Bạch Long, Trịnh Kim Chi xúc động khi đóng phim "Sau cánh màn nhung" VTV 9

Ngày 16-10, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh (VTV9) vừa thực hiện những cảnh quay của bộ phim tài liệu đặc biệt mang tên "Sau cánh màn nhung", do biên tập – đạo diễn Vũ Mai Hương thực hiện.

Trịnh Kim Chi - Một cuộc trở về đầy xúc cảm

Bộ phim do ông Từ Lương - Giám đốc VTV 9 chỉ đạo sản xuất và Bùi Đình Dương tổ chức sản xuất. Đây là phim tài liệu không lời bình, dài 30 phút, được xem như một tác phẩm nghệ thuật mang tính gợi mở, tái hiện hành trình hơn một thế kỷ của sân khấu Việt Nam – từ huyền thoại Tổ nghiệp, cải lương, thoại kịch cho đến sân khấu đương đại.

Trong phim, các NSND Trần Minh Ngọc, NSND Trịnh Kim Chi và NSƯT Bạch Long xuất hiện như người kể chuyện, là những "linh hồn sống" của sân khấu khi họ hóa thân từ chính những tượng sáp của họ trong Xưởng tượng sáp Việt của nghệ nhân điêu khắc Nguyễn Thị Diện.

Cách thể hiện độc đáo ấy đã giúp "Sau cánh màn nhung" vừa có tính điện ảnh, vừa thấm đẫm chất thơ và chiều sâu nhân văn.

Từ huyền thoại Tổ nghiệp đến giấc mơ sân khấu hôm nay

Phim mở đầu bằng hình ảnh tượng sáp của các nghệ sĩ "sống dậy" giữa tiếng sấm và âm nhạc bài "Giỗ Tổ" vang vọng. NSƯT Bạch Long và NSND Trịnh Kim Chi cùng kể lại truyền thuyết về Bà Tổ nghề Phạm Thị Trân, cùng ý nghĩa của ba vị Tam vị Thánh Tổ – Tiên Sư, Tổ Sư, Thánh Sư – biểu trưng cho quá trình khai sáng, gìn giữ và phát triển nghệ thuật sân khấu Việt .

Từ đó, phim dẫn người xem đi qua hành trình hình thành và phát triển của sân khấu nước nhà: từ phong trào Ca ra bộ đến sự ra đời của cải lương, được ghi nhận qua lời kể và tư liệu của cô.

GS.TS Trần Văn Khê; đến NSND Năm Châu, người đặt nền móng cho "cải lương đẹp và thật"; và NSND Kim Cương, người tiên phong đưa thoại kịch miền Nam đến gần công chúng - tất cả đều là những thước phim tư liệu quý mà đạo diễn Vũ Mai Hương đã dồn tâm trí để tìm kiếm và đua vào phim.

Bạch Long - kỳ vọng ánh sáng phía sau màn nhung

Giữa mạch phim là những hồi ức về thời kỳ sau 1975, khi sân khấu cải lương TP Hồ Chí Minh bước vào giai đoạn hưng thịnh rồi thoái trào, nhường chỗ cho kịch nói vươn lên. 

Từ Sân khấu 5B Võ Văn Tần đến Phú Nhuận, Hoàng Thái Thanh, CLB Lạc Long Quân, Nhà hát Trần Hữu Trang, các nghệ sĩ vẫn miệt mài bám nghề, tự tìm khán giả, và truyền nghề cho lớp trẻ.

Những thước phim tư liệu, xen lẫn cảnh hậu trường đời thường của NSƯT Bạch Long, NSND Mỹ Uyên, NSND Trịnh Kim Chi, NSƯT Bình Tinh, tạo nên mạch cảm xúc chân thật – nơi tình yêu nghề vượt lên khó khăn. 

Hình ảnh các học sinh xem cải lương tại trường học, nghệ sĩ biểu diễn tại Dưỡng lão Thị Nghè, hay nhóm Đồng ấu Bạch Long tập luyện… đều thắp sáng tinh thần bền bỉ của người nghệ sĩ sân khấu .

Phát biểu của đạo diễn – biên tập Vũ Mai Hương (VTV9): "Tôi muốn làm một bộ phim không phải để kể lại lịch sử bằng lời bình, mà để người nghệ sĩ tự nói lên lịch sử bằng chính hơi thở của họ. Họ bước ra khỏi tượng sáp, nghĩa là họ đã hóa thân vào di sản – sống cùng di sản, và cũng chính họ giữ cho di sản ấy không nguội lạnh. 

Với tôi, 'Sau cánh màn nhung' là một giấc mơ chung của những người yêu sân khấu – một nơi mà nghệ sĩ và khán giả vẫn còn được gặp nhau bằng cảm xúc thật. Tôi hy vọng bộ phim này không chỉ là lời tri ân quá khứ, mà còn là tiếng chuông đánh thức niềm tin về một tương lai sáng đèn cho sân khấu Việt Nam".

Đạo diễn Vũ Mai Hương cũng chia sẻ thêm rằng quá trình thực hiện phim kéo dài nhiều tháng, với các buổi quay tại Xưởng tượng sáp Việt, Nhà hát Thành phố, Dưỡng lão Thị Nghè và các sân khấu xã hội hóa. "Chúng tôi muốn khán giả cảm nhận được nhịp tim của sân khấu, nơi có nước mắt, nụ cười, và cả hơi thở của nghề được truyền qua từng thế hệ".- chị nói

NSND Trần Minh Ngọc cho biết: "Vũ Mai Hương là học trò của tôi, cùng học và tốt nghiệp khóa đầu tiên của sự phối hợp đào tạo giữa hai trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội và Trường Nghệ thuật Sân khấu II - nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh TP HCM. 

Vũ Mai Hương là con dâu của cố NSND Can Trường - người nghệ sĩ nổi tiếng đã từng thể hiện nhân vật Lê Nin trong vở kịch kinh điển "Chuông đồng hồ điện Krem lin".

Khát vọng về một "thánh đường sân khấu" mới

Phần cuối phim là lời nhắn gửi của NSND Trần Minh Ngọc, NSND Trịnh Kim Chi và NSƯT Bạch Long – ba thế hệ cùng chung một ước mơ: có một sân khấu trung tâm hiện đại, xứng đáng với vị thế TP Hồ Chí Minh, nơi nghệ sĩ được làm nghề với niềm kiêu hãnh, và khán giả được sống lại những khoảnh khắc vàng son.

Trong ánh đèn mờ dần của Xưởng tượng sáp, nhân vật NSƯT Bạch Long khẽ nói: "Bao giờ sân khấu lại sáng đèn như xưa?". Câu hỏi ấy khép lại bộ phim, nhưng lại mở ra một niềm tin – rằng phía sau cánh màn nhung, ngọn lửa nghệ thuật vẫn chưa bao giờ tắt .

Phim tài liệu "Sau cánh màn nhung" không chỉ là sản phẩm truyền hình, mà là một tác phẩm nghệ thuật chứa đựng tình yêu và niềm biết ơn. 

Với cách kể chuyện không lời, chỉ qua ánh sáng, âm nhạc và ánh mắt nghệ sĩ, VTV9 đã gửi đến khán giả một bản giao hưởng cảm xúc về sân khấu Việt Nam – quá khứ, hiện tại và tương lai.