Đâu khó để dẹp lấn chiếm vỉa hè! (*): Cần những đột phá mạnh mẽ

. Giảng viên TRẦN LONG (Trường Đại học KHXH&NV, ĐHQG TP HCM):

Tiêu chí nhận diện đô thị văn minh

Thực trạng các đô thị ở Việt Nam hiện nay đang đặt ra vấn đề làm thế nào để có những đô thị văn minh đúng nghĩa.

Đô thị văn minh được nhận diện từ các đơn vị cụ thể gồm phường, thị trấn, quận, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh. Quyết định 04/2022/QĐ-TTg quy định 9 tiêu chí đánh giá và điều kiện xét công nhận đơn vị đạt chuẩn đô thị văn minh như sau: Quy hoạch đô thị; giao thông đô thị; môi trường và an toàn thực phẩm đô thị; an ninh, trật tự đô thị; thông tin, truyền thông đô thị; việc làm, thu nhập bình quân, hộ nghèo ở đô thị; văn hóa, thể thao đô thị; y tế, giáo dục đô thị; hệ thống chính trị và trách nhiệm của chính quyền đô thị.

Vấn đề vỉa hè thuộc tiêu chí "An ninh, trật tự đô thị", một trong những tiêu chí để nhận diện đô thị văn minh. Thời gian qua tình trạng lấn chiếm vỉa hè để kinh doanh có chuyển biến tích cực nhưng chưa có chiều hướng chấm dứt. Điều này liên quan đến thực trạng nhập cư và nhu cầu tiêu dùng của cư dân đô thị. Về biện chứng, do có cầu nên có cung. Bài toán đặt ra là làm sao đáp ứng nhu cầu của người dân mà vẫn bảo đảm mỹ quan đô thị, giữ gìn các mảng di sản văn hóa phi vật thể "di cư" vào đô thị. Bài toán này không chỉ có từ thực tiễn Việt Nam mà Thái Lan, Singapore, Malaysia cũng từng gặp phải.

Ở Singapore, khi chủ trương xây dựng các khu ẩm thực trong đô thị nhằm sắp xếp cho các nhà kinh doanh ẩm thực và những người bán hàng rong có chỗ làm ăn ổn định thì tình hình nhếch nhác vỉa hè cơ bản được giải quyết. Hơn thế nữa, Singapore còn có được các khu ẩm thực vừa rẻ vừa ngon, đúng hương vị truyền thống phục vụ người dân thành phố và cả khách du lịch.

TP HCM đã có những tiền đề cần thiết để xây dựng đô thị văn minh. Cần có những đột phá mạnh mẽ, quyết liệt và sáng tạo phù hợp thực tiễn để giải quyết tình trạng vỉa hè làm đau đầu chính quyền thành phố nhiều năm nay.

Thay vì cấm đoán nên có quy hoạch, sắp xếp lại vỉa hè cho người dân có chỗ mua bán phù hợp. Ảnh: THIỆN AN

. Bạn đọc THANH THẢO:

Phải công bằng trong việc cho sử dụng vỉa hè

Tôi thấy chuyện vỉa hè nói đi nói lại mãi không dứt. Cả chuyện nên hay không nên cho sử dụng một phần vỉa hè cũng có nhiều ý kiến khác nhau. Địa phương tôi có một đoạn đường mà gần như ngày nào đội trật tự cũng phải có mặt... canh chừng! Đây là đoạn có vỉa hè khá rộng, gần công viên trung tâm, khu vui chơi nên có nhiều hàng quán tập trung. Nếu có quy hoạch, sắp xếp cho người dân có chỗ mua bán phù hợp thì vẫn hơn là cấm đoán, bởi khi không còn bóng dáng lực lượng chức năng, mọi thứ loạn xạ lên.

Thực tế vỉa hè là "mặt tiền", "nồi cơm" nuôi sống một bộ phận người dân nghèo. Cũng bởi thế, giải tỏa trắng vỉa hè cho không phải số đông người sử dụng đi bộ là điều phí phạm.

Dĩ nhiên, còn phải tùy địa phương, khu vực, tuyến đường mà tính toán phạm vi sử dụng vỉa hè và quy hoạch lại cho phù hợp. Đặc biệt, phải có quy định cụ thể, rõ ràng, công khai, thống nhất và lâu dài để người dân thực hiện. Một khi đã có quy định, quy hoạch rõ ràng thì lấy đó làm căn cứ pháp lý xử lý nghiêm những cá nhân, tổ chức cố tình vi phạm.

Điều nữa là phải công bằng trong việc sử dụng vỉa hè, không thể nơi thì cấm hẳn còn nơi thì cho sử dụng toàn bộ vỉa hè. Chính quyền cần thường xuyên tuyên truyền, giám sát để những hộ dân có quyền lợi với vỉa hè hiểu họ được phép làm gì, không được làm gì với phần diện tích vỉa hè trước nhà.

^(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 2-11