Có tiền thôi, chưa đủ!

Tin vui cuối năm cho ngành y tế nước ta là dự án hỗ trợ y tế các tỉnh Đông Bắc Bộ và đồng bằng sông Hồng đã khởi động với thỏa thuận tài trợ 150 triệu USD từ Ngân hàng Thế giới (đối ứng 4 triệu USD), thời gian thực hiện trong 6 năm (2013-2019).

13 tỉnh ở khu vực này (gồm: Tuyên Quang, Yên Bái, Lạng Sơn, Bắc Giang, Phú Thọ, Hà Nam, Ninh Bình, Thái Bình, Nam Định, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Nguyên, Hòa Bình) được thụ hưởng dự án. Tất cả 13 tỉnh này có tổng diện tích 44.646 km2, dân số 13,7 triệu người (tương đương 14% tổng diện tích và 16% tổng dân số cả nước) với nhiều dân tộc thiểu số khác nhau. Như vậy, đây là lần đầu tiên khu vực Đông Bắc Bộ và đồng bằng sông Hồng có một dự án hỗ trợ tổng thể hệ thống y tế.

Gói tài trợ 150 triệu USD này được thực hiện theo Hiệp định Tài trợ số 5259 - Việt Nam ký kết vào ngày 31-8 giữa Chính phủ và Ngân hàng Thế giới, hướng tới các mục tiêu cụ thể như tăng cường năng lực kỹ thuật và quản lý hệ thống cung cấp dịch vụ y tế tuyến tỉnh, huyện để nâng cao chất lượng dịch vụ tại 5 nhóm chuyên khoa: ung bướu, tim mạch, sản nhi và chấn thương... Như vậy, tất cả khu vực của nước ta đều đã được thụ hưởng các dự án hỗ trợ hệ thống y tế từ Ngân hàng Thế giới hoặc Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).

Với các nguồn tài trợ cùng nỗ lực đầu tư từ ngân sách quốc gia, hệ thống y tế cơ sở của chúng ta, ngoài tuyến tỉnh và tuyến huyện thì 98,9% số xã trên toàn quốc đã có trạm y tế. Trong đó, gần 80% số trạm y tế có bác sĩ làm việc 95,3% có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi nhiều bệnh viện tuyến huyện thực hiện được trên 80% thủ thuật tiên tiến được phân tuyến...

Nói như vậy để thấy thời gian qua, rất nhiều nguồn lực tập trung vào ngành y tế. Nhờ vậy nên dù là một nước thu nhập thấp nhưng Liên Hiệp Quốc đánh giá Việt Nam là một điểm sáng trong thực hiện các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ về y tế (giảm suy dinh dưỡng trẻ em, phòng chống HIV/AIDS, sốt rét...).

Đó là những mặt tốt rất đáng ghi nhận của hiện trạng y tế nước nhà. Song, mặt yếu thì vẫn còn quá nhiều. Theo một điều tra mới đây của Viện Chiến lược - Chính sách Bộ Y tế tại 4 tỉnh Hà Nam, Kiên Giang, Khánh Hòa và Gia Lai, hệ thống trạm y tế xã chỉ có 66% số danh mục trang thiết bị y tế cần thiết, cán bộ y tế thiếu và trình độ hạn chế. Đấy là chưa kể đến tinh thần phục vụ của đội ngũ thầy thuốc ở nhiều bộ phận rất đáng báo động, đến mức nhiều người đòi Bộ Y tế phải có ngay giải pháp cụ thể để chấn chỉnh về y đức.

Nhiều người giật mình khi nghe Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến “hứa” trên diễn đàn kỳ họp vừa qua của Quốc hội rằng sẽ xây dựng thông tư hướng dẫn quy tắc ứng xử để có hành lang pháp lý cao hơn về thực hành quy tắc ứng xử của y, bác sĩ đối với bệnh nhân. Hóa ra, lâu nay, ngành y tế còn thiếu cả những thứ mà thực sự không nhất thiết phải có các nguồn vốn tài trợ hay đầu tư “khủng” mới làm được. Tiếc thay, đấy là những thứ gắn với công tác khám chữa bệnh khiến người dân soi vào đó để có thể thấy được chất và lượng của ngành y tế. 