Tố cáo Alibaba là cách tự bảo vệ mình

Theo kết quả xác minh ban đầu, đến nay đã có 6.700 người bị đưa vào trò lừa đảo mang tên Alibaba, số tiền khách hàng đã đầu tư vào các dự án "ma" lên đến gần 2.500 tỉ đồng. Những con số này đã lột tả phần nào mức độ nguy hiểm và hậu quả nặng nề mà Công ty CP Địa ốc Alibaba (viết tắt Alibaba) gây ra cho khách hàng.

Bài học đắt giá

"Nguyên nhân thứ nhất xuất phát chủ yếu từ việc sử dụng thủ đoạn tinh vi, có tổ chức, với một đội ngũ lãnh đạo giỏi lừa đảo và đội ngũ nhân viên phục tùng tuyệt đối, Alibaba đã dần dần chiếm được lòng tin của khách hàng. Chấp nhận thua lỗ giai đoạn đầu để tăng trưởng lợi nhuận, về sau dụ dỗ "con mồi" với những lý thuyết "sẽ giàu lên nhanh chóng" khi góp vốn vào Alibaba, Alibaba đã đưa từng "con mồi" về tổ. Nguyên nhân thứ hai, xuất phát từ cách quản lý địa bàn quá lỏng lẻo của chính quyền địa phương cũng như việc xử lý chậm chạp đơn thư khiếu nại, tố cáo của người dân" - luật sư (LS) Võ Đan Mạch (Đoàn LS TP HCM) phân tích.

Còn theo TS-LS Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn LS TP HCM), có thể thấy đây là vụ án có tính chất phức tạp về quy mô, liên quan đến nhiều cá nhân, thể hiện sự tinh vi, có dấu hiệu vận dụng các quy định của pháp luật không đúng, nhằm mục đích lừa đảo khách hàng. "Chính quyền địa phương là cơ quan có chức năng quản lý mật thiết vấn đề đất đai, xây dựng hạ tầng ở địa phương. Trong quá trình điều tra, nếu có cơ sở cho thấy cán bộ địa phương có dấu hiệu vi phạm, cố ý vi phạm thì sẽ có thể bị xử lý hành chính hoặc có thể bị xử lý hình sự với vai trò độc lập hoặc đồng phạm" - TS-LS Nguyễn Hữu Thế Trạch cho biết.

6.700 nạn nhân bị chiếm đoạt 2.500 tỉ đồng, chắc chắn không đơn giản chỉ có 1-2 cá nhân thực hiện được. Vì vậy, theo LS Võ Đan Mạch, ngoài các lãnh đạo của Alibaba bị bắt giữ, khởi tố tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", các nhân viên của công ty này cũng không tránh khỏi liên can. Tuy nhiên, để xác định ai là đồng phạm, phải đợi kết luận của cơ quan điều tra (CQĐT). Những người thân cận với Nguyễn Thái Luyện và Nguyễn Thái Lĩnh, những cá nhân có liên quan được nhắc đến trong đơn tố cáo, nếu có đủ bằng chứng chứng minh việc tố cáo là có cơ sở, sẽ bị xác minh, điều tra. Với những nhân viên của Alibaba, nếu biết rõ "dự án ma" mà vẫn ra sức thuyết phục, bảo đảm để khách hàng mua thì đó là hành vi trái pháp luật. Tùy vào mức độ, tính chất nguy hiểm của hành vi, hậu quả gây ra trên thực tế sẽ bị xem xét xử lý. Nếu bị xác định là đồng phạm, họ sẽ bị truy tố theo tội danh của những người chủ mưu và tùy mức độ phạm tội của từng người, sẽ có những khung hình phạt khác nhau.

Đông đảo khách hàng đến Công an TP HCM để tố cáo Alibaba

Được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp

Một khi CQĐT đã vào cuộc, trách nhiệm của những người liên quan là khó tránh khỏi. Nhiệm vụ của người dân là cung cấp tin báo tội phạm, chứng cứ để CQĐT thuận lợi đưa vụ việc ra ánh sáng.

TS-LS Nguyễn Hữu Thế Trạch cho biết với tư cách là người tố cáo, các cá nhân tố cáo Alibaba sẽ có đầy đủ quyền và nghĩa vụ theo quy định của Luật Tố cáo năm 2018 như được bảo mật thông tin, được thông báo về kết quả giải quyết vụ án. Nếu hành vi bị tố cáo có dấu hiệu tội phạm và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can, truy tố vụ án thì sẽ trở thành người bị hại trong vụ án và được tòa án bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp theo nội dung xét xử. Trong trường hợp này, đây cũng chính là cách thức để khách hàng có thể tự bảo vệ mình, tránh ngày càng lún sâu vào những lời hứa hão của lãnh đạo Alibaba, tăng khả năng thu hồi lại được số tiền đã đầu tư vào Alibaba.

Đặc biệt, tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" không thuộc trường hợp khởi tố vụ án theo yêu cầu của bị hại nên dù người dân không tố cáo nhưng qua quá trình xác minh có dấu hiệu phạm tội thì vụ án vẫn được khởi tố và giải quyết theo quy định pháp luật. Việc nộp đơn tố cáo là căn cứ để cơ quan CSĐT xác định người liên quan, tài sản bị chiếm đoạt để góp phần giải quyết toàn diện vụ án.

"Việc phong tỏa tài khoản của Alibaba và các cá nhân có liên quan trong vụ án là biện pháp khẩn cấp và cần thiết nhằm mục đích bảo đảm hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Việc giải quyết số tiền trả lại cho khách hàng và khả năng lấy lại tiền sẽ phải phụ thuộc vào bản án có hiệu lực của TAND cấp có thẩm quyền về việc giải quyết quyền, nghĩa vụ của các bên trong giao dịch hoặc liên quan đến hành vi phạm tội. Nếu Alibaba và các cá nhân có liên quan có trách nhiệm phải hoàn trả, thanh toán tiền cho khách hàng thì số tiền trong tài khoản phong tỏa sẽ được xem xét giải quyết để bảo đảm thi hành án" - TS-LS Nguyễn Hữu Thế Trạch nhấn mạnh.

Còn theo LS Võ Đan Mạch, sau khi cơ quan có thẩm quyền vào cuộc thì tại thời điểm giải quyết tiền bồi thường, nếu xem xét hồ sơ đầy đủ hợp lệ, CQĐT có thể xem xét trả một phần số tiền đã đóng vào Alibaba cho bị hại. Về 600 ha đất nông nghiệp có được xem là tang vật của vụ án hay không, LS Võ Đan Mạch cho rằng quyền sử dụng đất đối với 600 ha đất nông nghiệp không phải là vật chứng của vụ án. Mặt khác, cho đến thời điểm hiện tại, 600 ha đất nói trên đa phần chưa có cơ sở nào để chứng minh thuộc quyền sử dụng hợp pháp của Alibaba vì chưa được làm các thủ tục pháp lý, chưa chuyển đổi sang đất thổ cư, chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và cấp phép. Do vậy, hiện nay không có căn cứ và cơ sở để xử lý, bán đấu giá những lô đất này để bồi thường thiệt hại cho người dân.