Hậu WTO

Cánh cửa vào WTO đã mở ra. Như Phó Thủ tướng Vũ Khoan trả lời phỏng vấn Đài Truyền hình VN mới đây: “VN vào WTO trong năm 2006 là điều chắc chắn nhưng tôi chưa khẳng định là tháng nào”. Nhưng đàm phán để gia nhập WTO khó khăn một, thực hiện các cam kết, tranh thủ cơ hội này để đưa đất nước đi lên còn khó khăn và quan trọng gấp vạn lần. Bởi vậy ngay từ bây giờ phải ráo riết xây dựng chương trình hành động cụ thể để tận dụng được ngay điều kiện thuận lợi khi VN chính thức gia nhập WTO, mà như cách nói của các nhà quản lý là lo chuyện hậu WTO.

Vào WTO là hội nhập sân chơi toàn cầu, cơ hội lớn mà thách thức cũng lớn. Bạn mở cửa cho hàng hóa của ta vào thì ngược lại, ta cũng phải vậy. Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chiến lược kinh doanh dài hạn. Không thể làm ăn theo kiểu buôn chuyến, “ăn xổi ở thì”. Và hàng hóa của ta phải có sức cạnh tranh cao. Ba yếu tố tạo nên sức cạnh tranh của hàng hóa là nguồn nhân lực, công nghệ, vốn. Trong ba yếu tố ấy thì nguồn nhân lực (bao gồm nguồn nhân lực quản trị và đội ngũ công nhân lao động có tay nghề) là yếu tố quyết định sống còn. Công nghệ có thể mua, vốn liếng có thể huy động, vay; còn nguồn nhân lực thì không thể mua, vay mà phải do chính chúng ta đào tạo lấy. Nhưng đây lại là khâu yếu nhất của ta hiện nay.

Một vấn đề nữa thuộc về nhận thức cũng cần được đặt ra. Đừng coi việc gia nhập WTO là chuyện của Chính phủ, của các nhà quản lý vĩ mô mà đó là việc của từng doanh nghiệp, của từng người dân. Nói như một thành viên trong đoàn đàm phán sau khi về đến Hà Nội: Chính phủ sẽ thông báo các nội dung cam kết trong WTO đến từng doanh nghiệp, từng người dân. Bởi vì như phân tích ở trên, vào sân chơi lớn WTO, để không thua phải có sức cạnh tranh lớn. Mà người thực hiện cạnh tranh không ai khác chính là các doanh nghiệp, là đội ngũ công nhân lao động, là nông dân mà nói một cách khái quát là từng người dân. Làm sao để khi không còn các khoản trợ cấp và bảo hộ của Nhà nước, các doanh nghiệp vẫn đứng vững trong cuộc cạnh tranh sắp tới? Làm sao khi ta mở cửa theo lộ trình các hoạt động dịch vụ, tài chính, ngân hàng viễn thông vẫn trụ được, không bị thôn tính và hàng nông sản của ta vẫn cạnh tranh ngang ngửa trên sân nhà. Chính phủ sẽ có giải pháp chuyển đổi phù hợp nhưng mỗi doanh nghiệp phải chủ động tìm lối thoát.

Vào được WTO là mừng, nhưng thực hiện những cam kết và tận dụng được cơ hội mới mở ra đòi hỏi sự nỗ lực lớn của tất cả chúng ta.