Chặn nợ mới, giảm nợ cũ

Theo BHXH Việt Nam, đến đầu tháng 12-2022, tỉ lệ nợ BHXH, BHYT còn cao, chiếm 5,5% so với số tiền phải thu, trong đó số nợ phải tính lãi chiếm 3,3%... Dù hoạt động thanh tra, kiểm tra về BHXH đạt kết quả khả quan, song do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc người sử dụng lao động thiếu ý thức chấp hành quy định của pháp luật, cố tình nợ đóng, trốn đóng BHXH, dẫn đến nợ đọng còn cao.

Quyết liệt xử lý doanh nghiệp sai phạm

Số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) ở một số địa phương vẫn chưa giảm sâu, vì vậy, BHXH Việt Nam yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra về đóng BHXH, tập trung đôn đốc thu nợ, cố gắng "chặn nợ mới, giảm nợ cũ".

Đơn cử như ở Đồng Nai, BHXH tỉnh cho hay tính đến đầu tháng 12, tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh là 759,9 tỉ đồng, chiếm 3,2% tổng số tiền phải thu. Trong đó, có 307 đơn vị sử dụng lao động nợ các loại bảo hiểm, nợ lãi từ 3 tháng trở lên gần 230 tỉ đồng của hàng ngàn người lao động (NLĐ). Tính đến ngày 8-12, BHXH tỉnh đã thanh tra chuyên ngành đột xuất 20/219 đơn vị sử dụng lao động nợ bảo hiểm từ 3 tháng trở lên. Qua thanh tra, các đơn vị đã khắc phục hơn 11,9 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh mời đại diện 75 doanh nghiệp (DN) lên làm việc nhằm xử lý tình trạng nợ bảo hiểm và giải quyết chế độ ốm đau, thai sản cho NLĐ. Kết quả, có 65 DN khắc phục nợ trên 21,9 tỉ đồng. Ngoài ra, hai đơn vị còn phối hợp thanh tra đột xuất tại 8 DN. Kết quả, có 6 DN khắc phục nợ hơn 940 triệu đồng. Qua thanh tra, kiểm tra, đã xử phạt 11 DN chậm nộp BHXH bắt buộc, BHTN. Trong đó, có 8 quyết định xử phạt với tổng số tiền hơn 1,17 tỉ đồng.

"Việc DN không thực hiện trích nộp BHXH khiến NLĐ không được hưởng các chế độ BHXH như ốm đau, thai sản…, trợ cấp thất nghiệp khi chấm dứt hợp đồng lao động, dẫn đến khiếu kiện nhiều" - ông Nông Văn Dũng, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai, nói.

Đại diện BHXH tỉnh Đồng Nai và Công an tỉnh làm việc với các đơn vị chậm, trốn đóng BHXH. Ảnh: TÙNG LÂM

Tại Hà Nội, tính từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng đã thực hiện hơn 5.800 cuộc thanh tra, kiểm tra về BHXH, qua đó khắc phục tình trạng nợ đóng với số tiền gần 470 tỉ đồng; yêu cầu đóng và truy đóng BHXH của hơn 300 lao động.

Thu hồi gần 4.400 tỉ đồng nợ bảo hiểm

Trước thực trạng trên, BHXH Việt Nam yêu cầu BHXH các tỉnh, thành ngoài tăng cường thanh tra chuyên ngành đối với DN chậm đóng từ 3 tháng trở lên, phải phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an trong việc điều tra, xử lý đối với DN cố tình trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ; đề xuất UBND tỉnh các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, thu hồi số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN tại các DN.

BHXH Việt Nam cho biết việc các đơn vị sử dụng lao động để nợ đọng các loại bảo hiểm với số tiền lớn đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích an sinh hợp pháp, chính đáng của NLĐ. Ngành BHXH Việt Nam đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp cụ thể, linh hoạt, phù hợp, như tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT.

Để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ tham gia BHXH, ông Nguyễn Thế Mạnh, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, nhấn mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra liên ngành, chuyên ngành tiếp tục được các bên cùng thực hiện.

Đáng chú ý là cơ quan công an và cơ quan BHXH ở tất cả các tỉnh, thành phối hợp chặt chẽ trong công tác đôn đốc thu hồi nợ; lập hồ sơ chuyển cơ quan điều tra những đơn vị, DN cố tình trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN theo quy định tại điều 216 Bộ Luật Hình sự. "BHXH Việt Nam đã chỉ đạo, định hướng toàn ngành BHXH chú trọng thanh tra, kiểm tra, tổ chức hội nghị đối thoại với các đơn vị, DN nợ đóng, chậm đóng với tinh thần chia sẻ, cùng tìm hướng khắc phục" - ông Mạnh nói.

Vụ Thanh tra - Kiểm tra (BHXH Việt Nam) cho hay từ đầu năm 2021 đến nay, qua thanh, kiểm tra, các cơ quan chức năng đã thu hồi gần 4.400 tỉ đồng nợ, chậm đóng các loại bảo hiểm. Dự kiến, số tiền chậm đóng thu hồi sau thanh tra trong những tháng cuối năm 2022 đạt khoảng 200 tỉ đồng/tháng.

Theo ông Phạm Tuấn Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra, qua thanh tra, lực lượng chức năng phát hiện hơn 90.000 người thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nhưng chưa tham gia hoặc đóng không đúng quy định. Số tiền truy đóng với nhóm đối tượng này gần 250 tỉ đồng, góp phần vào việc tăng thu BHXH, phát triển thêm số người tham gia chính sách.