Ba phương án bảo đảm mỹ quan đô thị

Ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động cho thấy thời gian gần đây, tình trạng chiếm dụng vỉa hè ở TP HCM có dấu hiệu xuất hiện nhiều trở lại.

Bất tiện, nguy hiểm

Trên đường Lê Thị Riêng, phường Thới An, dù vỉa hè rộng, kẻ vạch vàng rõ ràng để khu biệt ranh giới người đi bộ không gặp trở ngại song trở ngại vẫn xảy ra. 

Theo đó, dọc tuyến này, hàng loạt quán cà phê, tiệm sửa xe, tủ bán hàng di động… liên tục có phương tiện, đồ vật, dụng cụ được bày biện sát lòng đường.

Trên đường Lê Văn Khương, phường Tân Thới Hiệp, tình trạng không khá hơn. Thậm chí, một số người còn trải hẳn tấm bạt lớn, đặt vô số ba-lô, túi xách như một địa điểm kinh doanh cố định. 

"Bất tiện và nguy hiểm" - anh Trần Tuấn Ngọc, một người bất đắc dĩ di chuyển dưới lòng đường đông đặc xe qua lại, nhận xét ngắn gọn. Anh đánh giá mỹ quan đô thị lâu nay chưa được bảo đảm.

Hiện trạng tương tự cũng diễn ra tại nhiều nơi ở thành phố. Ban ngày đã thế, từ chiều tối, việc này càng trầm trọng hơn khi các hàng ăn, quán nhậu khởi động đón khách.

Địa bàn rộng, lực lượng ít

Theo tìm hiểu của phóng viên, từ khi chính quyền địa phương 2 cấp vận hành, đội quản lý trật tự đô thị và lực lượng thanh tra xây dựng cấp quận, huyện kết thúc hoạt động. Từ đó, một số cán bộ, công chức trong biên chế chuyển công tác, còn người có hợp đồng được giải quyết chế độ để nghỉ việc, tạo ra khoảng trống không nhỏ về quản lý trật tự đô thị.

Một lãnh đạo UBND phường khu vực trung tâm TP HCM thừa nhận địa phương đang thiếu nhân viên trật tự đô thị. Nhân viên Phòng Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị của phường vẫn tổ chức kiểm tra nhưng bao quát toàn bộ địa bàn rộng hơn nhiều lần trước đây là rất khó.

"Lực lượng của phường chỉ có thể kiểm tra tại một số điểm nổi cộm, không thể kiểm tra hết" - lãnh đạo phường này nhìn nhận, đồng thời mong muốn thành phố sớm cử người có chuyên môn về hỗ trợ.

Tại phường Tân Hòa, ông Lâm Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND phường, thông tin sau ngày 1-7, lực lượng thanh tra của Sở Xây dựng cũng đang trong quá trình sắp xếp. Do đó, chức năng, nhiệm vụ của các đội kiểm tra liên ngành hiện không rõ ràng, hoạt động bị động bởi không đủ pháp lý để tiến hành kiểm tra người dân.

Vai trò quản lý, kiểm tra trong mảng trật tự đô thị chủ yếu trông chờ vào phường - xã. "Hiện nay, phường Tân Hòa có 1 công chức phụ trách mảng trật tự xây dựng, tổ trật tự đô thị gồm 4 thành viên. Về chuyên môn thì họ có thể bảo đảm nhưng với địa bàn rộng như bây giờ thì nhân sự còn ít" - ông Cường nhận xét.

Các hướng khắc phục

Để giải quyết vấn đề nêu trên, Đảng ủy UBND TP HCM đã có tờ trình gửi Ban Thường vụ Thành ủy, đề xuất 3 phương án bố trí, sắp xếp lực lượng nhằm tăng cường quản lý về trật tự xây dựng và đô thị trên địa bàn.

Phương án 1, giữ nguyên biên chế hiện có của Sở Xây dựng. Theo đó, hợp nhất biên chế thanh tra của Sở Xây dựng 3 địa phương trước đây thành Phòng Kiểm tra chuyên ngành, tiếp nhận biên chế của Thanh tra xây dựng TP Thủ Đức cũ. Đồng thời, tăng cường lực lượng, bổ sung nhân sự cho UBND cấp phường - xã theo phương án biệt phái.

Phương án 2, điều động một phần biên chế hiện có của Sở Xây dựng đến công tác tại UBND cấp phường - xã, cụ thể là Phòng Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị, để thực hiện công tác quản lý trật tự xây dựng. Với số biên chế còn lại, tiếp tục tham mưu cho giám đốc Sở Xây dựng thực hiện công tác của Phòng Kiểm tra chuyên ngành, gồm: tiếp công dân; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; kiểm tra chuyên ngành trong các lĩnh vực quản lý nhà nước về xây dựng.

Phương án 3, kiện toàn mô hình đội quản lý trật tự đô thị cấp phường - xã phù hợp yêu cầu, đặc điểm tình hình thực tiễn công tác quản lý về xây dựng, trật tự xây dựng của từng địa phương, đơn vị.

Giải pháp ưu tiên

Trong tờ trình, Đảng ủy UBND TP HCM nhấn mạnh phương án 1. Lý do, phương án này giúp tăng cường nhân sự theo hướng biệt phái cho UBND cấp phường - xã, bảo đảm điều kiện để thực hiện nội dung phân cấp công tác quản lý trật tự xây dựng.

Theo Đảng ủy UBND TP HCM, phương án 1 còn giúp bảo đảm thực hiện đúng chủ trương Kết luận 137/2025; Nghị quyết 18/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, một trong những nội dung quan trọng là kiên quyết giảm, không thành lập các tổ chức trung gian; giải thể hoặc sắp xếp lại các tổ chức hoạt động không hiệu quả.

Phương án 1 cũng giúp bảo đảm ổn định tổ chức, bộ máy trong quá trình thực hiện sắp xếp, bảo đảm tổ chức các phòng chuyên môn ở cấp phường - xã quy định tại Nghị định 150/2025; không làm tăng số lượng biên chế tại UBND cấp phường - xã, đồng thời tiếp tục thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng.