Vất vả kiện đòi đất

Vừa qua, Báo Người Lao Động nhận được đơn kêu cứu của vợ chồng ông Lư Quảng Nghiệp (SN 1962) và bà Phạm Kim Nguyệt (SN 1957; ngụ quận 3, TP HCM) về việc bị ông Phạm Văn Lộc (SN 1971, em bà Nguyệt) chiếm dụng nhà, đất nhưng qua 2 cấp xét xử sơ thẩm và phúc thẩm đều thiếu khách quan, vi phạm tố tụng.

Đi làm ăn xa, mất nhà đất

Theo nội dung khởi kiện, năm 1985, vợ chồng bà Nguyệt mua 60 m2 đất tọa lạc tại số 18 Mai Thị Hồng Hạnh, phường Rạch Sỏi, TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang. Sau đó, vợ chồng bà Nguyệt mua thêm đất và tự san lấp lấn chiếm được hơn 191,3 m2 rồi cất nhà sinh sống. Đến năm 1995, vợ chồng bà Nguyệt sửa lại nhà, để lại cho cha mẹ và các em bà Nguyệt trông coi giúp rồi lên TP HCM làm ăn.

Căn nhà 18 Mai Thị Hồng Hạnh, phường Rạch Sỏi, TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang Ảnh: HOÀNG KIM

Sau khi cha mẹ qua đời, vợ chồng ông Lộc ở trong căn nhà này. Sau này, bà Nguyệt tình cờ biết nhà, đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) và tài sản gắn liền với đất tên bà Nguyệt nhưng lại sang tên trước bạ cho ông Lộc, hợp đồng chuyển nhượng để sang tên giả mạo chữ ký của bà Nguyệt. Vì vậy, vợ chồng bà Nguyệt khởi kiện yêu cầu tòa án tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng, yêu cầu vợ chồng ông Lộc trả lại nhà và đất; chấp nhận hoàn trả giá trị nhà hiện đã xây dựng trên phần đất theo chi phí hợp lý.

Ông Lộc cho rằng bà Nguyệt chỉ có diện tích 60 m2 theo giấy tay mua bán; 131,3 m2 là đất tự san lấp nằm trong quy hoạch. Năm 2001, nhà nước có chủ trương cấp giấy chứng nhận QSDĐ nên bà Nguyệt cùng ông Lộc đi làm thủ tục và sang tên cho ông Lộc. Toàn bộ thủ tục do bà Nguyệt ký. Vì vậy không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn.

Không xem xét việc giả chữ ký

Hai lần xét xử sơ thẩm, TAND TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang nêu rõ hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liền với đất giữa bà Nguyệt và ông Lộc là vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật vì chữ ký trong hợp đồng không phải của bà Nguyệt (căn cứ vào kết luận giám định của Phân viện Khoa học hình sự tại TP HCM).

Tuy nhiên, TAND TP Rạch Giá lại tuyên giữ nguyên hiện trạng nhà đất (191,3 m2) cho vợ chồng ông Lộc sử dụng, vợ chồng ông Lộc hoàn trả cho vợ chồng bà Nguyệt giá trị quyền sử dụng 60 m2 đất.

“Bản án sơ thẩm lần 2 nhận định lời khai của người làm chứng cho chúng tôi thiếu cơ sở pháp lý, chưa khách quan do chỉ dựa vào trí nhớ. Vậy mà bản án lại viện dẫn lời trình bày bất nhất, mâu thuẫn của một số nhân chứng của bị đơn vì có căn cứ và cơ sở pháp lý (?). Bản án cũng cho rằng tôi lấn chiếm đất nên không công nhận toàn bộ QSDĐ đối với phần đất tranh chấp (131,3 m2) nhưng lại nhận định phần đất này ông Lộc tự lấn chiếm, sử dụng ổn định để công nhận QSDĐ cho ông Lộc” - bà Nguyệt bức xúc.

Đặc biệt, theo bà Nguyệt, TAND TP Rạch Giá không đưa UBND tỉnh Kiên Giang tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan vừa vi phạm thủ tục tố tụng vừa ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan.

Bản án này sau đó bị VKSND TP Rạch Giá kháng nghị. Mới đây, xử phúc thẩm, TAND tỉnh Kiên Giang chấp nhận một phần yêu cầu của vợ chồng bà Nguyệt. Theo đó, tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng giữa bà Nguyệt và ông Lộc vô hiệu; công nhận 60 m2 đất vợ chồng bà Nguyệt mua, 131,3 m2 có công sức đóng góp, san lấp của vợ chồng bà Nguyệt và vợ chồng ông Lộc nên mỗi bên được phân nửa, buộc vợ chồng ông Lộc trả lại cho vợ chồng bà Nguyệt giá trị QSDĐ 1,4 tỉ đồng, giữ nguyên hiện trạng nhà đất cho vợ chồng ông Lộc tiếp tục sử dụng.

“Chúng tôi kiện đòi đất nhưng tòa lại buộc nhận bằng tiền mặt, khác nào đã tước đoạt quyền được nhà nước bảo hộ khi người khác xâm phạm? Vụ án đã một lần bị giám đốc thẩm hủy án, xét xử lại từ đầu mà việc giả chữ ký là vi phạm pháp luật vẫn không được các cấp sơ thẩm và phúc thẩm đề cập” - bà Nguyệt nói.