Sao cứ đẩy trách nhiệm lên Thủ tướng?

Theo chuyên gi kinh tế- TS Lê Đăng Doanh, tình trạng các bộ, ngành hoặc địa phương không làm hết trách nhiệm của mình hoặc tỏ ra “thờ ơ” trong việc “gác cửa” cho Chính phủ đang diễn ra khá phổ biến.

Mượn việc báo cáo để đẩy trách nhiệm

Lấy ví dụ dự án đầu tư xây dựng tuyến giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng, ông Doanh đặt câu hỏi: “Dự án khi đưa ra trình để xin ý kiến về chủ trương thì nêu là dự án được xem xét đầy đủ. Một số bộ có nêu ý kiến góp ý, yêu cầu cụ thể liên quan đến chủ đầu tư nhưng cơ bản đều đồng ý cả. Vấn đề đặt ra là tại sao các bộ có thể đồng ý đơn giản, dễ dãi như vậy, để rồi cuối cùng đẩy việc quyết định đấy lên cho Thủ tướng?”.

Theo ông Doanh, bộ, ngành có toàn quyền quyết định các công việc liên quan đến quản lý chuyên ngành của mình. Việc chỉ góp ý cho có hoặc trong công tác góp ý, chỉ chăm lo cho quyền lợi, nghĩa vụ của bộ mình thôi mà không đánh giá, nhìn nhận tổng thể trên nhiều chiều để bảo đảm lợi ích quốc gia, người dân sẽ rất tai hại.

“Tôi tham gia làm luật nhiều, tôi biết các bộ chỉ nhắm xem nội dung liên quan bộ mình thế nào thôi. Còn tổng thể vấn đề có phù hợp với điều luật khác, quy hoạch khác không thì họ không quan tâm. Điều này cho thấy chất lượng, tư duy của cán bộ trong bộ máy của chúng ta hiện nay còn chưa ổn. Nhiều vụ việc không đáng đẩy lên Thủ tướng, như báo cáo về cá chết ở Thanh Hóa chẳng hạn. Nếu cứ đẩy lên vậy thì nguy cơ khối lượng công việc Thủ tướng phải giải quyết là rất nhiều” - TS Doanh nói.

Cũng theo ông Doanh, cần có quy định và thực hiện nghiêm quy định về việc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý những vụ việc cụ thể để tránh báo cáo vượt cấp hoặc mượn vào thông lệ “báo cáo Chính phủ” nhằm đẩy quả bóng trách nhiệm lên cấp cao hơn.

Sông Hồng đoạn qua Hà Nội đang cạn dần càng làm tăng thêm mối lo trước thông tin dự án giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng. Ảnh: Nguyễn Hưởng

Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Nam Định, ông Nguyễn Anh Sơn, nhận định Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương đều đã quy định phân cấp, quyền cho các địa phương, bộ, ngành. Bây giờ chỉ là việc chỉ đạo thực hiện ra sao thôi.

“Ngày trước thì xin - cho về tiền, nay thì các địa phương; bộ, ngành còn xin chỉ đạo cả về tư tưởng lẫn công tác quản lý thuộc trách nhiệm của mình nữa. Cái gì cũng xin - cho. Tôi cho rằng như vậy là không thể chấp nhận được” - ông Sơn nói.

Về nguyên nhân, ông Sơn nói dường như đang có tình trạng lãnh đạo địa phương; bộ, ngành sợ trách nhiệm dù trong nhiều vụ việc họ rất am tường và thẩm quyền quyết định hoàn toàn thuộc về họ.

Ông Sơn cho rằng trong chỉ đạo, điều hành, Chính phủ cần sớm quy định rõ hơn những vấn đề nào thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương, người lãnh đạo phải hoàn toàn chịu trách nhiệm với quyết định của mình để tránh tâm lý “việc này trung ương, bộ, ngành, Chính phủ đã quyết, chúng tôi chỉ biết thực hiện thôi”!

Không dám chịu trách nhiệm thì nên nhường ghế

TS Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp của Ủy ban Thường vụ QH, cho rằng vụ việc gây bức xúc dư luận gần đây là việc khởi tố chủ quán cà phê Xin Chào ở TP HCM, thực ra chỉ đáng tầm giải quyết của lãnh đạo cấp quận, huyện.

“Đáng ra vụ quán cà phê Xin Chào cùng lắm là lên đến cấp lãnh đạo TP giải quyết là cùng, thế nhưng cuối cùng phải có sự vào cuộc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ” - ông Thảo nói. “Phân cấp, phân quyền đã có rồi. Thẩm quyền của cấp nào thì cấp đó phải giải quyết. Anh không giải quyết mà đùn đẩy lên trên là không làm tròn trách nhiệm, như vậy phải xem xét, kiểm điểm lại” - ông Thảo bày tỏ.

Theo ông Đinh Xuân Thảo, một đất nước mà từ chuyện chặt cây xanh ở Hà Nội, vụ tố cáo cát tặc ở Đồng Nai bị bắt giam, vụ khởi tố chủ quán cà phê Xin Chào ở TP HCM, vụ cá chết ở sông Bưởi tại Thanh Hóa... đều chờ ý kiến Thủ tướng hoặc Thủ tướng yêu cầu phải làm rõ thì “Thủ tướng không còn thời gian để lo cho quốc gia đại sự”. Nếu không hạn chế tình trạng này sẽ phát sinh sự rườm rà trong thủ tục hành chính, tạo sự ỷ lại, lẩn tránh trách nhiệm của những cơ quan, cá nhân có thẩm quyền giải quyết.

“Một người lãnh đạo mà không dám quyết, không dám chịu trách nhiệm là không thể được. Vì vậy, phải xem xét lại một cách nghiêm túc vấn đề này” - ông Thảo nhấn mạnh.

Bàn về công tác cán bộ, ông Đinh Xuân Thảo cho rằng với những “vị” không dám chịu trách nhiệm, không dám quyết việc trong thẩm quyền của mình thì tốt nhất nên nhường ghế cho người khác đáp ứng được yêu cầu đó.

“Cử tri cả nước đang chuẩn bị bầu cử ĐBQH, ĐB HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, đây là thời điểm tốt nhất để cử tri sáng suốt lựa chọn những ứng cử viên đủ đức, đủ tài, xứng đáng đại diện cho nhân dân” - ông Thảo bày tỏ.