Xứ ngàn cau trúng lớn

Tỉnh Quảng Ngãi được mệnh danh "xứ ngàn cau" với diện tích trồng lên đến hàng ngàn héc-ta, tập trung chủ yếu ở 2 huyện Nghĩa Hành và Sơn Tây. Nhiều năm trước, giá cau ở Quảng Ngãi bấp bênh, có thời điểm xuống thấp còn 3.000 - 5.000 đồng/kg. Tuy nhiên, hơn 3 tháng gần đây, giá cau duy trì ở mức 55.000 - 60.000 đồng/kg, mang lại niềm vui cho người trồng.

Vươn lên làm giàu nhờ trồng cau

Tại huyện miền núi Sơn Tây (địa phương có diện tích cau lớn nhất Quảng Ngãi, với trên 1.000 ha), trong nhiều ngày qua, không khí rộn ràng, tấp nập khi có hàng chục thương lái đi dạo khắp các bản làng, lùng sục trả giá thu mua cau.

Với đặc thù huyện miền núi nghèo, hơn 92% người đồng bào dân tộc thiểu số, việc cau được mùa, được giá khiến người dân ở Sơn Tây vui mừng như "trúng số". Nhiều gia đình có thu nhập khấm khá, sắm được những vật dụng cần thiết nhờ nguồn thu hoạch cau.

Ghé nhà anh Đinh Văn Nhóc, xã Sơn Dung, huyện Sơn Tây, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi thấy cuộc sống gia đình anh khá khang trang, đầy đủ tiện nghi so với nhiều hộ gia đình khác ở Sơn Tây. Anh Văn Nhóc cho biết hiện tại gia đình anh trồng được khoảng 4 ha cau, trong đó hơn một nửa diện tích đang thu hoạch, bình quân mỗi ngày anh thu khoảng 70 kg cau tươi. Với giá cau hiện tại khoảng 55.000 đồng/kg, anh Nhóc thu về mỗi tháng hơn 100 triệu đồng sau khi đã trừ hết chi phí.

Cũng sở hữu gần 2 ha cau, gia đình anh Đinh Văn Dương, ngụ xã Sơn Dung, nói rằng nhờ giá cau cao và kéo dài nhiều tháng, anh đã trả được hết các khoản nợ vay trước đó. "Gia đình có hơn 2.000 gốc cau đang thu hoạch. Với giá cau như hiện tại, mỗi tháng mình thu về gần 100 triệu đồng. Với mức thu nhập này, thực sự gia đình mình có nằm mơ cũng không dám nghĩ tới" - anh Dương thổ lộ.

Ông Nguyễn Ngọc Trân, Chủ tịch UBND huyện Sơn Tây, cho biết giá cau lên đến 60.000 đồng/kg giúp người dân xứ ngàn cau có một mùa bội thu. Rất nhiều gia đình người dân ở Sơn Tây nhờ trồng cau với diện tích lớn, không những thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu.

Tương tự, tại huyện Nghĩa Hành (nơi được xem là vựa cau lớn sau huyện Sơn Tây), nhiều gia đình nông dân ở đây "trúng" lớn nhờ sở hữu vườn cau hàng ngàn cây đang thu hoạch.

Theo nhiều người trồng cau, cau sẽ cho thu hoạch sau khoảng 5-6 năm trồng, thời gian thu hoạch từ tháng 7 đến cuối năm, trung bình 20-25 ngày/lứa. Nếu so với trồng các loại cây ăn quả khác, cây cau vẫn được giá hơn rất nhiều, lại ít công chăm sóc. Chỉ riêng huyện Nghĩa Hành, có gần 750 ha trồng cau với sản lượng khoảng 9.000 tấn. Vì lợi nhuận cao, trong những năm gần đây, nhiều nông dân ở huyện Nghĩa Hành phá bỏ các loại cây ăn quả, chuyển qua trồng cau.

Phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc

Việc cau liên tục tăng giá trong thời gian qua, theo nhiều thương lái chủ yếu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc. Khi nhu cầu tiêu thụ từ thị trường này tăng cao, giá cau cũng thường tăng theo. Sau khi thu mua tại vườn, thương lái sẽ chở đến điểm tập kết, tách quả khỏi cuống và sấy khô. Thông thường 7-8 kg trái tươi sẽ cho một kg cau khô, sau đó họ xuất sang Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia khác.

"Có năm thu mua với giá 20.000 - 30.000 đồng/kg về sấy khô để xuất đi Trung Quốc. Thế nhưng cau sấy chưa kịp khô thì giá tuột xuống, chỉ còn 3.000 - 4.000 đồng/kg. Giá nông sản xuất sang Trung Quốc thay đổi từng ngày, không thể biết trước được" - anh Nguyễn Minh, chủ một vựa thu mua cau, nói.

Ông Đinh Quang Ven, Phó Bí thư Huyện ủy Sơn Tây, cho biết thực tế trong những năm qua, rất nhiều lần cau rớt giá thê thảm nhưng dù giá cả bấp bênh so với nhiều loại cây trồng khác ở Sơn Tây, cây cau vẫn đem lại hiệu quả kinh tế hơn.

"Từ năm 2018, huyện Sơn Tây đã đưa cây cau vào nhóm cây trồng chủ lực của huyện trong việc xác định cây, con giống để góp phần xóa đói giảm nghèo và xây dựng dự án hình thành vùng chuyên canh cây cau. Mục tiêu là đến năm 2025 sẽ hình thành vùng chuyên canh cây cau tập trung khoảng 2.000 ha trên địa bàn 9 xã. Để thực hiện dự án, chính quyền địa phương sẽ cấp cau giống và phân bón thích hợp tùy vào nhu cầu của các hộ gia đình... Thực tế đến bây giờ, cây cau đã giúp cho hàng trăm hộ đồng bào Ca Dong của huyện xóa đói, giảm nghèo trong thời gian qua" - ông Ven cho hay.

Ông Phạm Hồng Khuyến, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sơn Tây, thông tin là huyện có hơn 1.000 ha trồng cau, trong đó có khoảng 500 ha đang vào vụ thu hoạch. Cau ở Sơn Tây nổi tiếng vì được trồng theo phương pháp sạch, không sử dụng phân bón hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật, nên rất được các đối tác nước ngoài ưa chuộng. Công nghệ chế biến của các nước nhập khẩu cau từ Việt Nam cũng rất tiên tiến, tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng từ quả cau.

"Giá cau tăng cao đem lại nguồn thu nhập khấm khá cho bà con. Nhưng vì thị trường chủ yếu phụ thuộc vào Trung Quốc nên giá cả bấp bênh, năm được năm mất. Để tăng thu nhập cho bà con trong những năm cau không được giá, huyện khuyến khích bà con đưa một số giống cây vào trồng dưới tán cây cau như hành Hà Lan, ổi Nữ Hoàng, dứa, sả..."- ông Khuyến nói.