Gần đây, các mạng truyền thông xã hội đẩy mạnh chức năng phát trực tiếp (Live stream, Bigo Live) để đáp ứng nhu cầu của người dùng. Sau những dạng chia sẻ bằng chữ, lời nói, hình ảnh thì video phát trực tiếp luôn có tầm ảnh hưởng lớn. Chỉ có điều, mạng internet cực kỳ phức tạp (cũng do người dùng) nên không phải bất cứ chuyện gì của cá nhân hay người chung quanh đều có thể “trình chiếu” trên mạng.
Dùng là ghiền
Phổ biến nhất là “tâm sự đời tôi và tiếp chuyện bạn xem đài”. Nhiều người phát tất tần tật những gì đang diễn ra ở nơi làm việc, lớp học, chốn vui chơi, ngủ nghỉ của mình. Có người hướng dẫn nấu ăn, pha chế thức uống, trang điểm, xăm mình… Có cô làm cả một talk-show giải đáp những “thắc mắc biết hỏi ai” về chuyện tình dục. Một số bạn trẻ phát cả cảnh mình đang hút shisha điện tử để thể hiện cá tính...
Nói chung, khi đã “lậm” phát trực tiếp, những thành viên tung lên mạng đủ thứ trong cuộc sống của mình: Đánh răng, tập thể dục, ăn uống, chải tóc… Thậm chí, có người phát cả lúc mình đang nằm truyền dịch trong bệnh viện! Có bạn vừa chạy xe máy đi làm vừa... phát live. Đã xảy ra không ít trường hợp đang phát trong phòng ngủ nhưng “đạo diễn” quên tắt, mặc khán giả “chiêm ngưỡng” cảnh nhạy cảm cả đêm.
Tuy nhiên, phải nói rằng Bigo Live hấp dẫn về công nghệ lẫn nội dung được phát. Hệ thống chạy rất nhẹ nhàng và ngọt, ngay cả với đường truyền bị hạn chế. Chẳng hiểu các nhà phát triển Bigo Live có tích hợp ứng dụng thuật toán làm đẹp như của máy ảnh selfie hay không nhưng thực tế, hình ảnh phát live đẹp, lung linh, ấn tượng: da láng, mắt to, mặt đầy đặn và tròn trịa. Ai mà không thích mình lên hình thật đẹp dù biết là đẹp ảo! Khán giả có thể xem video, nghe tiếng nói của người phát live, đọc comment của các khán giả đang trôi trên màn hình và gửi ý kiến của mình dưới hình thức các comment dạng text như đang chat.
Bigo Live thật sự là ứng dụng được thiết kế cho giới trẻ, đặc biệt là những người ham vui, khoái khoe bản thân, thể hiện cá tính. Nhà cung cấp dịch vụ Bigo Live nói rõ là họ có ý muốn mọi người có thể chia sẻ cho nhau về ca hát, khiêu vũ, nhảy múa, làm bếp, làm đẹp…, đặc biệt khuyến khích thực hiện những video clip hướng dẫn cách thực hiện những công việc ấy.
Bigo Live đánh trúng ý thích và nhu cầu được chia sẻ của mọi người. Có tin cho rằng Bigo có kế hoạch liên kết với một trường đại học quốc tế ở Việt Nam để phục vụ cho việc học trực tuyến.
Ứng dụng này cũng hữu dụng trong mua sắm online khi người bán có thể phát hình sản phẩm cho người mua và hai bên có thể tương tác, đàm phán giá cả trực tiếp. Bigo Live là một ứng dụng di động tiện ích nếu như được sử dụng đúng đắn.
“Người lớn” cần vào cuộc
Vấn đề khiến Bigo Live có nguy cơ ảnh hưởng xấu tới lối sống của giới trẻ chính là do cách người ta sử dụng và thực tế, nó đã bị lạm dụng làm cho biến thái. Bản thân Bigo Live cũng còn nhiều bất cập (hay là nhà cung cấp dịch vụ muốn vậy?!) trong việc kiểm soát và quản lý nội dung.
Việc phát live trên Bigo Live đơn giản, dễ dàng hơn Facebook, YouTube và những dịch vụ khác. Cho tới giờ, ứng dụng này không có cơ chế để người dùng báo cáo những vi phạm. Một số khán giả góp ý bằng cách comment thì lập tức bị đám đông “ném đá”. Có lẽ luật chơi ở đây là ta có quyền khoe cái ta có và ai không thích thì… biến.
Chúng tôi không nghĩ rằng kiểm soát, thậm chí ngăn chặn các ứng dụng, dịch vụ như Bigo Live bằng biện pháp kỹ thuật là hữu hiệu. Càng khó hơn khi nó là một dịch vụ online nước ngoài có tầm hoạt động toàn cầu. Tốt nhất là chúng ta chấp nhận luật chơi quốc tế và ai (người cung cấp, người sử dụng) vi phạm pháp luật nước sở tại sẽ bị xử lý bằng các công cụ pháp luật nếu nhà cung cấp dịch vụ thật sự muốn hợp tác với nhà chức trách, đồng thời có cơ chế quản lý thông tin định danh thành viên.
