Biến tướng bùa ngải trên mạng

Tuần qua, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Phú Thọ vừa triệt phá một đường dây lừa đảo qua mạng bằng hình thức rao bán “bùa yêu,” “bùa làm ăn”, “bùa đòi nợ.”

Các đối tượng lập tài khoản Facebook, Zalo đăng video hành lễ và quảng cáo “làm bùa yêu hiệu nghiệm 100%”, sau đó yêu cầu người mua chuyển khoản từ 500.000 đồng đến 4,5 triệu đồng để “làm lễ từ xa”. Khi nhận tiền, tài khoản lập tức bị chặn liên lạc. Số nạn nhân mắc bẫy ước tính có hơn 100 người, trong đó có nhiều người vì xấu hổ nên không trình báo.

Chỉ cần gõ từ khóa “bùa yêu”, trong vòng một giây đã có tới hơn 1.000 kết quả. Ngẫu nhiên dừng lại ở bài đăng mới nhất: “Tìm thầy làm bùa cho người yêu ở xa để họ bứt rứt, nóng lòng, đầu óc chỉ suy nghĩ đến mình và tìm về mình”, trong vòng 2 giờ đồng hồ sau khi bài đăng đã có 359 bình luận phía dưới, đa số là những chỉ dẫn: “nhắn tin riêng, mình đã làm thành công với thầy này, giới thiệu cho bạn”, “trước chồng chị cũng bỏ chị, chị nhờ thầy làm kéo được nó về rồi, em inbox”, “tôi làm thầy dân tộc Khmer được 3 ngày người yêu tự mò về luôn, ai cần nhắn tin riêng tôi chỉ cho mà đi”...

Lần theo một địa chỉ “bóc phốt bùa ngải” tôi liên lạc được với chị Th. Theo lời kể của chị, năm ngoái, do làm ăn thua lỗ, vợ chồng chị được giới thiệu một địa chỉ làm bùa Thái Lan có tác dụng “tụ tiền, tụ lộc”.

Qua liên lạc, vợ chồng chị Th chốt với “thầy” gói bùa 12,5 triệu đồng. Người này nói rằng chỉ cần một ngày sau làm lễ, tiền tài sẽ tự tìm đến, việc làm ăn của gia đình chị chắc chắn hanh thông.

Kết quả, ba tháng sau lễ cúng và đốt bùa online (nơi cúng được giới thiệu là ở Thái Lan), việc làm ăn của vợ chồng chị Th vẫn tiếp tục đi vào bế tắc. Cuối năm, công ty nhà chị phải tuyên bố phá sản.

Trong nhóm kín “Thế giới bùa ngải” có gần 36.000 thành viên, những câu chuyện như của chị Th không hiếm. Nhưng có lẽ vì tâm lý ngại ngùng, đa phần nạn nhân đều dùng nick “người dùng ẩn danh” để chia sẻ những kinh nghiệm đau thương của mình khi sa chân vào cuộc chơi này.

TikTok, phim ảnh cổ xúy bùa chú

Theo nhà nghiên cứu Hùng Vĩ, hiện không ít bộ phim, MV ca nhạc cũng sử dụng chi tiết “bùa yêu”, “làm phép” như yếu tố kích thích, gợi tò mò hoặc tạo cú xoay đảo chiều. Những sản phẩm đó có thể không cố ý cổ xúy mê tín, nhưng trong bối cảnh thiếu giáo dục phân biệt niềm tin, lừa đảo, khán giả trẻ rất dễ bị dẫn dắt lệch hướng.

Trong loạt phim Scandal: Bí mật thảm đỏ, Người bất tử hay các MV mang màu sắc huyền bí, bùa ngải được thể hiện như một công cụ quyền lực vừa hại người vừa cứu người, mang đến sự hồi hộp hấp dẫn cho khán giả.

Ở Thái Lan, các phim như Chơi ngải, Tà chú cấm. .. thậm chí xây dựng hẳn dòng kinh dị xoay quanh “ngải tình”, “ngải báo thù”. Dù mục đích nghệ thuật là chính, nhưng việc miêu tả lặp lại các nghi lễ, hiệu nghiệm của bùa chú trong một số tác phẩm đã tạo ra ảo tưởng rằng ngải là có thật, thậm chí có thể dùng để thay đổi tình cảm, số phận.

Cùng với sự lan truyền của những nội dung này trên mạng, đặc biệt là các video “hành lễ” giả mạo, văn hóa đại chúng đã góp phần nuôi dưỡng tâm lý mê tín và khiến một bộ phận công chúng nhẹ dạ dễ trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo tâm linh trá hình.

Tiến sĩ Trần Minh Khôi (Viện Nghiên cứu Văn hóa) cảnh báo: “Chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng mất thiêng hóa trong văn hóa tâm linh”. Ông Khôi cho rằng, khi các yếu tố linh thiêng bị biến thành dịch vụ mua bán, như “bùa yêu”, “làm phép từ xa”, hay “bùa đòi nợ”, giá trị cốt lõi của tín ngưỡng dân gian bị xói mòn.

Nghi lễ truyền thống vốn gắn liền với cộng đồng, với quy trình khắt khe và sự kính ngưỡng thiêng liêng, nay bị giản lược thành những thao tác giả qua mạng để lừa khách hàng chuyển khoản.

Đáng lo ngại hơn, giới trẻ lại tiếp cận những yếu tố này qua lăng kính giải trí: xem MV, phim kinh dị, TikTok đầy hình ảnh “triệu hồi”, “làm phép”, “trói người yêu bằng bùa” thay vì tìm hiểu chiều sâu văn hóa.

Tâm linh bị tiêu dùng như món hàng phong thủy rao bán trên mạng, nó không còn là hệ thống giá trị tinh thần mà chỉ còn là công cụ trục lợi.