Lâu nay, thu hồi đất để thực hiện dự án quy hoạch thường áp dụng các biện pháp bồi thường cho người dân. Tuy nhiên, việc này chỉ làm cho cuộc sống của họ bớt khó khăn hơn chứ chưa giải quyết tận gốc vấn đề.
Nhà ở tốt giúp phát triển kinh tế bền vững
Một số khảo sát cho thấy nguyện vọng của đa số người dân là được tái định cư tại chỗ, như vậy sẽ ít gây xáo trộn cuộc sống. Người dân được gắn bó với mảnh đất nơi họ sinh ra, là cơ sở cho việc ổn định cuộc sống, từ đó nâng cao sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, tạo ra của cải làm giàu cho bản thân và xã hội.
Nhật Bản vào thế kỷ XVIII đã có thành phố đông dân nhất thế giới là Tokyo. Ngày nay, Tokyo vẫn là một trong những thành phố đông dân nhất thế giới, các hoạt động kinh doanh chính của Nhật Bản tập trung ở đây. Dù là một trong những thành phố đắt đỏ nhất thế giới nhưng giá nhà tại Tokyo chỉ gấp 9,13 lần thu nhập trung bình hằng năm của 1 người (trong khi ở TP HCM là gấp 27,72 lần). Chính quyền Nhật Bản tạo điều kiện tối đa cho người dân có được nhà riêng. Ví dụ, Tokyo quy định hệ số sử dụng đất tối thiểu cho các công trình xây dựng mới phải đáp ứng đủ nhu cầu nhà ở của thị trường. Vì thế, Tokyo có những chung cư cao 10 tầng trên mảnh đất nhỏ chỉ khoảng 120 m2, xây hết đất không chừa khoảng lùi.
TP HCM muốn tạo ra nhà ở tốt, giá cả phải chăng vẫn có thể làm được nếu có nguồn cung dồi dào nhà đất đô thị giá phải chăng cho thị trường. Cung cấp đầy đủ nhà ở tốt cho xã hội sẽ dẫn đến 3 yếu tố: tăng dân số đô thị; tăng khả năng lao động; nhà ở tốt thì bao gồm đường sá thuận tiện, tăng khả năng trao đổi hàng hóa. Ba yếu tố này sẽ biến TP HCM trở thành một "cỗ máy kinh tế khổng lồ" cho đất nước, nếu áp dụng chung cho cả nước thì nước ta sẽ có nhiều "cỗ máy kinh tế khổng lồ".
Muốn vậy, có thể áp dụng 3 giải pháp như sau: Thứ nhất, bảo đảm quyền lợi cho người dân trong khu vực quy hoạch bằng cách để cho họ tự góp đất, góp tiền thực hiện quy hoạch. Thứ hai, có chính sách chống đầu cơ gây sốt giá nhà đất. Thứ ba, giải pháp cho các nhóm lợi ích địa ốc hài hòa với lợi ích xã hội. Ba giải pháp này sẽ giúp giải quyết các vấn đề tắc nghẽn trong thực hiện các khu quy hoạch ở TP HCM; hài hòa lợi ích của người chủ đất với lợi ích của các công ty địa ốc và lợi ích của xã hội cần nhà ở tốt, giá cả phải chăng.
Dự án nhà ở xã hội Becamex Hòa Lợi (TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương) Ảnh: Hoàng Triều
3 giải pháp tạo nhà ở tốt, giá phải chăng
Giải pháp thứ nhất là để người dân trong khu vực quy hoạch tự góp tiền thực hiện quy hoạch. Cụ thể, khi nhà nước thực hiện quy hoạch, các chủ đất sẽ góp tiền để thực hiện quy hoạch này, sau đó chia một phần các lô đất đã có hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh cho các chủ đất đã góp đất, góp tiền thực hiện quy hoạch; phần còn lại dành cho nhà nước làm công trình công cộng. Ví dụ, với tiền làm hạ tầng mỗi mét vuông khoảng 700.000 đồng (đơn giá của Bộ Tài chính), ông A. có mảnh đất 1.000 m2, vậy số tiền ông góp làm hạ tầng là 700 triệu đồng. Đổi lại, ông nhận lại 45% đất là 450 m2 đất đã có hạ tầng hoàn chỉnh, còn lại 55% là đất ông góp để làm đường giao thông (35%), công viên (10%), hạ tầng công cộng (10%). Đây là con số tạm tính, thực tế có thể khác, tùy loại dự án quy hoạch.
Khi được hỏi ý kiến, người dân cho biết đây là giá họ hoàn toàn chấp nhận được và họ ủng hộ phương án này. Như vậy, giải pháp này sẽ giải quyết được cả 2 vấn đề là sự đồng thuận của người dân và nguồn lực để thực hiện quy hoạch - 2 điểm nghẽn chính trong việc thực hiện quy hoạch tại TP HCM. Khi có nhiều khu quy hoạch được xây dựng thì sẽ cung cấp cho thị trường một lượng cung nhà đất lớn - điều kiện cần để làm nhà ở tốt, giá cả phải chăng cho xã hội.
