tỉnh BR-VT đề nghị là do “không hiểu dựa vào cơ sở nào để có con số này!?”. Bởi so với giá trị tính toán thử mà Vedan thực hiện lại bằng mô hình mkie21 (phần mềm xác định tỉ lệ ô nhiễm sông Thị Vải) so với kết quả đánh giá của IER thì có sự khác biệt quá lớn.

Sau đó, Vedan chạy thử mô hình này đã xác định lại phạm vi ảnh hưởng do Vedan xả thải bất thường, từ đó Vedan đơn phương tính toán mức độ ảnh hưởng đối với nông dân tỉnh BR-VT là 325 ha với tổng giá trị bồi thường là 2,433 tỉ đồng.

Đổ lỗi cho doanh nghiệp khác

Theo Hội Nông dân tỉnh BR-VT, số tiền 2,4 tỉ đồng mà Công ty Vedan đưa ra để bồi thường là không có tình cũng không có lý, thật sự gây sốc cho nông dân bởi họ đã bị thiệt hại rất lớn và đang khó khăn về vốn để sản xuất.

“Việc tỉnh đưa ra con số hơn 53 tỉ đồng để yêu cầu Vedan bồi thường đã được xem xét kỹ bởi quá trình thẩm tra, diễn biến sản lượng đánh bắt thủy sản hằng năm từ năm 1996 đến năm 2008 của nông dân 3 xã Mỹ Xuân, Phước Hòa, Tân Phước và thị trấn Phú Mỹ đều có số liệu cụ thể từ 250 tấn đến 570 tấn. Nay Vedan chỉ chịu bồi thường 2,4 tỉ đồng và không chấp nhận kết quả của IER đã thẩm tra là thiệt thòi cho nông dân”- ông  Trần Văn Cường, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh BR-VT, bức xúc.

Đến đây, ông Yang Kun Hsiang, Tổng Giám đốc Công ty Vedan, đặt câu hỏi: Căn cứ vào đâu để xác định mức bồi thường 53,6 tỉ đồng. Việc gây ô nhiễm sông Thị Vải còn có trách nhiệm của nhiều doanh nghiệp khác nhưng sao chỉ buộc Vedan bồi thường?

Ông Lương Duy Hanh, Phó chánh Thanh tra Tổng cục Môi trường, liền phản ứng: "Việc gây ô nhiễm sông Thị Vải đã được các ngành xác định Vedan đóng góp trên 90% nhưng chúng tôi chỉ thống nhất mức 77%, còn số tiền bồi thường cho nông dân đã được IER và các cơ quan của Bộ TN-MT thực hiện rất khoa học, không cần phải bàn cãi. Còn các ông đưa ra con số 2,4 tỉ đồng bồi thường cho dân thì dựa vào căn cứ nào bởi nếu tính toán theo phương pháp của Vedan đang thực hiện thì số tiền phải bồi thường cũng lớn hơn rất nhiều lần!"

Do không thỏa thuận được mức bồi thường và Vedan vẫn không đưa ra con số thẩm định bồi thường cụ thể, ông Hanh đề nghị IER và Vedan cần khẩn trương thống nhất phương pháp tính bồi thường, chậm nhất là ngày 27-5 để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.