Từ vụ Thanh tra Bộ Xây dựng "vòi" doanh nghiệp, cần cơ chế tự giám sát trong đoàn!

Sáng nay 14-6, bên hành lang Quốc hội, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thái Học (Phó Ban Nội chính Trung ương, đoàn Quốc hội tỉnh Phú Yên) đã có trao đổi với báo chí xung quanh việc đoàn thanh tra xây dựng của Bộ Xây dựng bị Công an tỉnh Vĩnh Phúc lập biên bản.

Ông Nguyễn Thái Học trả lời báo chí

Phóng viên: Nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt vấn đề "có hay không tình trạng tham nhũng ngay chính trong những cơ quan phòng chống tham nhũng", trường hợp Thanh tra Bộ Xây dựng bị tố "vòi" doanh nghiệp phải chăng là ví dụ cho thực trạng này?

+ Ông Nguyễn Thái Học: Trước hết phải nói rõ thanh tra chuyên ngành không phải là cơ quan chống tham nhũng và cụ thể ở đây Thanh tra Bộ Xây dựng không phải là cơ quan phòng chống tham nhũng. Tuy nhiên, hoạt động thanh tra, kiểm tra có vai trò hết sức quan trọng trong phát hiện sai phạm, ở đây là lĩnh vực xây dựng. Như vậy thanh tra chuyên ngành cũng góp phần phát hiện ra sai phạm trong lĩnh vực xây dựng để rồi chấn chỉnh khắc phục nhưng thông qua việc thanh tra như thế lại đi vi phạm thì dư luận, người dân bức xúc anh đi kiểm tra để phát hiện sai phạm mà anh lại sai phạm thì dân không đồng tình và các cơ quan chức năng cần soát xét lại để làm sao hoạt động thanh tra, kiểm tra đúng với ý nghĩa phát hiện ra sai phạm để xử lý.

- Bộ trưởng Xây dựng trả lời báo chí cho rằng đây là sai phạm cá nhân, theo ông cần có cơ chế nào để giám sát các cơ quan thanh tra không "nhúng chàm"?

+ Tôi cho rằng cơ chế giám sát tốt nhất là tự kiểm tra giám sát trong đoàn thanh tra. Đối tượng bị kiểm tra và cơ quan chủ quản của đoàn kiểm tra. Tốt nhất và trực tiếp nhất là từ kiểm tra, tự quản lý và xa hơn nữa là công tác cán bộ. Có nghĩa là làm sao lựa chọn cho đúng người có phẩm chất, năng lực thật sự để bổ nhiệm vào vị trí thanh tra. Đến nay có nhiều cơ quan, bộ ngành chưa chú trọng đến đội ngũ làm công tác thanh tra. Do chưa chú trọng nên chưa chọn đúng con người. Một khi mình lựa chọn đúng con người để thực thi công vụ trong hoạt động thanh tra thì chắc chắn độ tin cậy cao hơn, khi thực thi công vụ khó có sai phạm. Hơn ai hết chính những con người làm công tác thanh tra phải tốt, còn nếu như con người đó không tốt thì có giám sát, thủ tục như thế nào thì khó lòng mà kiểm soát được.

- Theo ông thì Bộ trưởng Xây dựng và Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng có trách nhiệm như thế nào trong vụ việc này?

+ Cái này phải xem xét vào điều kiện hoàn cảnh cụ thể bây giờ mình nói rất khó. Trong điều kiện đó thì trách nhiệm của các cơ quan liên quan như thế nào, trách nhiệm của những người liên quan như thế nào phải có xem xét quy trình cụ thể.

Quan điểm là lộ ra đến đâu thì xử lý đến đó và vai trò của báo chí là góp phần làm lộ thêm ra.

- Ông có thể góp ý cụ thể thêm về việc giám sát lực lượng thanh tra?

+ Giám sát này có cơ chế, ví dụ như trong Đảng, hoạt động kiểm tra, giám sát của các cấp ủy, cơ quan đều có còn với thanh tra chuyên ngành, trong hoạt động theo quy định, cụ thể là quy trình, thủ tục và đơn vị chịu sự thanh tra, các tổ chức Đảng có vai trò Đảng viên, vậy thì việc đấu tranh chống tiêu cực đối với đơn vị chịu sự thanh tra như thế nào?

