Thu phí có giảm kẹt xe?

Vấn đề thu phí ôtô vào nội đô đã được đặt ra từ nhiều năm trước. Đến nay, kế hoạch này có vẻ sắp thành hiện thực khi lãnh đạo TP Hà Nội đã đưa ra lộ trình cụ thể, kể cả việc HĐND TP thông qua trong kỳ họp tới.

Thế nhưng, nhiều chuyên gia giao thông lại hoài nghi kết quả của phương án này. Nguyên do kẹt xe ở Hà Nội cũng giống các thành phố khác, đã được nhận diện từ lâu. Đó là hạ tầng giao thông không theo kịp đà phát triển của dân cư đô thị; hệ thống giao thông công cộng kém phát triển dù đã đổ ra không ít tiền; tỉ lệ đất dành cho giao thông chưa phù hợp trong khi quy hoạch về dân cư còn lạc hậu và bị phá vỡ bởi các khu nhà cao tầng… Những vấn đề này nếu không được giải quyết ổn thỏa thì thu phí ôtô vào nội đô cũng không giải quyết được tình trạng dồn ứ xe cộ.

Hiện nay, tỉ lệ đất dành cho giao thông ở Hà Nội chỉ khoảng 10%, còn tại TP HCM khoảng 8%. Tỉ lệ này chênh lệch quá xa so với yêu cầu chuẩn để phát triển đô thị là khoảng 24%-26%. Đường sá thiếu trong khi mật độ dân số nội thành ngày càng tăng thì các giải pháp giảm kẹt xe như thu phí ôtô đều không căn cơ.

Về giao thông, năm 2019, tỉ lệ vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội khoảng 17,5%. Lãnh đạo ngành giao thông Hà Nội kỳ vọng khi tuyến đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông vận hành sẽ nâng tỉ lệ vận tải hành khách công cộng lên 25% vào năm 2020, song đến nay đoàn tàu này vẫn chưa lăn bánh được.

Tại TP HCM, tỉ lệ vận tải hành khách công cộng năm 2019 (trước khi có dịch Covid-19) cũng chỉ khoảng 9,2%. Chưa vực dậy nổi hệ thống xe buýt nhưng Sở GTVT TP HCM cũng đang chuẩn bị kế hoạch thu phí ôtô vào nội thành.

Thu phí ôtô vào khu trung tâm là giải pháp giúp giảm kẹt xe ở một số thành phố lớn trên thế giới nhưng quy hoạch giao thông và đô thị của họ rất bài bản, hệ thống vận tải công cộng hiện đại và khoa học… Đặc biệt, nhiều đô thị lớn trên thế giới hạn chế tối đa việc tăng mật độ dân số nội đô.

Bài toán giảm kẹt xe rất nan giải, cần nhiều giải pháp tổng thể, đồng bộ. Không thể cứ cho rằng kẹt xe là do phương tiện nhiều rồi chọn giải pháp dễ nhất là lập trạm thu phí.