Im lặng đáng sợ

Chưa hết bàng hoàng bởi vụ án oan của ông Nguyễn Thanh Chấn ở tỉnh Bắc Giang, dư luận cả nước lại sốc trước vụ án của ông Huỳnh Văn Nén ở tỉnh Bình Thuận. Hai vụ án xảy ra ở các địa phương, thời gian, con người, tình tiết… khác nhau song lại có nhiều điểm chung. Đó là bị can rồi phạm nhân kêu oan từ lúc xét xử cho tới khi thụ án tù. Điểm chung then chốt, mang tính quyết định là cùng có tố giác hung thủ thực sự là kẻ khác chứ không phải người đã bị bắt giữ và kết án.

Ông Nguyễn Thanh Chấn nay đã được “tạm đình chỉ thi hành bản án” tù chung thân về tội giết người và đang chờ các cơ quan tố tụng xác định rõ hung thủ thực sự của vụ án. Song, với những thông tin hiện nay thì vụ án Nguyễn Thanh Chấn đã sáng rõ như ban ngày.

Ông Huỳnh Văn Nén hiện vẫn đang thụ án tù chung thân về tội giết người nhưng theo như các luật sư phân tích, vụ việc này có “những tình tiết có thể làm thay đổi bản chất vụ án, giúp tìm ra hung thủ thực sự” giống vụ án Nguyễn Thanh Chấn.

Suốt hơn 10 năm tù, ông Nguyễn Thanh Chấn và ông Huỳnh Văn Nén cùng thân nhân của mình không ngừng kêu oan. Nhiều lá đơn đã gửi tới các “địa chỉ trách nhiệm” song hồi âm vẫn chỉ là… sự im lặng. Đến khi vợ ông Nguyễn Thanh Chấn, một phụ nữ nông thôn, bệnh tật vẫn có thể thu thập được chứng cứ cho thấy hung thủ của vụ án là nghi can khác, các cơ quan tố tụng có trách nhiệm mới không thể không ra quyết định “tạm đình chỉ thi hành bản án”. Trong khi đó, đơn cáo giác nghi phạm thực sự của vụ án Huỳnh Văn Nén vẫn còn im lìm trong các ngăn tủ.

Trả lời chất vấn trước Quốc hội, Chánh án TAND Tối cao thừa nhận “nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại”, “oan sai gây thống khổ cho dân cần được xem xét kịp thời, thấu đáo”, hay để xảy ra oan sai ở khung hình phạt cao như 20 năm tù, chung thân hoặc tử hình là “điều không thể chấp nhận được”… Thế nhưng, từ những trả lời chất vấn của “tư lệnh” cơ quan “cầm cán cân công lý” nhìn vào các vụ án như Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén, ta thấy giữa nghị trường và cuộc sống luôn có khoảng cách. Khoảng cách này tùy thuộc vào mức độ lặng im trước đơn thư kêu oan.

Dửng dưng lặng im trước những tố giác, kêu oan như trong các vụ án Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén… thì còn hơn cả sự im lặng đáng sợ.