Lờn thuốc

Nhớ lại khi cựu tổng giám đốc PMU 18 Bùi Tiến Dũng bị phát hiện đã ném vào trò đỏ đen cá độ bóng đá đến 1,8 triệu USD thì xã hội bàng hoàng, đâu đâu cũng nghe lời bàn tán xôn xao. Đến khi con số 1,8 triệu USD kia được “nói lại cho rõ” là 2,35 triệu USD thì cơn phẫn nộ xã hội thật sự bùng phát. Trên các diễn đàn báo chí đầy ắp những bài viết phân tích đa dạng, nhiều chiều, kể cả những lời ta thán cay đắng về một hiện tượng suy thoái mới trong đời sống xã hội. Những bài viết đã mỉa mai so sánh số tiền cờ bạc khổng lồ kia với giá trị cả ngàn căn nhà tình nghĩa, hàng trăm trường học-mái ấm tình thương, vài chục trạm y tế cơ sở với đầy đủ phương tiện khám chữa bệnh…

Nhưng khi cơ quan công an xác định số tiền cá độ của Bùi Tiến Dũng lên tới 7 triệu USD thì lạ thật, nhiều người chỉ nhìn nhau hoặc lắc đầu, hoặc trầm ngâm và cười…cay đắng! Hiện tượng này phản ánh quy luật phát triển của cảm xúc, và nói như nhà tâm lý William James, sự phẫn nộ nào cũng có cái ngưỡng của nó. Nỗi bất bình, giận dữ hay sự mỉa mai, hài hước đều đã “đụng trần” mà không thể có cách biểu hiện khác hơn. Chính cái sự “không thể phẫn nộ hơn nữa” kia khiến cho người ta hoặc lơ lửng trong tình trạng bức xúc, hoặc nguội lạnh buông xuôi dần để rồi thành thói quen nhẫn nhục, thúc thủ. Cái vế thứ hai của sự phát triển tâm lý nói trên mới thật là nguy hiểm. Nó dễ kéo con người trở lại cái “hầm trú ẩn an toàn” lâu nay: Ồ, chuyện quốc kế đại sự có Nhà nước lo, không ai đụng tới nồi gạo mỗi ngày của mình là được!

Nhiều dấu hiệu cho thấy “con bệnh tham nhũng” đang lờn “thuốc”. Hãy làm như các thầy thuốc vẫn làm đối với bệnh nhân: Kịp thời thay đổi phác đồ điều trị- với thuốc mới và cách thức điều trị mới- để tăng uy lực và hiệu quả tấn công.