Việc xây dựng các công trình công cộng có thể làm mà không mất tiền của nhà nước bằng hợp tác công tư. Đó là cho tư nhân xây công trình lớn trên đất công, nhà nước sử dụng một phần để phục vụ công cộng, phần còn lại cho tư nhân khai thác có thời hạn để thu lợi. Sau thời hạn đó, toàn bộ công trình thuộc quản lý nhà nước. Sau đó, nhà nước cho thuê thu ngân sách hoặc tiếp tục hợp tác công - tư xây lại công trình mới tốt hơn.
Để chống đầu cơ gây sốt đất (giải pháp thứ 2), cần quy định giá nhà đất trong danh mục bình ổn giá. Hành vi mua gom đẩy giá nhà đất tăng cao sẽ phạm tội đầu cơ, bị xử lý hình sự và tài sản phạm tội sẽ bị tịch thu. Nhằm ngăn chặn tình trạng lách luật, có thể giải quyết bằng chính sách hợp tác công - tư trong việc chống đầu cơ đất đai. Chính sách này cho phép các tổ chức, cá nhân thu thập đủ bằng chứng đầu cơ đất thì những tài sản đó sẽ bị thu hồi và chia một phần cho người có công thu thập bằng chứng tố giác hoặc được chia huê hồng trong số tài sản tịch thu được. Ngoài ra, đánh thuế bất động sản cũng là giải pháp hay để chống sốt giá đất.
Giải pháp cuối cùng là hài hòa lợi ích của nhóm lợi ích đất đai với xã hội. Để người dân tự góp đất, góp tiền thực hiện quy hoạch sẽ mang lại lợi ích lớn cho xã hội nhưng sẽ phát sinh mâu thuẫn mới với các công ty địa ốc. Việc bảo đảm lợi ích cho họ cũng quan trọng như bảo đảm lợi ích cho người dân mới có thể giải quyết mâu thuẫn này trọn vẹn.
Mời gửi bài dự thi
Cuộc thi "Lắng nghe người dân hiến kế" lần 3 tập trung vào 3 chủ đề:
1. Các giải pháp nhằm duy trì, phục hồi và phát triển nền kinh tế đất nước sau đại dịch Covid-19; 2. Hiến kế để TP HCM giữ vững là đầu tàu kinh tế của cả nước; 3. Làm gì để chuyển đổi số thành công?
Tác phẩm tham dự cuộc thi gửi qua địa chỉ email: bandoc@nld.com.vn; chưa từng gửi đăng bất kỳ trên báo, tạp chí nào; không được gửi cho nơi khác, cuộc thi khác. Cuối tác phẩm ghi rõ tên tác giả, địa chỉ, số điện thoại, tài khoản ngân hàng.
Cơ cấu giải thưởng: 1 giải nhất 50 triệu đồng, 1 giải nhì 30 triệu đồng, 1 giải ba 20 triệu đồng và 2 giải khuyến khích: 10 triệu đồng/giải.
Giải quyết nhà cho người nước ngoài
Tình trạng hiện nay người nước ngoài thuê nhà dân không được kiểm soát khiến giá thuê nhà tăng cao, góp phần đẩy giá nhà vượt quá khả năng chi trả của người lao động.
Giải pháp bảo đảm quyền lợi cho nhóm lợi ích đất đai mà cũng hài hòa với lợi ích xã hội là nhà nước chỉ cho người nước ngoài được mua - thuê nhà ở các khu quy hoạch cho phép các công ty xây nhà bán hoặc cho thuê với người nước ngoài. Trong các khu quy hoạch cho người dân tự góp đất, góp tiền thực hiện, có thể ưu tiên cho nhóm lợi ích mua đất lẻ của người dân rồi hợp thửa thành lô đất lớn xây nhà cho người nước ngoài mua hoặc thuê. Lúc đó, giá trị đất của họ vượt xa giá trị đất bình thường của người dân không được bán và cho thuê với người nước ngoài (hoặc công ty có yếu tố nước ngoài).
Về phía người dân, thay vì được chia một mảnh lớn sau khi thực hiện quy hoạch thì nhà nước chia nhiều mảnh nhỏ có tổng diện tích tương đương. Đất nhỏ không thể xây công trình lớn, giá sẽ rẻ hơn, nhiều người có cơ hội mua lại với giá phải chăng. Với một số người nước ngoài cần nhà ở giá rẻ, các công ty địa ốc có thể xây các loại nhà chung cư nhỏ giá thuê rẻ phù hợp nhu cầu thị trường.
Giá nhà rẻ so với thu nhập là điều kiện cần có để phát triển kinh tế. Khi đó, đất đai không còn sốt giá thì việc mua đất chờ tăng giá không còn. Khi có đất, người ta sẽ xây thật nhiều trên đó để lấy không gian cho thuê. Khi nguồn cung nhà dồi dào thì TP HCM không còn tốn nhân lực, tiền bạc để dành cho các dự án nhà ở xã hội, giúp tiết kiệm chi phí, tăng thu ngân sách nhờ thu thuế từ các công trình xây dựng. TP HCM sẽ không còn những mảnh đất trống bỏ hoang, giống như Tokyo không có đất trống để hoang vì đất để không thì cũng không tăng giá, chỉ có xây nhà mới thu tiền được.
và quét mã QR
Bình luận (0)