Tham nhũng gây thiệt hại 59.750 tỉ đồng, chỉ thu hồi được 4.676 tỉ đồng

Phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự thảo Luật phòng chống tham nhũng (sửa đổi) sáng nay 21-11, đại biểu (ĐB) Dương Trung Quốc (Đồng Nai) nhận xét dự thảo Luật chưa làm rõ nội hàm tham nhũng cũng như cá nhân có tài sản như thế nào thì phải điều tra tham nhũng. "Chúng ta đang muốn có thang thuốc đặc hiệu để trị tham nhũng nhưng tôi thấy quy định như dự thảo lại đang pha loãng ra, làm mất hiệu lực thực sự"- ĐB Dương Trung Quốc nói.

Đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) phát biểu tại hội trường - Ảnh: Đình Nam

Theo ông Quốc, có nhiều tài sản bất minh nhưng không phải ăn cắp của nhà nước thì không thể coi là tài sản tham nhũng. Chẳng hạn như tài sản do buôn lậu mà có, hoặc việc cảnh sát giao thông nhận tiền thì đó không phải là tham nhũng. Không có quyền lực thì không thể tham nhũng, cho nên ngăn ngừa tội tham nhũng phải tập trung vào đối tượng là những cá nhân sử dụng quyền lực để tư lợi cho mình, gây phương hại cho xã hội. Nếu không tập trung đúng đối tượng, tràn lan nhiều lĩnh vực thì dễ bắt cá nhỏ mà bỏ lọt cá to.

Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ, Ủy viên thường trực Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội, phát biểu về tài sản bất minh - Ảnh: Đình Nam

Còn theo ĐB Nguyễn Thị Thuỷ, Ủy viên thường trực Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội, pháp luật hiện hành chưa có cơ chế xử lý tài sản bất minh, không giải trình được nguồn gốc hợp pháp. Đối với các trường hợp kê khai không đúng, chỉ có thể kỷ luật đối với người kê khai, khiển trách, cảnh cáo, cách chức nhưng không thể đụng được vào khối tài sản không giải trình được nguồn gốc. Muốn tịch thu khối tài sản này phải qua một vụ án hình sự, với thủ tục thi hành rất khó khăn, nhiều vụ án không còn tài sản để thi hành án. Thực tế đang có bất cập như vậy nhưng dự thảo Luật tiếp tục bỏ ngỏ vấn đề xử lý tài sản bất minh, chỉ có cơ chế xử lý đối với người kê khai không đúng. Việc thu hồi tài sản tham nhũng gặp rất nhiều khó khăn, 10 năm tội phạm tham nhũng gây thiệt hại hơn 59.750 tỉ đồng và 400 ha đất nhưng chỉ thu hồi được 4.676 tỉ đồng và 216 ha đất, tương đương khoảng 10%. Khó khăn do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân pháp luật chưa có cơ chế xử lý sớm tài sản tham nhũng.

ĐB Nguyễn Thị Thuỷ nhấn mạnh thu hồi tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp là vấn đề mới và khó với Việt Nam, người dân đang rất chờ đợi cơ chế xử lý để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng. Trong khi đó, các nước trên thế giới đã và đang trải qua khó khăn như chúng ta trong cuộc chiến chống tham nhũng cũng tự tìm ra cho mình cơ chế thu hồi tài sản tham nhũng và đang phát huy hiệu quả.

ĐB Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) cho rằng truy lùng tài sản bất minh đến cùng là 1 trong 2 vấn đề cốt tử đặt ra cho Luật phòng, chống tham nhũng. Muốn vậy, dự thảo Luật phải bổ sung tài sản bất minh là tài sản tham nhũng. Trong thực tế, việc chuyển quyền sở hữu, xác lập quyền sở hữu tài sản ban đầu cho những khối tài sản lớn, rất lớn, đặc biệt lớn, nhưng không vấp phải bất cứ sự kiểm soát nào từ phía cơ quan nhà nước khiến việc này thành nơi trú ẩn, cất giấu tài sản do tham nhũng mà có. Đây chính là trở ngại trong công tác phòng chống tham nhũng trong nhiều năm qua. Chủ sở hữu tài sản phải có trách nhiệm chứng minh tài sản đó là hợp pháp, nếu không chứng minh được thì Nhà nước có quyền thu hồi. Việc chứng minh tài sản do phạm tội mà có là trách nhiệm chứng minh của cơ quan nhà nước. "Tôi thấy không có gì mâu thuẫn trong trường hợp này. Vấn đề này chỉ ra điểm đứt gãy trong quyền tài sản khi nảy sinh những vấn đề trái pháp luật. Tôi kiến nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo Ban soạn thảo đưa vấn đề này thành quan điểm trong công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt là pháp luật liên quan phòng chống tham nhũng để làm nền tảng cho công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật sau này"- ĐB Nguyễn Bá Sơn đề xuất.