Qua khảo sát Bigo Live, chúng tôi nhận ra điều đáng báo động hơn cả chính là nền tảng nhận thức (văn hóa, ý thức) của người dùng Việt Nam. Thực tế, Bigo Live đã bị không ít bạn trẻ lợi dụng để chia sẻ những hình ảnh nhạy cảm. Nhiều bạn trẻ, phần lớn là nữ, quả là lắm chiêu trò để câu thêm người xem nhằm tăng thứ bậc (level) và kiếm nhiều quà tặng của khán giả mà có lẽ sau này có thể quy đổi ra tiền thật. Đặc biệt nguy hiểm khi qua tương tác trực tiếp, “diễn viên” dễ bị “khán giả” dụ dỗ, khích tướng để… làm những điều mà bình thường không dám.
Nhiều ý kiến chia sẻ trên các mạng cho rằng ban đầu Bigo Live là một sân chơi thú vị nhưng rồi bị chính người dùng (cả người chia sẻ lẫn khán giả) làm cho biến thái, trở thành một mạng chia sẻ “lầy lội”. Số lượng người chia sẻ nghiêm túc rất ít. Tệ nhất là có nhiều bạn nam gửi những lời chat cực kỳ thô lỗ, dung tục. Thậm chí, bây giờ nghe ai là thành viên của Bigo Live, người ta nghĩ ngay họ “đáng nghi lắm”.
Chúng tôi cũng ghi nhận nhiều bạn trẻ không hiểu được những cái hại có thể gây ra cho họ. Có những bạn nữ “khoe thân” khi quá phấn khích hay bị khích tướng, tỏ ra chịu chơi và với ý nghĩ diễn một lần là xong. Họ sẽ không dám làm nếu hiểu tác hại khi có khán giả quay phim màn hình rồi tung lên mạng. Rất nguy hiểm khi nhiều bạn vô tư công bố tên thật, địa chỉ, số điện thoại, tài khoản Facebook… của mình. Họ cũng không hiểu mình có thể gặp rắc rối về pháp lý do xâm phạm bí mật cá nhân, chuyện riêng tư của người khác mà họ vô tình hay cố ý đưa vào nội dung phát live (quay tại nơi nhạy cảm). Đây là lý do tiềm ẩn gây nguy hiểm cho xã hội, môi trường trong sạch trên internet. Vì vậy, “người lớn” (các bậc phụ huynh, cơ quan, nhà trường và nhà quản lý internet…) cần cấp thiết vào cuộc, nhanh chóng đặt ra quy định về sử dụng live stream để bảo đảm dùng đúng mục đích, mang lại hiệu quả tích cực cho cộng đồng.
Điều cần hơn cả là có những biện pháp giáo dục cho mọi người hiểu những tác hại của việc lạm dụng các ứng dụng công nghệ, trang bị cho giới trẻ nền tảng nhận thức văn hóa để tăng khả năng miễn dịch và xử lý tốt những tình huống tương tự. Đây là một tiến trình dài hạn, cần có sự chung tay của ngành giáo dục và các tổ chức thanh thiếu niên. Sẽ vô cùng có ích cho giới trẻ nếu những buổi sinh hoạt dưới cờ đầu tuần hay những hoạt động đoàn thể có thêm nội dung trang bị cho họ cách ứng xử đúng đắn trong môi trường kết nối toàn cầu.
Rơi vào tình trạng mất kiểm soát
Theo thạc sĩ tâm lý Đào Lê Hòa An, Giám đốc chiến lược Trung tâm Đào tạo Kỹ năng sống và Chăm sóc tinh thần Ý Tưởng Việt, đằng sau sự tương tác trên Bigo Live, nhiều nguy hiểm đang rình rập giới trẻ.
“Sự tương tác ở đây chủ yếu mang màu sắc giới tính. Thường các hot girl được quan tâm và có nhiều người xem, tương tác trực tiếp. Điều này cũng nảy sinh trào lưu “được bao nhiêu like thì cởi”. Bạn trẻ rất có khả năng mất kiểm soát hình ảnh khi không biết ai đang tương tác với mình và sử dụng những hình ảnh này ra sao. Bên cạnh đó, cách tương tác này có thể gây nghiện. Khi đã nghiện sẽ có nhiều hành động nông nổi, vượt quá kiểm soát và hệ lụy khôn lường, ảnh hưởng đến cuộc sống hiện tại và tương lai của họ. Ngoài ra, điều cực kỳ nguy hiểm khi quay trực tiếp hình ảnh, hành động là tiết lộ những thông tin cá nhân khiến họ có thể trở thành miếng mồi ngon cho kẻ xấu” - thạc sĩ An cảnh báo.
H.Đào
và quét mã QR
Bình luận (0)