Chống lãng phí - cùng hành động: Phát triển hạ tầng giao thông cao tầng

TP HCM hiện đang phải đối mặt với thách thức nghiêm trọng về giao thông như ùn ứ, kẹt xe. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự lãng phí không gian hạ tầng giao thông do thiếu quy hoạch nâng cấp hạ tầng "cao tầng" hay xây dựng các công trình giao thông theo chiều cao.

Bỏ phí không gian phía trên mặt đất

Phần lớn các công trình giao thông hiện tại vẫn tuân theo tư duy truyền thống, mở rộng theo chiều ngang. Các tuyến đường lớn như Xa lộ Hà Nội, đường Võ Văn Kiệt hay đường Trường Sơn… nhưng thường xuyên bị tắc nghẽn vào giờ cao điểm. Tư duy mở rộng đường ngang, tạo thêm làn xe hay mở thêm lối rẽ mới, chỉ có thể giải quyết tạm thời mà không thể đáp ứng lâu dài nhu cầu giao thông không ngừng tăng cao.

Nhìn vào các thành phố lớn trên thế giới như Tokyo (Nhật Bản), New York (Mỹ)..., chúng ta có thể thấy rằng hạ tầng giao thông cao tầng là giải pháp khả thi để tận dụng không gian một cách hiệu quả. Ở những thành phố này, các công trình cầu vượt nhiều tầng, hệ thống tàu điện ngầm hoặc đường sắt trên cao đã giúp giải quyết rất hiệu quả vấn đề ùn tắc giao thông.

Khi đường phố TP HCM quá tải, không chỉ không gian giao thông bị lãng phí mà cả quỹ đất đô thị cũng không được khai thác triệt để. Hiện nay, nhiều tuyến đường chính ở thành phố, dù là động mạch chính nhưng chủ yếu vẫn là đường một tầng, với kết cấu hạ tầng đơn giản và thiếu các giải pháp hiện đại. Không gian phía trên mặt đất hầu như không được sử dụng, bỏ phí một tiềm năng phát triển to lớn. Thay vì chỉ xây dựng theo chiều ngang, thành phố có thể khai thác thêm không gian theo chiều đứng, tạo ra các cầu vượt, đường trên cao, hay bãi đỗ xe tầng cao để tận dụng tối đa diện tích đất và giảm tải cho hệ thống giao thông hiện tại. Các công trình giao thông cao tầng còn góp phần làm giảm lượng xe trên mặt đất, từ đó giảm bớt mật độ giao thông và cải thiện chất lượng không khí. Với lượng xe lưu thông trên các cầu vượt hay hệ thống đường trên cao, bề mặt đường sẽ bớt tắc nghẽn, giúp cải thiện dòng chảy giao thông và giảm thiểu khí thải từ các phương tiện giao thông. Điều này mang lại lợi ích to lớn không chỉ về mặt giao thông mà còn giúp bảo vệ môi trường, giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn và ô nhiễm không khí.

Mạnh dạn thay đổi tư duy quy hoạch

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến lãng phí không gian hạ tầng tại TP HCM là thiếu quy hoạch chiến lược để phát triển hệ thống giao thông cao tầng. Quy hoạch giao thông hiện tại của thành phố chủ yếu tập trung vào việc mở rộng đường sá, làm thêm làn xe, xây cầu vượt ngắn ở một số giao lộ, mà không có tầm nhìn xa cho việc xây dựng hệ thống giao thông nhiều tầng, có khả năng phát triển bền vững và thích ứng với sự gia tăng dân số trong tương lai. Những quốc gia khác đã áp dụng thành công mô hình giao thông cao tầng thường có quy hoạch hạ tầng đồng bộ, xác định rõ ràng vai trò của từng hệ thống giao thông (đường bộ, đường sắt, giao thông công cộng) và tận dụng tối đa quỹ đất đô thị. TP HCM cần phải xây dựng một chiến lược dài hạn với tầm nhìn xa hơn, đặt mục tiêu giảm thiểu kẹt xe, ô nhiễm và nâng cao chất lượng cuộc sống. Điều này đòi hỏi không chỉ là đầu tư vào các dự án hạ tầng cao tầng mà còn là sự thay đổi trong tư duy quy hoạch và quản lý đô thị, nhằm đưa thành phố trở thành một nơi đáng sống, hiện đại và bền vững.

Việc phát triển hạ tầng giao thông cao tầng không chỉ giải quyết vấn đề kẹt xe mà còn mang lại nhiều lợi ích về môi trường và chất lượng sống cho cư dân thành phố. Với việc giảm bớt mật độ xe trên mặt đất, không khí ở các khu đô thị sẽ trở nên trong lành hơn, giảm bớt tình trạng khói bụi, ô nhiễm và tiếng ồn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của người dân. Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông cao tầng còn giúp tiết kiệm thời gian di chuyển, nâng cao năng suất lao động và tạo ra một môi trường sống dễ chịu hơn. Người dân sẽ có nhiều thời gian hơn cho các hoạt động cá nhân, gia đình và cộng đồng, từ đó nâng cao chất lượng sống và sự hài lòng trong cuộc sống.

Để hướng tới một thành phố hiện đại và bền vững, TP HCM cần mạnh dạn thay đổi tư duy quy hoạch, từ phát triển theo chiều ngang sang chiều cao. Điều này không chỉ đòi hỏi sự đầu tư về tài chính mà còn cần sự đồng lòng và quyết tâm của các nhà quản lý đô thị, các nhà đầu tư và người dân. Hệ thống giao thông cao tầng không chỉ là một giải pháp khả thi mà còn là điều tất yếu trong bối cảnh TP HCM đang đối mặt với những áp lực đô thị ngày càng gia tăng. Nó mang đến tiềm năng phát triển mạnh mẽ cho TP HCM, một thành phố năng động và phát triển nhưng cũng đang đứng trước những thách thức về không gian và môi trường.