Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam: Phải để CĐ cấp trên thương lượng thỏa ước lao động tập thể tại doanh nghiệp

ĐBQH Bùi Văn Cường (Gia Lai), Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, phát biểu

Sáng 7-6, Quốc hội (QH) thảo luận ở hội trường về việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể.

Công đoàn hoạt động không lấy kinh phí từ ngân sách nhà nước

Phát biểu tại hội trường, đại biểu (ĐB) QH Bùi Văn Cường (Gia Lai), Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, khẳng định thống nhất cao việc phê chuẩn Công ước 98. Ngoài ra, chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cũng cảm ơn các ĐBQH đã có những góp ý, đóng góp để tổ chức Công đoàn (CĐ) tiếp tục phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa để thực hiện tốt cái nhiệm vụ của mình trong thời gian tới.

Chia sẻ để QH hiểu rõ hơn về tổ chức CĐ, chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cho rằng CĐ là tổ chức chính trị - xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự quản lý của nhà nước.

"Tuy nhiên, CĐ khác với các tổ chức chính trị - xã hội khác, đó là CĐ không sử dụng ngân sách nhà nước mà tự thu kinh phí để trang trải cho hoạt động của mình cũng như để chăm lo cho người lao động"- ông Bùi Văn Cường nói.

Theo vị ĐB đồng thời là chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, 2% kinh phí CĐ là một chính sách của Đảng, nhà nước để tổ chức CĐ thực hiện nhiệm vụ đại diện, chăm lo, bảo vệ người lao động của mình. "Vì thế mà hệ thống tài chính của CĐ là theo hệ thống dọc. Còn có ý kiến nêu rằng có thể xem xét về 2% đoàn phí, chúng tôi hoàn toàn nhất trí. Vì trong thể chế chúng ta thì tổ chức CĐ cũng thực hiện các nhiệm vụ của một tổ chức chính trị - xã hội và cán bộ CĐ thì được xác định là công chức trong hệ thống chính trị" - ông Bùi Văn Cường nói.

Và số tiền của 2% kinh phí CĐ, có tới 69% trong số này được để lại cho CĐ cơ sở, còn 31% dành cho từ cấp trên cơ sở trở lên đến Tổng LĐLĐ Việt Nam, để trả lương, để tổ chức các hoạt động chăm lo, đại diện, xây dựng các thiết chế văn hóa, nhà ở, nhà trẻ... ở các khu công nghiệp để phục vụ cho người lao động". "Đây là cái mà báo cáo rất rõ ràng với các ĐBQH để chúng ta có một sự chia sẻ, chứ không phải là 2% ấy CĐ dùng để làm gì, cái này theo đúng quy định của pháp luật và theo quy định của tài chính"- ông Bùi Văn Cường giải thích thêm.

Đi vào nội dung cụ thể, chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cho rằng về thương lượng tập thể khi gia nhập Công ước 98, hiện nay khi thương lượng, ký kết các thỏa ước lao động tập thể trong các doanh nghiệp (DN) còn rất nhiều hạn chế. Mới chỉ có hơn 60% DN có tổ chức CĐ chịu ký kết thỏa ước lao động tập thể. "Như vậy số DN chưa chịu ký kết các thỏa ước lao động tập thể giữa người lao động và chủ sử dụng lao động thông qua tổ chức CĐ còn rất nhiều"- ông nói và cho biết tới đây sẽ làm việc với phía đại diện cho chủ sử dụng lao động là Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Liên minh Các hợp tác xã, Hiệp hội DN vừa và nhỏ, để ký thỏa ước lao động tập thể khung cấp quốc gia; ký thỏa ước lao động tập thể ngành và sau đó ký thỏa ước lao động tập thể cấp DN" - ông nói.

Hiện nay, theo ông Bùi Văn Cường, luật mới chỉ cho ký thoả ước lao động tập thể cấp DN và cũng đang có nhưng bất cập. Bởi chủ tịch CĐ hưởng lương tại DN và nếu như đấu tranh mạnh cho quyền của người lao động thì "thưa với các ĐBQH, người sử dụng lao động sẽ tìm cách sa thải hoặc tìm cách gây khó dễ".

Vì thế luật cần phải thiết kế giống như các nước, quốc gia trên thế giới là CĐ cấp trên tức là cái tổ chức người lao động cấp trên sẽ tham gia vào câu chuyện thương lượng ký kết này thì mới có thoả ước lao động tập thể tốt, nhất là tới đây từ 2021 chúng ta sẽ thực hiện nghị quyết về tiền lương mới, thì người sử dụng lao động và đại diện của người lao động sẽ thoả thuận về tiền lương.

