Ám ảnh "cửa đã khoá hay chưa", có thể trẻ đang rối loạn lo âu

Bé trai 13 tuổi (ở Hà Nội) phát hiện mắc chứng rối loạn lo âu khi đến khám tại Viện sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) và phải nhập viện điều trị.

Ám ảnh các vấn đề nhỏ nhặt

Trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, bác sĩ Cao Thị Ánh Tuyết, Phòng điều trị tâm thần nhi và thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần, cho biết bệnh nhân là người ít nói và trầm tính, ít bạn bè. Thăm khám cho thấy bệnh nhân tiếp xúc được nhưng rất chậm chạp, mất tập trung.

Hơn một năm trước, sau khi tham gia một hoạt động nhóm khá căng thẳng ở lớp, bệnh nhân luôn thấy căng thẳng, lo lắng không lý do, ám ảnh các vấn đề nhỏ nhặt, như ra ngoài đường sợ gặp chuyện không tốt, đến lớp sợ ảnh hưởng đến các bạn bè...

Ở nhà, cháu thường kiểm tra lại nhiều lần xem cửa đã đóng chưa, khóa chưa hoặc cầm một đồ vật phải nhấc lên nhấc xuống rồi mới cầm, đi đường phải đi qua đi lại một mốc nào đó mới yên tâm đi tiếp.

"Người thân bệnh nhân cho biết cháu ngủ khó vào giấc, ăn uống kém, tiếp xúc với mọi người thiếu tự tin, thỉnh thoảng bị run tay chân, hồi hộp, trống ngực, việc học hành sút hơn trước. Cháu rất ngại đi ra ngoài tham gia các hoạt động chung và luôn sợ mọi người biết được tình trạng của mình, nên càng ít giao lưu"- bác sĩ Tuyết chia sẻ.

Do tình trạng kéo dài nên cháu được gia đình đưa đi khám và bác sĩ chẩn đoán cháu bị rối loạn lo âu lan tỏa - rối loạn ám ảnh nghi thức.

Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kết hợp điều trị tâm lý gần 1 năm tại Viện Sức khỏe tâm thần. Kết quả sức khỏe bệnh nhân đã ổn định.

Những dấu hiệu nhận biết trẻ lo âu

Chiều 19-8, chia sẻ tại tọa đàm về rối loạn lo âu ở trẻ vị thành niên, Bác sĩ Nguyễn Hoàng Yến, Phó Phòng điều trị tâm thần nhi và thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), cho biết về cơ bản trạng thái cảm xúc lo âu là điều bình thường. Nhưng với một số trẻ, sự lo lắng ảnh hưởng đến hành vi và suy nghĩ, gây trở ngại cho học tập, gia đình và quan hệ xã hội là cần đưa trẻ đến bác sĩ để giải quyết tình trạng này.

Các dấu hiệu của rối loạn lo âu thường là trẻ né tránh các hoạt động học tập và xã hội, như đến trường, tiệc tùng, cắm trại… và luôn cần sự trấn an quá mức hoặc lặp đi lặp lại khi đi ngủ, đi học hoặc nỗi sợ hãi về những điều tồi tệ xảy ra.

Trẻ sẽ học sút, vì thiếu tập trung trong lớp hoặc gặp khó khăn trong việc hoàn thành các bài kiểm tra trong thời gian quy định.

Trẻ bị rối loạn lo âu còn có các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, khó nuốt, lo lắng về việc mắc nghẹn, nôn hoặc buồn nôn, đau ngực, khó thở, đau dạ dày, tê và ngứa ran ở ngón tay hoặc ngón chân do thở gấp, hoặc đau kịch tính. Đặc biệt là có sự bùng nổ và hành vi chống đối bởi một tác nhân kích thích gây lo âu. Nghiên cứu cho thấy một tỉ lệ đáng kể trẻ em, những trẻ có vấn đề về cân nặng hoặc ăn uống có chọn lọc, cho biết có lo âu.

Đáng lưu ý khi nhiều nghiên cứu cho thấy từ 22 đến 58% trẻ lo âu cho biết có ý định tự sát. Các nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng ý tưởng hoặc hành vi tự sát ở trẻ lo âu có liên quan đến sự tuyệt vọng và trầm cảm kèm theo.

"Trẻ thấy cô đơn trong gia đình"

Về nguyên nhân gia tăng số trẻ mắc rối loạn lo âu tới khám, điều trị, bác sĩ Lê Công Thiện, Viện Sức khỏe tâm thần, Phó Trưởng Bộ môn tâm thần (Trường Đại học Y Hà Nội), cho rằng số người đi khám nhiều hơn một phần là do hiểu biết về căn bệnh này nhiều hơn và người dân quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe tâm thần.

Theo bác sĩ Thiện, trong số trẻ vị thành niên tới khám các vấn đề sức khỏe tâm thần tới 50% trẻ có chẩn đoán rối loạn lo âu. "Nhiều bệnh nhân cho biết luôn căng thẳng, mệt mỏi vì mất kết nối và trẻ cảm thấy cô đơn trong gia đình. Đơn cử như việc "con chưa nói, chưa trình bày thì bố mẹ đã mắng mỏ, lấn át, không nghe con nói tiếp" - bác sĩ Thiện chia sẻ.

Các chuyên gia cho biết hiện nay người dân đã có nhận thức tốt hơn về các vấn đề sức khỏe tâm thần nhưng tỉ lệ đến khám tại bệnh viện thường những trường hợp rất nặng, bệnh diễn tiến kéo dài.

Do đó, điều quan trọng nhất vẫn là phát hiện sớm bệnh và biết nơi điều trị để đưa trẻ đến thăm khám, tư vấn. "Bệnh lý này nếu điều trị sớm sẽ không cần dùng thuốc, chỉ cần tư vấn và điều trị bằng các liệu pháp tâm lý, trẻ đã có thể khỏi bệnh" - bác sĩ Thiện nói.