Bên cạnh đó, trong đoàn thanh tra khi tiến hành cuộc thanh tra nào cũng phải có quy chế, quy định các bước như thế nào, trách nhiệm của thành viên trong đoàn để thực hiện quy định đúng theo quy định của thanh tra.

Đơn vị chủ quản, trách nhiệm của bộ chủ quản là khi thành lập đoàn phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát, việc lựa chọn người, giám sát hoạt động như thế nào. Cái này đã có quy định hết vấn đề là nhiều nơi không thực hiện. Cái quan trọng nhất là đấu tranh trong nội bộ về những hiện tượng tiêu cực.

Trước hết, khi các đoàn thanh tra, kiểm tra, người ta đặt vấn đề lựa chọn người tham gia đoàn. Bởi vì khi mình chọn người đi thanh tra, kiểm tra phải lựa chọn người có đủ phẩm chất, đạo đức, phải thật sự tin tưởng mới làm được điều đó. Bản thân cơ quan chủ quản khi thành lập đoàn đã làm tốt khâu này chưa bởi đây là yêu cầu đặt ra trong quá trình thành lập đoàn. Khi thành lập đoàn rồi, đoàn tiến hành phải có trách nhiệm giám sát như thế nào với trách nhiệm của cơ quan chủ quản.

- Một người mới được bổ nhiệm 2 tháng và là phó trưởng phòng phòng chống tham nhũng của Thanh tra Bộ Xây dựng mà lại có dấu hiệu tham nhũng như thế, vậy, rõ ràng có vấn đề đối với các cán bộ trong đoàn?

+ Đây là một vấn đề phải đặt ra. Vì sao anh mới bổ nhiệm một con người và trước đó, quá trình bổ nhiệm đó phải theo dõi, đánh giá cán bộ nhưng để rồi ngay sau đó cán bộ vi phạm. Như vậy, việc này đặt ra đối với trách nhiệm của cơ quan chủ quản trong việc xem xét, bổ nhiệm cán bộ.

Khi anh lựa chọn, đánh giá cán bộ thế nào mà đánh giá cán bộ cả về phẩm chất, chuyên môn, nghiệp vụ để khi anh bổ nhiệm người ta đã có dấu hiệu vi phạm ngay. Ngoài việc mình đang nói là trách nhiệm của đoàn kiểm tra, cơ quan thành lập đoàn kiểm tra, đơn vị chịu sự kiểm tra thì ở đây liên quan đến công tác cán bộ. Công tác cán bộ là khâu đánh giá, nhìn nhận, bổ nhiệm chưa tốt nên lựa chọn người không đúng. Khi lựa chọn người bổ nhiệm không đúng dẫn đến lựa chọn người đi làm thanh tra không đúng và dẫn đến hậu quả như đã thấy.

- Ông nhìn nhận thế nào khi bộ trưởng nói đây là sai phạm của cá nhân?

Đồng ý sai phạm của cá nhân nhưng đây là cá nhân đi làm công vụ và công vụ này là do Bộ Xây dựng cử đi làm, giao nhiệm vụ. Như vậy, từ sai phạm của cá nhân làm ảnh hưởng rất lớn đến trách nhiệm của một ngành mà ở đây là ngành thanh tra.

Trách nhiệm của người đứng đầu phải xử lý như thế nào để công tác thanh tra, kiểm tra hiệu quả hơn, tránh tiêu cực, bởi ở Thanh Hóa cũng đã xảy ra một vụ việc?

Lâu nay, dư luận vẫn đặt vấn đề có tiêu cực hay không trong thanh tra, kiểm tra và trên thực tế, có chứ không phải là không. Nhưng những vụ việc vừa rồi bị lộ, lọt ra cho thấy cần phải siết chặt lại hoạt động thanh tra, kiểm tra như thế nào. Qua những sự việc như thế cho thấy, bản thân hoạt động thanh tra, kiểm tra phải soát, xét lại, nhất là khâu lựa chọn cán bộ, thông qua đó bổ nhiệm cán bộ ra sao, thành lập đoàn thanh tra như thế nào.