Đừng làm xấu xí cộng đồng!

Phóng viên: Làm việc và sống ở Việt Nam khá lâu, ông nghĩ sao về một bộ phận người Việt có ý thức quá kém nơi công cộng, chỉ biết giữ sạch nhà mình nhưng sẵn sàng làm bẩn nhà người khác và đường phố?

- TS Mathew Shafaghi: Nếu khái quát hiện tượng này thành vấn đề mang tính dân tộc thì quả là không công bằng nhưng tôi rất tiếc phải nói rằng nó có tồn tại. Nguyên nhân đơn thuần có lẽ xuất phát từ sự thiếu giáo dục, không đánh giá được tầm quan trọng của sức khỏe và vệ sinh.

TS Mathew Shafaghi - Quản lý các chương trình hợp tác quốc tế, ĐH Bolton, Vương quốc Anh

Việt Nam là một đất nước tươi đẹp, con người Việt Nam hiếu khách, nồng nhiệt nhưng thật buồn và đáng xấu hổ khi những hành vi “xấu xí” vẫn còn xuất hiện ở nhiều nơi. Tôi đã đi nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Đức, Singapore, Trung Đông và Sri Lanka nhưng chẳng ở đâu tôi bắt gặp những hành động thiếu tôn trọng môi trường như tại Việt Nam.

Từ thiếu ý thức cộng đồng dễ dẫn đến thiếu ý thức chấp hành pháp luật, chống người thi hành công vụ, ông có thấy như thế không?

- Ở nước nào cũng có những người không tuân thủ pháp luật, có thể vô tình hoặc cố ý. Nhưng tôi thấy mức độ của vấn đề này ở Việt Nam rất đáng chú ý. Rất nhiều người điều khiển các phương tiện giao thông coi thường luật pháp. Họ không tôn trọng cuộc sống của chính mình cũng như của người khác.

Theo ông, có giải pháp nào để cải thiện tình trạng này, đơn cử những hành vi vi phạm giao thông?

- Theo quan điểm của tôi, sự thành công của bất kỳ hệ thống xã hội, nền kinh tế nào cũng đều dựa chủ yếu trên việc các luật lệ phải được mọi người tôn trọng và tuân thủ. Không cần bộ máy các cơ quan quản lý phải chăm chăm theo sát người dân nhưng cần có một cơ chế hoạt động với vai trò răn đe, phòng ngừa và trừng phạt thích hợp.

Nhiều người ngang nhiên chiếm dụng lòng lề đường buôn bán Ảnh: Hoàng Triều

Ở Anh, một tiêu chuẩn quan trọng để lấy bằng lái ô tô là lái xe an toàn. Công nghệ thông tin và truyền thông được sử dụng để giám sát giao thông, bất cứ sự vi phạm nào cũng đều được lưu lại và tài xế sẽ nhận thông báo hình phạt. Mỗi lần vi phạm được ghi nhận đầy đủ trên hồ sơ của tài xế. Tùy thuộc vào mức độ vi phạm, trong một số trường hợp, tài xế có thể phải dự một chương trình huấn luyện; nếu nghiêm trọng hơn, họ có thể bị cấm lái xe trong thời gian nhất định.

Những người trẻ thường có thói quen xấu, vậy có cách nào chấn chỉnh việc này?

- Chẳng ai sinh ra đã có sẵn những thói quen đó cả, chúng được hình thành khi hành động được lặp đi lặp lại nhiều lần. Thế nên, nơi bắt đầu tốt nhất là gia đình. Chúng ta đều yêu trẻ con và làm tất cả những điều tốt đẹp nhất cho chúng. Đáng buồn là do công việc bận rộn, chúng ta thường coi nhẹ tầm quan trọng của việc dành thời gian cho con cái và giáo dục chúng trên tất cả khía cạnh của cuộc sống.

Nơi tiếp theo là trường học. Đây nên là nơi giáo dục cho trẻ các kỹ năng xã hội, thông tin và trao đổi cũng như sự hòa thuận. Sẽ rất tốt nếu có một chương trình mở ra chiến dịch cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức của người dân. Ngoài ra, có thể xem xét các biện pháp như phạt hành chính, công khai tên tuổi...