Chi tiêu 2 triệu đồng phải qua tài khoản: Nhiều tranh cãi

Theo đề xuất của dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi), mọi khoản chi từ ngân sách nhà nước cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên đều phải thực hiện thông qua tài khoản. Vấn đề này đã làm nảy sinh nhiều ý kiến trái chiều.

Phù hợp với đường lối xử lý nhóm tội phạm tham nhũng

Theo luật sư Nguyễn Văn Đức (Đoàn Luật sư TP HCM), đề xuất này tuy có bất tiện, không phù hợp với thói quen sử dụng tiền mặt lâu nay của người Việt Nam nhưng trong bối cảnh tham nhũng vẫn còn diễn biến phức tạp, nhất là trong khu vực công, thì việc buộc các cơ quan, tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước kiểm soát dòng tiền chi bảo đảm tính minh bạch, công khai là hết sức cần thiết. Có thể số tiền chi mỗi lần 2 triệu đồng là không lớn, tuy nhiên đây là ngân sách nhà nước, có được từ tiền thuế của người dân nên dù 1 đồng cũng cần được kiểm soát chặt chẽ.

Tại điều 2, dự luật phòng chống tham nhũng đã khái niệm về hành vi tham nhũng là các hành vi được quy định tại Bộ Luật Hình sự năm 2015, gồm: tham ô tài sản (điều 353); nhận hối lộ (điều 354); lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (điều 355); lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (điều 356); lạm quyền trong khi thi hành công vụ (điều 357); lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi (điều 358); giả mạo công tác (điều 359) và các hành vi được quy định trong dự luật như đưa hối lộ, môi giới hối lộ được thực hiện bởi người có chức vụ, quyền hạn để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc địa phương; lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản; nhũng nhiễu vì vụ lợi; không thực hiện nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án.

“Trong số các hành vi tham nhũng, số tiền 2 triệu đồng là mức khởi điểm để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội Tham ô tài sản; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi; Đưa hối lộ; Làm môi giới hối lộ; Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ quyền hạn để trục lợi. Vì vậy, tôi cho rằng việc dự luật phòng chống tham nhũng quy định mọi khoản chi từ ngân sách nhà nước cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động từ 2 triệu đồng trở lên đều phải thông qua tài khoản là phù hợp và nhất quán giữa Luật Phòng chống tham nhũng và Bộ Luật Hình sự” - luật sư Đức nêu ý kiến.

Các bị cáo trong vụ “đại án” gây thất thoát 2.500 tỉ đồng ở Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn AgribankẢnh: Nguyễn Quyết

Có sự nhầm lẫn?

Trong khi đó, theo một chuyên gia ngân hàng, việc quy định mọi khoản chi từ ngân sách nhà nước cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đều phải thông qua tài khoản chẳng khác nào bắt chỉ chi 2 triệu đồng cũng phải mở tài khoản, mở thẻ ngân hàng trong khi đó không phải người dân nào cũng có tài khoản ngân hàng. Hơn nữa, liên quan đến việc phòng chống tham nhũng, bao nhiêu năm qua rất nhiều vụ việc tham nhũng được phát hiện vẫn chi hàng tỉ đồng bằng tiền mặt.

“Nay muốn kiểm soát các khoản chi đáng ngờ, có dấu hiệu tham nhũng cũng cần hợp lý, số tiền có thể từ 5-10 triệu đồng thay vì 2 triệu đồng bởi hiện thu nhập thường xuyên trên 9 triệu đồng mới phải nộp thuế thu nhập cá nhân. “Theo tôi, dự thảo đề xuất như vậy là không hợp lý. Phải chăng ban soạn thảo có sự nhầm lẫn, bởi theo Bộ Luật Hình sự năm 1999 và 2015 đều quy định cá nhân, tổ chức đưa - nhận từ 2 triệu đồng trở lên sẽ phạm tội tham ô và hối lộ. Tuy nhiên, từ quy định này mà đưa ra mức giao dịch tài khoản là không hợp lý vì 2 vấn đề hoàn toàn khác nhau” - vị chuyên gia này phân tích.

Còn theo TS Bùi Quang Tín, Trường Đại học Ngân hàng TP HCM, muốn chống tham nhũng, theo thông lệ ở các nước, thường phải phát triển các kênh thanh toán không dùng tiền mặt. Sau đó mới khuyến khích chuyển tiền chi tiêu qua tài khoản. “Có vẻ như quy định trong dự thảo đang đi ngược nên không hợp lý. Chưa kể, hiện đã có rất nhiều quy định trong các bộ luật từ luật dân sự, luật hình sự, quy định về đóng thuế thu nhập cá nhân… Nếu những đối tượng cán bộ có chức vụ bị nghi ngờ tham nhũng đã được điều chỉnh bởi những luật này, nay thêm quy định trong dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi) chẳng khác nào luật chồng chéo” - TS Tín lưu ý.