"Nếu vẫn để chủ tịch CĐ cơ sở hay đại diện của người lao động ở cơ sở mà ký kết thoả ước lao động tập thể thì thưa với các ĐB là không bao giờ có được quyền lợi tốt cho người lao động" - ông Bùi Văn Cường bày tỏ.

Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Bùi Văn Cường cũng cho biết tổ chức CĐ sẽ đổi mới mạnh mẽ nội dung phương thức hoạt động, trong đó tập trung vào 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu.

Một là, tập trung vào nhiệm vụ đại diện chăm lo bảo vệ quyền lợi ích chính đáng của người lao động. Hai là, tập trung vào việc chăm lo lợi ích đoàn viên, lấy lợi ích là điểm tập hợp để người đoàn viên đến tổ chức CĐ Việt Nam, nghĩa là đến với tổ chức CĐ Việt Nam là có những lợi ích cụ thể. Thứ ba, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ CĐ phải đảm bảo được năng lực trình độ ngang tầm nhiệm vụ và đáp ứng được yêu cầu, nhất là đội ngũ cán bộ CĐ cơ sở. Thứ tư, tập trung xây dựng nguồn lực đủ mạnh để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, trong đó vấn đề công khai minh bạch về tài chính nhất là tài sản CĐ phải làm sao tới đây phải thực hiện công khai minh bạch và thực hiện thật sự hiệu quả. Thứ năm, đẩy mạnh công tác truyền thông để người lao động biết đến CĐ Việt Nam và tham gia với CĐ Việt Nam.

Công đoàn đã và đang đổi mới để đáp ứng yêu cầu mới

Còn ĐBQH Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội), Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho rằng việc chúng ta gia nhập Công ước 98 là việc rất cần thiết.

ĐBQH Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội), Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam

Ông Ngọ Duy Hiểu cũng đồng tình với một số ý kiến của một số ĐB, tuy nhiên ông xin báo cáo thêm mấy vấn đề. Trước tình hình mới, những năm gần đây, Tổng LĐLĐ Việt Nam và các cấp CĐ đã tập trung đổi mới, đặc biệt là chúng tôi quan tâm tới chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ cho người lao động. Trong đó, công tác đối thoại và thương lượng tập thể được đặc biệt quan tâm.

Ông Ngọ Duy Hiểu cho biết khuyến nghị của quốc tế, không cho phép chúng ta lựa chọn lãnh đạo DN làm cán bộ CĐ mà phải là lao động sản xuất trực tiếp. Nhưng trên thực tế hiện nay những công nhân trực tiếp sản xuất, hầu hết trình độ, năng lực rất hạn chế. Tuy nhiên, trong thương lượng là bình đẳng, vì vậy người lao động luôn ở thế yếu. Vì vậy, việc thiết kế pháp luật, thanh tra, kiểm tra đê đảm bảo chất lượng thương lượng thực tế là vấn đề cần quan tâm.

Ông Ngọ Duy Hiểu cũng đề nghị cần tăng cường hơn nửa hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, cả về pháp luật lao động, pháp luật đầu tư. "Chứ thời gian qua, tình trạng chủ DN nước ngoài bỏ trốn để lại những hậu quả rất nặng nề, mất niềm tin của người lao động"- ông nói.

ĐBQH Ngọ Duy Hiểu cũng đề nghị cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp ba bên gồm: Cơ quan quản lý - Tổng LĐLĐ Việt Nam - VCCI để chăm lo, bảo vệ người lao động trước yêu cầu mới.

Riêng với tổ chức CĐ, ông Ngọ Duy Hiểu cho biết cũng sẽ tiếp tục đổi mới hoạt động. Hiện nay tổ chức CĐ đã trình cơ quan có thẩm quyền về Đề án đổi mới hoạt động, với rất nhiều chương trình bám sát với yêu cầu của CPTPP cũng như đổi mới CĐ Việt Nam trước yêu cầu của tình hình hiện nay.

"Chúng tôi cũng đề xuất, trước bối cảnh mới của CĐ, một vấn đề chưa có tiền lệ trong lịch sử 90 năm CĐ Việt Nam. Rất mong các cấp uỷ, chính quyền, các bộ ngành sẽ cùng quan tâm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, giải quyết các vấn đề về tổ chức CĐ"- ông nói.

"Những vấn đề của CĐ trong hiện tại và tương lai đang dự báo tiềm ẩn chúng ta chưa thể lường trước, cho nên nếu một mình CĐ sẽ rất khó khăn. Do đó, sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, sự phối hợp của Chính phủ, các ngành các cấp nhất là địa phương có đông công nhân lao động, tình hình quan hệ lao động phức tạp là điều rất cần thiết cùng hỗ trợ chúng tôi để đồng hành để chúng ta hướng tới mục tiêu chung"- ĐB Ngọ Duy Hiểu nói.