Kiểm soát quyền lực để đẩy lùi tham nhũng

Ngang nhiên nơi công sở, không chút lưỡng lự hay sợ sệt, một tập thể đến 18 người tham gia đoàn thanh tra đều có liên quan đến hành vi nhận tiền chia chác, đồng nhất trong thỏa hiệp bán mình khiến Vạn Thịnh Phát gây hậu quả nặng nề cho xã hội.

Theo Luật Thanh tra, thanh tra là nhằm phát hiện hạn chế, bất cập trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền có giải pháp, biện pháp khắc phục cũng như phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật. 

Một khi đối tượng bị thanh tra phải chi tiền cho cán bộ thanh tra thì kết quả thanh tra chắc chắn sẽ bị sai lệch, thậm chí là đảo lộn khiến những mục tiêu tích cực trong quy định pháp luật về thanh tra không còn ý nghĩa. 

Như vậy, "khuyết tật" không nằm ở quy định, luật lệ mà do con người, cụ thể là những người được trao quyền để tham gia vào một phần hoặc toàn bộ quy trình thực hiện vai trò, nhiệm vụ được giao. Dù các thủ tục pháp lý có chặt chẽ đến đâu mà con người bị lợi ích chi phối thì cũng bị vô hiệu hóa dễ dàng.

Giải pháp cho vấn đề này phải làm đồng bộ. Sửa chữa ở chính con người, cụ thể xử lý nghiêm cán bộ phạm pháp, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ để trục lợi. Cần có thêm các hoạt động thanh tra chéo, hậu kiểm. Phát huy tối đa vai trò các cơ quan, đơn vị gồm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy, Chi bộ, Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ hay tổ giám sát cộng đồng, báo chí.

Kiểm soát quyền lực là nhu cầu cấp bách, đòi hỏi có một tổ chức độc lập và đủ quyền để thực hiện. Hệ thống pháp luật được xây dựng, điều chỉnh sao cho bất kỳ ai cũng phải tuân thủ, "nhốt" quyền lực bằng cách giám sát có hiệu quả. Mỗi ngành, lĩnh vực đều được tạo điều kiện cho đối tượng bị chi phối được trình bày, khiếu nại một cách công bằng, thì những cá nhân thực thi công vụ khó lòng lạm quyền.

Bác Hồ đã dạy: "Chống tham ô, lãng phí, quan liêu ắt phải dựa vào lực lượng quần chúng mới thành công". Nên tạo điều kiện cho người dân theo dõi, giám sát, phản ánh các trường hợp vi phạm. Người dân cũng có thể thông qua các đại biểu Quốc hội, HĐND giúp giám sát quyền lực, buộc người có trách nhiệm phải giải trình trước người dân và trên thông tin đại chúng. Giao dịch hành chính công được tổ chức, sắp xếp một cách khoa học với sự hỗ trợ tối ưu từ hệ thống công nghệ thông tin hiện đại.