Lúng túng với xét nghiệm?

Dễ thấy nhất là trong khâu xét nghiệm. Ngay từ đầu tháng 8, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống đại dịch cúm ở người đã giao cho ngành y tế kiểm tra và công bố những cơ sở đủ điều kiện xét nghiệm cúm A/H1N1, nhưng mãi đến giữa tháng 9, Bộ Y tế mới yêu cầu Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương và Viện Pasteur TPHCM kiểm tra hệ thống phòng xét nghiệm tại cơ sở y tế địa phương cả nước, xem cơ sở nào đủ tiêu chuẩn thì công bố để xét nghiệm, giảm tải cho bệnh viện tuyến cuối; các tỉnh phải báo cáo số sinh phẩm và nguồn kinh phí cần thiết phục vụ cho công tác xét nghiệm để Bộ Y tế xem xét phê duyệt.

Và một thực tế ít ai biết là ở khu vực phía Nam, cơ sở y tế tại Tiền Giang, Vũng Tàu, An Giang, Đồng Nai và ngay tại TPHCM thì Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Nhi Đồng 1, Nhi Đồng 2... cũng đều đủ điều kiện để xét nghiệm và công bố kết quả xét nghiệm cúm A/H1N1 nhưng không hiểu vì sao những nơi này lại chậm vào cuộc để hóa giải tình trạng quá tải xét nghiệm?

Hậu quả là từ đầu mùa dịch đến nay, cả miền Trung và miền Nam phụ thuộc hoàn toàn vào Viện Pasteur TPHCM và Viện Pasteur Nha Trang. Ngặt nỗi, quy mô như Viện Pasteur TPHCM thì công suất xét nghiệm mỗi ngày cũng chỉ được 300 mẫu mà phải tiếp nhận tới 600 mẫu; sinh phẩm thì phải mua chịu mà mua không hề dễ do cơ chế đấu thầu.

Thế mới có chuyện lúc khoản nợ lên đến hàng tỉ đồng thì Viện Pasteur TPHCM thông báo ngưng xét nghiệm khiến hệ thống y tế cả khu vực bàng hoàng. Trước đó, dân miền Trung cũng đã “toát mồ hôi” vì  Viện Pasteur Nha Trang lấy lý do quá tải để từ chối nhận mẫu từ TP Đà Nẵng gửi (kể từ ngày 20-9) trong khi Bộ Y tế bác bỏ phương án cho phép ngành y tế TP Đà Nẵng xét nghiệm virus cúm A/H1N1.

Việc quá tải hoặc phải ngưng xét nghiệm như vậy là hoàn toàn đã được cảnh báo từ lâu. Gần đây nhất, báo động khẩn lẽ ra phải được phát ra khi mà phải mất 3 đến 4 ngày các bệnh viện ở miền Trung và miền Nam mới nhận được hồi âm kết quả xét nghiệm (do quá tải ở 2 viện Pasteur) trong khi tại cuộc họp của Tiểu ban Quốc gia về dịch cúm A/H1N1 (ngày 17-9) nguyên nhân 6 ca bệnh đầu tiên tử vong vì cúm A/H1N1 đã được khẳng định là đều do nhập viện và được điều trị bằng Tamiflu muộn sau 3 đến 8 ngày khởi bệnh và 2 ngày sau khi nhập viện vì phải đợi xét nghiệm, nhưng không hiểu sao lại không thấy Bộ Y tế quyết liệt chỉ đạo để tránh phải lặp lại hậu quả đáng tiếc này.

Liệu với cách ứng phó như đã thể hiện với chuyện xét nghiệm cúm thì ngành y tế sẽ chống đỡ thế nào với cúm A/H1N1, khi mà số lượng các ca nhiễm cúm đang tăng với tốc độ chóng mặt và thời điểm tháng 11 và 12 với dự báo đỉnh dịch cúm cũng đang đến gần?