Công bố Chiến lược AI cập nhật và Luật AI vào cuối năm 2025

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam có thị trường rộng mở, lực lượng nghiên cứu trẻ đầy khát vọng, và một định hướng rõ ràng trong các chiến lược quốc gia như Chiến lược AI, Chiến lược Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật AI, Danh mục 11 công nghệ chiến lược.

Tại tọa đàm "AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới", trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cũng nhấn mạnh Việt Nam đã ban hành Chiến lược AI lần đầu vào năm 2021. Nhưng AI đang phát triển với tốc độ vượt bậc, vì vậy cuối năm nay, Việt Nam sẽ công bố Chiến lược AI cập nhật và Luật AI.

"Đây không chỉ là khuôn khổ pháp lý mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, xác định AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của Việt Nam, đóng góp cho phúc lợi xã hội, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia" - Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cũng nêu ba định hướng hành động lớn cho Việt Nam.

Một là, đẩy mạnh giáo dục và phát triển nhân tài AI, từ phổ cập kiến thức AI cho người dân đến đào tạo chuyên sâu đội ngũ chuyên gia. Nhân lực sẽ là yếu tố quyết định để AI của Việt Nam phát triển có trách nhiệm và bền vững.

Hai là, đẩy mạnh hợp tác đa ngành, quy tụ các nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư, bác sĩ, giảng viên và nhà hoạch định chính sách cùng tham gia thiết kế, thử nghiệm và giám sát hệ thống AI. Chỉ bằng sự kết nối trí tuệ từ nhiều lĩnh vực, chúng ta mới có thể chuyển những nguyên tắc đạo đức thành các chuẩn mực vận hành thực tế.

Ba là, tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi mô hình quản trị từ các nước đi trước và đóng góp vào nỗ lực toàn cầu về AI an toàn và nhân văn. Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia chủ động trong các diễn đàn quốc tế và phối hợp cùng Quỹ VinFuture để đưa tiếng nói của mình vào các cuộc thảo luận lớn về tương lai của AI.

AI có thể thông minh hơn con người trong 20 năm tới

Tại tọa đàm, GS Toby Walsh, Giáo sư Khoa học của ĐH New South Wales, Australia, từ cách mạng công nghiệp đến nay, rất nhiều công nghệ mới xuất hiện và làm thay đổi cuộc sống của chúng ta - điện, Internet, điện thoại di động.

Mỗi công nghệ đều làm biến đổi cách chúng ta sống, làm việc và tương tác, AI cũng không khác. Nhưng AI đặt ra một số thách thức hoàn toàn khác biệt, đặc biệt là tốc độ, quy mô và chi phí triển khai có thể khiến nó gây ra những tác động mà trước đây chúng ta chưa từng phải đối mặt.

Chính vì thế, ngoài bốn nguyên tắc nền tảng là làm điều thiện (beneficence), không gây hại (non-maleficence), tôn trọng quyền tự chủ (autonomy), và công bằng (justice), Giáo sư Toby Walsh đã đề cập đến nguyên tắc thứ năm: nguyên tắc thận trọng (precautionary principle), liên quan đến mức độ bất định mà AI mang lại.

"Khi có mức độ bất định lớn, khi tốc độ và quy mô triển khai công nghệ vượt xa khả năng dự đoán của chúng ta, thì việc cẩn trọng không chỉ là cần thiết mà còn là trách nhiệm. AI chắc chắn nằm trong nhóm công nghệ như vậy. Chúng ta phải chuẩn bị cho những hệ quả ngoài ý muốn mà ta chưa hình dung được" – GS Toby Walsh chia sẻ.

Phát biểu qua video, GS. Geoffrey Hinton, chủ nhân Giải Nobel Vật lý 2024 và được vinh danh là "Cha đẻ của AI", cho rằng AI đang phát triển rất nhanh, vừa mang lại lợi ích to lớn, vừa tiềm ẩn rủi ro.

AI có thể giúp chăm sóc sức khỏe, giáo dục, thiết kế thuốc và phát triển vật liệu mới, nhưng cũng có thể tạo ra virus nguy hiểm, thực hiện tấn công mạng, gây nhiễu loạn bầu cử hoặc khiến hàng triệu người mất việc nếu xã hội không chuẩn bị kịp thời.

Nguy cơ lớn nhất, theo GS. Geoffrey Hinton, là AI có thể trở nên thông minh hơn con người trong khoảng 20 năm tới. Các nhà khoa học và kỹ sư có trách nhiệm tìm ra phương pháp mạnh mẽ hơn để giữ AI phù hợp với giá trị con người - đồng thời phải giúp công chúng và chính trị gia hiểu rõ hơn về bản chất của AI để đưa ra quyết sách đúng đắn.

Các phân tích cho thấy nguy cơ tiềm ẩn từ AI có thể vượt khỏi dự đoán của chính người tạo ra nó, trong khi yêu cầu về minh bạch, công bằng dữ liệu, giám sát con người và niềm tin xã hội đang trở thành các điểm nghẽn toàn cầu.