3 triệu người học ĐH vào năm 2030: Có lo khó tìm việc?

Theo PGS-TS Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT, quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm đặt ra mục tiêu phát triển đến năm 2030, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm đồng bộ và hiện đại với quy mô, cơ cấu và phân bố hợp lý.

Cụ thể, đến năm 2030, quy mô trên 3 triệu người học, đạt 260 sinh viên và 23 học viên sau đại học trên 1 vạn dân; tỉ lệ học đại học trên số người trong độ tuổi 18 - 22 đạt 33% trong đó không tỉnh nào có tỉ lệ thấp hơn 15%.

Cơ cấu trình độ đào tạo phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế tri thức và công nghiệp hiện đại; tỉ trọng quy mô đào tạo thạc sĩ (và trình độ tương đương) đạt 7,2%, đào tạo tiến sĩ đạt 0,8%, đào tạo cao đẳng sư phạm đạt 1%; tỉ trọng quy mô đào tạo các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM) đạt 35%.

Hình thành các trung tâm giáo dục đại học lớn, đào tạo chất lượng cao, trình độ cao gắn với nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo tại 4 vùng đô thị gồm Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM và Cần Thơ, tạo động lực phát triển các vùng kinh tế trọng điểm và cả nước.

Các cơ sở giáo dục đại học công lập đóng vai trò nòng cốt, chiếm khoảng 70% quy mô đào tạo. Trong mạng lưới, từ 50 đến 60 cơ sở giáo dục đại học đào tạo tới trình độ tiến sĩ, trong đó khoảng 50% phát triển theo định hướng nghiên cứu.

Khuyến khích thành lập mới, mở rộng mạng lưới cơ sở giáo dục đại học tư thục, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học tư thục, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học nước ngoài có uy tín nhất là các cơ sở giáo dục đại học chuyên đào tạo các ngành khoa học, kỹ thuật và công nghệ.

Tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển các đại học quốc gia và đại học vùng đạt chất lượng và uy tín ngang tầm khu vực và thế giới.

Trả lời câu hỏi với quy mô 3 triệu người học đại học vào năm 2030, liệu người học có tìm được việc làm sau tốt nghiệp, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng con số này được xây dựng dựa trên nhiều dự báo về nhu cầu nhân lực, thống kê độ tuổi, tham khảo quốc tế, đối sách phát triển kinh tế. Kinh tế phát triển, người học đại học sẽ phải tăng. Hiện tỉ lệ lao động có trình độ đào tạo còn thấp, việc đào tạo nâng cao trình độ để người lao động có thêm cơ hội việc làm, nâng cao năng suất lao động. Yêu cầu sắp tới là phát triển kinh tế hai con số.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh mục đích của quy hoạch không chỉ sắp xếp lại, mà quan trọng hơn là đầu tư trọng tâm, trọng điểm để phát triển

"Quan điểm đầu tư trọng điểm luôn được nhắc đến để đầu tư có hiệu quả, ưu tiên cho các trường có lĩnh vực mà chúng ta cần. Bên cạnh đó, các trường cũng phải vận hành theo cơ chế thị trường"- ông Hoàng Minh Sơn nói.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT cũng nhấn mạnh thêm, nhưng cũng không vì vậy mà đóng lại cơ hội cho các trường đại học. "Tác động tích cực không phải để giải thể các trường, mà để được đầu tư, được phát triển, để đến 2030 không còn trường nào không đạt chuẩn. Đặc biệt, các ĐH Quốc Gia, ĐH vùng, ĐH trọng điểm sẽ được đầu tư phát triển. Nếu các trường đầu tư không đạt, hoạt động kém hiệu quả thì sẽ phải giải thể, sáp nhập"- Thứ trưởng Sơn nêu quan điểm.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho rằng việc sắp xếp lại hệ thống trường đại học mang lại lợi ích quan trọng là nâng cao chất lượng đào tạo. Khi các trường được sắp xếp hợp lý, đảm bảo đạt chuẩn về cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên và chương trình đào tạo, sinh viên sẽ có môi trường học tập tốt hơn. Đồng thời, cơ hội tiếp cận giáo dục đại học chất lượng với chi phí hợp lý cũng sẽ được mở rộng.

Liên quan đến thứ hạng các trường ĐH Việt Nam, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng quy hoạch không đặt nặng vấn đề xếp hạng quốc tế, mà tập trung vào chất lượng đào tạo và nghiên cứu.

Tuy nhiên, khi đầu tư trọng điểm vào những trường có tiềm năng phát triển cao, đặc biệt trong các ngành khoa học công nghệ, sẽ giúp các trường nâng cao vị thế trong khu vực và trên thế giới.

Các trường trọng điểm sẽ được lựa chọn để đầu tư dựa trên năng lực thực tế và nhu cầu phát triển của quốc gia. Chẳng hạn, với định hướng phát triển công nghệ cao, sẽ cần có các đại học mạnh về trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, dữ liệu lớn, sinh học... Những trường đáp ứng được yêu cầu này sẽ trở thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu, từ đó có cơ hội cải thiện thứ hạng quốc tế.