Kéo khách Trung Quốc, du lịch TP HCM lợi gì?: Tăng lượng phải đi với chất mới bền vững

Ông Nguyễn Văn Mỹ (Giám đốc Công ty Tư vấn - Dịch vụ & Phát triển Du lịch CBT):

Cần xem lại mục tiêu tăng gấp 3 trong 2 năm

Du lịch Việt Nam nhiều năm qua đều tăng trưởng. Du lịch quốc tế từ 0,9% năm 2015 nhảy vọt lên 26% năm 2016 và 29,1% năm 2017. Nội địa thì ngược lại, năm 2015 tăng kỷ lục 48%; năm 2016 giảm còn 8,8% và năm 2017 lại nhích lên 18,1%. Doanh thu từ du lịch, cả nội địa lẫn quốc tế trong 2 năm 2014-2015 tương đương, đến năm 2016 tăng 18,4% và năm 2017 là 27,5%.

Từ năm 2016, lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng trưởng rất tốt nhưng thiếu bền vững bởi khách tăng chủ yếu là đường bộ từ Trung Quốc, Campuchia và Lào; lên đến 59,9%, mà Trung Quốc là cao nhất nhưng cũng để lại nhiều vấn đề xã hội. Từ việc tổ chức tour chui, tour 0 đồng đến những vấn đề an ninh, trật tự xã hội. Đặc biệt, có sự tiếp tay của một số doanh nghiệp và quản lý Việt Nam, khách Trung Quốc càng ngang ngược và xấu xí, dù không phải là tất cả.

Lượng khách Trung Quốc vào Việt Nam năm 2017 hơn 4 triệu lượt (trong đó gần 1/2 bằng đường bộ), mới đạt khoảng 2,5% tổng lượng khách Trung Quốc ra nước ngoài; bằng 40% lượng khách Trung Quốc vào Thái Lan (toàn bằng đường hàng không). Thế nhưng, mới hơn 4 triệu lượt khách Trung Quốc, nhiều địa phương đã "la làng", Tổng cục Du lịch thì lúng túng. Khách Trung Quốc đi du lịch khắp thế giới, chỗ nào cũng bị than phiền nhưng không nhiều và nghiêm trọng như ở Việt Nam. Khách Trung Quốc được xem là dễ tính, chi tiêu nhiều nhất nhưng ở Việt Nam thì ngược lại. Trừ một ít trái cây, hải sản, đồ gỗ, đa phần hàng tiêu dùng đều của Trung Quốc (nên họ không thể "chở củi về rừng"), một số mặt hàng gắn mác xuất khẩu nhưng chất lượng kém. Bên cạnh đó, cách quản lý của một số địa phương làm cho nhiều doanh nghiệp lẫn người dân sợ khách Trung Quốc vì "lợi bất cập hại".

Vì vậy, chủ động tìm hiểu để đáp ứng nhu cầu và quản lý chặt chẽ khách Trung Quốc là việc cấp bách và cần thiết. Bài học đắt giá từ Khánh Hòa, Quảng Ninh, Đà Nẵng… vẫn còn nóng hổi thời sự. Sở Du lịch TP cần xem lại việc đặt ra mục tiêu tăng khách Trung Quốc gấp 3 trong 2 năm dựa trên những cơ sở nào hay chỉ là cảm tính? Thay vì đặt mục tiêu trong 2 năm, tăng gấp 3 lần khách Trung Quốc, sao không đặt mục tiêu tăng 2 lần khách Âu - Mỹ và Nhật Bản? Có thể tăng thấp hơn cũng được, quan trọng là doanh thu, môi trường, văn hóa… được bảo đảm. Lượng phải đi với chất thì mới bền vững.

Du khách Trung Quốc tham quan TP HCM. Ảnh: Hoàng Triều

Bà Âu Uyển Phương, Giám đốc thị trường Trung Quốc, Công ty Dịch vụ lữ hành Saigontourist:

Phải chặn "tour 0 đồng" ngay từ đầu

Thị trường khách Trung Quốc đầy tiềm năng nên Saigontourist sẽ tiếp tục tập trung đẩy mạnh khai thác trong thời gian tới. Bởi Việt Nam nói chung và TP HCM nói riêng là điểm đến rất được du khách Trung Quốc yêu thích. Hiện có một số lý do ảnh hưởng đến việc khai thác nguồn khách Trung Quốc, chủ yếu vì giá các chương trình tour charter (thuê bao máy bay nguyên chuyến) rất thấp, thực chất là "tour 0 đồng", so với tour trọn gói truyền thống, là các tour mà các hãng lữ hành chuyên nghiệp tại Việt Nam đang làm. Ngay chính các hãng du lịch làm tour trọn gói truyền thống tại Trung Quốc cũng đang bị "tour 0 đồng" cạnh tranh.

Chi tiêu của khách Trung Quốc tại Việt Nam hiện chưa cao hơn khách các thị trường khác, do thời gian lưu trú ngắn (trung bình 3 đêm); khách charter được đưa vào các khu shopping của chủ Trung Quốc, tổ chức từ A tới Z. Mặt khác, khách Trung Quốc thích mua sắm nhưng tại cả TP HCM lẫn các địa phương khác hiện chưa có những loại hàng hóa cao cấp đắt tiền như mỹ phẩm, hàng hiệu, trang sức quý… để thu hút. Muốn kích thích du khách Trung Quốc chi tiêu nhiều hơn, TP cần có thêm các trung tâm vui chơi, giải trí cao cấp; những cửa hàng miễn thuế ngay tại trung tâm TP, với các mặt hàng đặc sản Việt Nam cao cấp; đa dạng chủng loại hàng hiệu quốc tế…

TP HCM là điểm đến rất được du khách Trung Quốc yêu thích. Tuy nhiên, nếu các địa phương khác vẫn còn tiếp diễn tình trạng "tour 0 đồng" thì sẽ rất khó thu hút lượng khách Trung Quốc đến TP với số lượng lớn vì giá cả là yếu tố quyết định trong một thị phần du lịch.

Vì vậy, TP cần có biện pháp ngăn ngừa tình trạng "tour 0 đồng" ngay từ đầu, không để xảy ra một vài trường hợp rồi sẽ khó ngăn chặn. Cần có sự phối hợp, thống nhất hành động giữa các ban, ngành quản lý trong việc ngăn ngừa sự xuất hiện của các shop kinh doanh phục vụ cho khách "tour 0 đồng"; kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng hướng dẫn viên Việt Nam có thẻ hành nghề chính thức…