Xe buýt như thế, ai dám đi! (*): Lấy hành khách làm trung tâm

Ngày 8-4, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM đã tổ chức hội nghị sơ kết hoạt động vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) và trợ giá xe buýt trên địa bàn giai đoạn 2002-2015.

3 năm, giảm 77 triệu lượt khách

Tại hội nghị, ông Đậu An Phúc, Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành VTHKCC thuộc Sở GTVT TP HCM, cho biết hoạt động VTHKCC có trợ giá tại TP bắt đầu triển khai từ năm 2002. Qua 14 năm hoạt động, mạng lưới các tuyến xe buýt cơ bản đã phủ khắp địa bàn TP. Năm 2002, có 97 tuyến xe buýt, đến nay đã có 136 tuyến.

Khối lượng vận chuyển hành khách tăng đều hằng năm trong 10 năm đầu tiên (năm 2002 có 36 triệu lượt khách, đến năm 2013 có 411 triệu lượt khách) nhưng từ sau năm 2013 đến nay, khối lượng vận chuyển xe buýt có xu hướng giảm.

Cụ thể, năm 2014 còn 367 triệu lượt khách, năm 2015 còn hơn 334 triệu lượt khách. Như vậy, trong vòng 3 năm, khối lượng vận chuyển khách bằng xe buýt đã giảm 77 triệu lượt khách. Trong khi đó, VTHKCC quý I/2016 đạt gần 135 triệu lượt khách, giảm 5,6% so với cùng kỳ năm 2015.

Xe buýt mới với thiết kế hiện đại, văn minh, sạch đẹp chắc chắn sẽ thu hút khách Ảnh: LÊ QUÂN

Phân tích nguyên nhân dẫn đến việc người dân TP ngày càng quay lưng với xe buýt, Sở GTVT TP cho rằng phương tiện vận tải được đầu tư từ năm 2002 đến nay đã xuống cấp làm cho chất lượng dịch vụ giảm, cùng với việc gia tăng mật độ giao thông, thời gian hành trình tăng cao, xe buýt không còn thu hút hành khách như trước. Diện tích đất dành cho VTHKCC còn hạn chế, vị trí chưa hợp lý làm cho mạng lưới tuyến trùng lắp, thiếu các điểm trung chuyển cần thiết.

Đặc biệt, một trong những nguyên nhân khiến người dân không mặn mà với xe buýt là hành vi không đúng mực của một bộ phận lái xe, tiếp viên như: không hòa nhã với hành khách, phân biệt đối xử với các hành khách, tranh giành khách, phóng nhanh, vượt ẩu, tình trạng xé vé khống xảy ra tại một số hợp tác xã...

Thay đổi tư duy

Hiến kế giải pháp nhằm kéo người dân sử dụng xe buýt, ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho rằng cần thực hiện ngay điện tử hóa, sử dụng thẻ thanh toán thông minh vào việc điều hành, thanh toán. “Đổi mới xe phải đi đôi với đổi mới công nghệ, như vậy mới quản lý được và có chính sách trợ giá phù hợp, tránh gây lãng phí” - ông Hùng nói.

Ngoài ra, theo ông Hùng, phải dẹp nạn lấn chiếm vỉa hè, xây dựng các trạm đón dừng xe buýt ở vỉa hè có mái che, ghế ngồi, bản đồ... mới kéo được người dân sử dụng xe buýt.

GS-TS Nguyễn Thị Cành, Trường ĐH Kinh tế - Luật TP HCM, đề xuất cần trợ giá trực tiếp cho hành khách qua làm thẻ thông minh, biện pháp này sẽ tạo sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp vận tải về chất lượng dịch vụ. Ngoài ra, tạo phương tiện giao thông công cộng thuận lợi cho người đi lại so với phương tiện cá nhân; cấm xe máy ở một số tuyến đường khu trung tâm, đầu tư cơ sở hạ tầng cho các tuyến xe buýt như đường đi lại thoải mái, trạm chờ cần có mái che, chỗ ngồi chờ thông thoáng...

Theo Sở GTVT TP HCM, mục tiêu phấn đấu của TP là đến năm 2020, ngành vận tải công cộng đạt 15% nhu cầu vận chuyển của người dân. Để đạt chỉ tiêu này, trong giai đoạn 2016-2017, ngành vận tải TP sẽ tập trung cải thiện chất lượng dịch vụ và triển khai ứng dụng công nghệ thông tin: ứng dụng hệ thống giám sát hoạt động xe buýt từ dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình; lắp đặt camera giám sát trên xe buýt; đẩy nhanh dự án đầu tư xây dựng hệ thống vé điện tử thông minh; thay mới 1.500 xe buýt; rà soát, bố trí quỹ đất, ưu tiên làn tuyến hợp lý; kết nối các tuyến xe buýt với xe buýt nhanh để khai thác hiệu quả...

“Đổi mới là thay đổi tư duy, lấy hành khách làm trung tâm, sẵn sàng lắng nghe những đóng góp của người dân để VTHKCC ngày càng hoàn thiện hơn” - ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở GTVT TP, nhấn mạnh.