Bảo đảm quyền lợi khi tham gia BHXH

Phóng viên: Chế độ BHXH một lần theo Luật BHXH được quy định như thế nào, thưa ông?

- Ông Nguyễn Đăng Tiến:

Luật BHXH năm 2006 quy định các trường hợp được hưởng trợ cấp BHXH một lần như sau:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại khoản 1 điều 50 của Luật BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

- Suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

- Sau 1 năm nghỉ việc, nếu không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

- Ra nước ngoài để định cư.

Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1-1-2016 quy định chế độ BHXH một lần như sau:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

- Ra nước ngoài để định cư;

- Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ trướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

Mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:

- 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;

- 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;

Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Ông cho biết thêm về thủ tục và mức hưởng BHXH một lần?

- Để được hưởng chế độ BHXH một lần, người lao động (NLĐ) phải thực hiện thủ tục: Trực tiếp nộp hồ sơ cho tổ chức BHXH nơi NLĐ cư trú. Hồ sơ bao gồm: sổ BHXH, quyết định nghỉ việc, đơn đề nghị hưởng BHXH một lần. Cơ quan BHXH sẽ giải quyết chế độ BHXH một lần trong thời hạn 10 ngày kể từ khi nhận được hồ sơ.

Tại TP HCM, số NLĐ làm thủ tục hưởng trợ cấp BHXH một lần khá lớn, bình quân khoảng trên dưới 120.000 trường hợp. Việc hưởng trợ cấp một lần sẽ là gánh nặng đối với bản thân NLĐ khi không có điều kiện để hưởng chế độ hưu trí, chế độ BHYT khi hết tuổi lao động.

Người lao động làm thủ tục BHXH tại Cơ quan BHXH TP HCM Ảnh: TRƯỜNG HOÀNG

Nhiều năm qua, BHXH TP HCM đã không ngừng nỗ lực cùng các ngành liên quan, đặc biệt là thông qua tổ chức Công đoàn, thực hiện những hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn, giải thích chính sách BHXH đến NLĐ. Kết quả đạt được hết sức tích cực, số người xin hưởng trợ cấp BHXH một lần trên địa bàn TP giảm đáng kể, năm 2014 chỉ còn 63.628 người.

Trường hợp NLĐ có thời gian đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp nhưng sau đó không tham gia BHXH nữa thì họ được hưởng quyền lợi gì?

- Quá trình tham gia BHXH sẽ được cộng dồn nếu NLĐ có việc làm mới và tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện với mức thu nhập tự chọn để bảo đảm điều kiện hưởng chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động theo quy định. Trong trường hợp không tham gia BHXH, NLĐ sẽ được giải quyết chế độ như đã nói ở trên.

Trong khoảng thời gian chờ hưởng BHXH một lần khi đủ điều kiện nghỉ hưu, nếu NLĐ chết thì quyền lợi của họ được giải quyết ra sao?

- NLĐ đang bảo lưu thời gian đóng BHXH, khi chết sẽ có các chế độ BHXH sau:

- Người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương tối thiểu chung.

- NLĐ nếu đã đóng BHXH đủ 15 năm trở lên nhưng chưa hưởng BHXH một lần thì thân nhân được hưởng tiền tuất hằng tháng bằng 50% mức lương tối thiểu chung. Số thân nhân được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng không quá 4 người.

- NLĐ nếu không có thân nhân hưởng tiền tuất hằng tháng như quy định, đóng BHXH dưới 15 năm thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần. Mức trợ cấp tuất một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH; mức thấp nhất bằng 3 tháng mức bình quân tiền lương, tiền công tháng.