Các hội quần chúng ở cấp tỉnh, xã sẽ được sắp xếp, tinh gọn và hợp nhất thế nào?

Thay mặt Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đã ký ban hành Hướng dẫn 05 về việc tiếp tục thực hiện sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất các Hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp xã.

Theo Hướng dẫn 05, đối với sắp xếp các Hội theo đơn vị hành chính mới (áp dụng với các địa phương cấp tỉnh, cấp xã thực hiện sáp nhập), các hội hoạt động ở phạm vi cấp tỉnh, cấp xã có cùng tên, lĩnh vực, đối tượng hoạt động khi hợp nhất giữ nguyên tên hội cấp tỉnh, hoặc xã theo đơn vị hành chính mới.

Trường hợp khi tỉnh, xã này có hội, còn tỉnh, xã kia không có hội có cùng tên gọi và lĩnh vực hoạt động thì thực hiện như sau: Với cấp tỉnh: Hội hoạt động ở 1 tỉnh, thành phố trước khi sáp nhập thì tiếp tục hoạt động theo đơn vị hành chính mới.

Với cấp xã: Nếu tổ chức Hội có phạm vi hoạt động nhiều hơn hoặc bằng 1/3 số đơn vị hành chính tương ứng cùng cấp trước khi sáp nhập thì tổ chức Hội đó tiếp tục hoạt động theo quy định và thực hiện đổi tên theo đơn vị hành chính mới.

Nếu tổ chức Hội có phạm vi hoạt động ít hơn 1/3 số đơn vị hành chính tương ứng cùng cấp trước khi sáp nhập thì căn cứ vào tình hình thực tế, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã chủ trì phối hợp với các bên liên quan, trao đổi với các tổ chức Hội quần chúng, đề xuất với Ban Thường vụ cấp ủy cấp xã xem xét quyết định việc tổ chức Hội đó tiếp tục hoạt động hay không.

Nếu Hội tiếp tục hoạt động thì thực hiện sắp xếp như nội dung nêu trên. Nếu Hội không tiếp tục hoạt động thì tự giải thể theo Nghị định số 126/2024/NĐ-CP của Chính phủ (Nghị định 126).

Hướng dẫn 05 nêu rõ việc tinh gọn bộ máy tham mưu giúp việc thực hiện ở tất cả các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Trong đó, đối với các địa phương cấp tỉnh, cấp xã sáp nhập thì việc tinh gọn bộ phận tham mưu giúp việc thực hiện sau khi sắp xếp các Hội theo đơn vị hành chính mới.

Tinh gọn bộ máy của các hội quần chúng

Về định hướng sắp xếp, ở cấp tỉnh, đối với các tổ chức: Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, Hội Nhà văn, Liên hiệp Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị, Liên minh Hợp tác xã, Liên đoàn Luật sư, thực hiện sắp xếp không quá 2 bộ phận tham mưu giúp việc (gồm: bộ phận Chuyên môn nghiệp vụ và Văn phòng).

Đối với các tổ chức Hội khác, sẽ sắp xếp chỉ còn Văn phòng hội tham mưu, giúp việc chung. Ở cấp xã sắp xếp theo sự chỉ đạo của Ban Thường vụ cấp ủy cấp xã.

Đối với người làm việc trong các tổ chức Hội, trong năm 2025, có thể sử dụng nguyên trạng đội ngũ người làm việc của các tổ chức Hội. Từ năm 2026 trở đi, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã làm đầu mối tổng hợp, đề xuất với cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định về số lượng người làm việc ở các tổ chức Hội, nhưng phải giảm ít nhất 20%; các năm tiếp theo thực hiện theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.

Về hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, căn cứ tình hình thực tiễn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh tham mưu Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy sắp xếp, hợp nhất các tổ chức quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất, nội dung hoạt động tương đồng. Việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy phải bảo đảm sâu sát cơ sở, địa bàn, chăm lo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân và đoàn viên, hội viên của tổ chức hội.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh chủ trì, báo cáo Ban thường vụ tỉnh, thành ủy theo 1 trong 2 phương án sau:

Phương án 1: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh chủ trì thống nhất với cơ quan chức năng (các ban Đảng của tỉnh và sở, ngành liên quan) chủ động xây dựng phương án sắp xếp, hợp nhất các tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất, nội dung hoạt động tương đồng trình Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy xem xét, quyết định.

Phương án 2: Hiện nay, Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đang xây dựng Đề án sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất tổ chức hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt (hoàn thành trước ngày 31-8-2025). Theo đó, sau 31-8-2025, các tỉnh, thành phố có thể tham khảo Đề án của Trung ương để xây dựng phương án hợp nhất các Hội quần chúng cho phù hợp.

Hướng dẫn cũng quy định về Đại hội và tài chính, tài sản của các Hội. Theo đó, về tài chính, năm 2025, đối với nguồn ngân sách nhà nước: sử dụng nguồn ngân sách theo dự toán đã được phê duyệt cho các Hội. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã làm đầu mối chủ trì tập hợp lập dự toán trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, phân bổ để các tổ chức hội quần chúng cùng cấp hoạt động.

Đối với các nguồn quỹ của các tổ chức Hội quần chúng, sẽ thực hiện theo Quy định tại Nghị định 126. Tài sản của tổ chức hội khi sáp nhập, hợp nhất hoặc kết thúc hoạt động thực hiện theo quy định tại Nghị định 126, quy định của pháp luật có liên quan và hướng dẫn của chính quyền, cơ quan tài chính của địa phương khi thực hiện sắp xếp, sáp nhập.