“Làn sóng ngầm” cho hàng ngàn công nhân lớn tuổi nghỉ việc

"Chiêu trò" mà các doanh nghiệp (DN) sử dụng như: Mở các chương trình khởi nghiệp, tạo vốn cho công nhân (CN)… nhưng thực chất là trao cho CN một khoản tiền để họ tự nguyện xin nghỉ việc.Thậm chí, có công ty đã tìm cách "biến hóa" hợp đồng lao động (HĐLĐ) của CN trở thành hợp đồng thời vụ, từ đó tiến tới cho người lao động nghỉ việc.

Vừa dụ dỗ vừa hù dọa

Theo tìm hiểu riêng của phóng viên, tại Đồng Nai đang có một "làn sóng ngầm" diễn ra tại một số DN FDI, gia công giày cho các thương hiệu lớn, đang âm thầm tổ chức thương lượng với các CN lớn tuổi, có thu nhập cao để buộc họ nghỉ việc. Sự việc này, xảy ra tại các công ty có số lượng CN đông, lên tới 20.000-30.000 CN.

Con số CN lớn tuổi đã được nghỉ việc tại các công ty theo tìm hiểu đã lên tới hàng ngàn. Tại Trung tâm tư vấn pháp luật Công đoàn (CĐ) thuộc LĐLĐ tỉnh Đồng Nai hiện nay cũng đã tiếp nhận rất nhiều vụ việc CN bị đơn phương chấm dứt HĐLĐ. Trong đó, có nhiều trường hợp là CN đã lớn tuổi, đang có công việc ổn định và mức lương cao. Nhưng vì những lý do được công ty tự tạo ra để buộc NLĐ nghỉ việc.

Công nhân lớn tuổi tại Đồng Nai đang lo lắng bị đuổi việc trước “cơn sóng ngầm”. Ảnh: P.V

Bên cạnh đó, lợi dụng việc nhiều CN không am hiểu pháp luật, nhiều công ty đã tổ chức tung "chiêu trò" vừa dụ dỗ vừa hù dọa, sau đó đưa ra một khoản tiền gọi là bồi thường để CN tự nguyện nộp đơn xin nghỉ việc. Đây chính là cách mà nhiều công ty đang thỏa thuận với CN lớn tuổi. Theo tìm hiểu của phóng viên, để "hợp thức hóa" việc cho NLĐ lớn tuổi nghỉ việc được đúng luật, các công ty sẽ mở ra các chương trình như khởi nghiệp, tạo vốn… để chiêu dụ NLĐ. "Họ nói luật về chế độ bảo hiểm sắp thay đổi theo hướng kéo dài tuổi lao động, do đó nhiều CN nữ nếu làm đến 55-60 tuổi cũng không đủ thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thì nên nhận một khoản tiền lớn khi xin nghỉ việc để làm ăn kinh doanh" - một NLĐ chia sẻ. Theo đó, nếu CN đồng ý tự nguyện nghỉ việc thì sẽ được công ty cấp cho một nguồn vốn lớn, nếu làm 15 năm sẽ được hưởng 12 tháng lương, mỗi năm tăng thêm sẽ nhân thêm một tháng lương nhưng không quá 20 tháng lương thì NLĐ sẽ có được khoản tiền khoảng 200-300 triệu đồng.

"Hô biến" hợp đồng dài hạn sang thời vụ

Để giảm chi phí trả lương cho CN, nhiều công ty còn tìm cách "hô biến" HĐLĐ của CN lớn tuổi có thu nhập cao để chuyển sang loại hợp đồng thời vụ, với mức lương thấp hơn rất nhiều. Sự việc đang diễn ra tại Công ty TNHH Splendour đóng tại KCN Nhơn Trạch 1, H.Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai đối với khoảng 200 CN lớn tuổi làm việc từ năm 1997. Công ty đề nghị công nhân đổi HĐLĐ, với mức lương hợp đồng cũ là gần 6,6 triệu đồng/người/tháng, sang hợp đồng mới với mức lương 4,2 triệu đồng/người/tháng. Nếu CN không đồng ý thì giảm biên chế. Theo đó, nếu là CN làm việc cho công ty từ năm 2008 trở về trước nếu nghỉ việc sẽ được khoản tiền tương đương 60-70 triệu đồng/người.

Công nhân lớn tuổi ở Công ty TNHH Splendour, KCN Nhơn Trạch 1 (Đồng Nai). Ảnh do công nhân cung cấp

Một CN xin giấu tên chia sẻ: Tôi làm việc tại công ty vào ngày 1-3-1997 cho đến nay đã được 20 năm 6 tháng, lương căn bản là hơn 6,5 triệu đồng cộng với 100.000 đồng tiền chuyên cần và 150.000 đồng tiền xe. Nhưng thời điểm này, công ty đề nghị tôi phải đổi hợp đồng với mức lương 4,2 triệu đồng. Tôi đề nghị các cơ quan có thẩm quyền giúp CN chúng tôi với nguyện vọng là không đổi hợp đồng và làm việc bình thường với mức lương cũ.

Một chuyên gia trong lĩnh vực lao động đánh giá: "Đây là cách "hô biến" để buộc NLĐ nghỉ việc, việc thương lượng giữa NLĐ và người sử dụng lao động đúng về hình thức nhưng về nội dung lại gây ra nhiều thiệt thòi trước mắt và tương lai lâu dài của CN. Thậm chí, CN phải đối mặt với nguy cơ mất việc làm. Từ NLĐ làm việc hơn 20 năm, từ HĐLĐ không xác định thời hạn, tiền lương cao trên 6 triệu đồng phải thương lượng để xuống loại hợp đồng thời vụ bằng hình thức xin nghỉ việc rồi ký lại hợp đồng mới chỉ có mức lương 4,2 triệu đồng, kèm theo BHXH, BHTN bị mất trắng. Không chỉ vậy, nếu khi CN hết hợp đồng thời vụ thì phía công ty có quyền chấm dứt HĐLĐ bất kỳ lúc nào".

Ngày 7-9, các cơ quan chức năng huyện Nhơn Trạch đã xuống làm việc với Công ty TNHH Splendour và đánh giá việc thực hiện của DN là chưa đúng pháp luật và yêu cầu công ty thông báo tới toàn bộ CN ngừng việc chuyển đổi hồ sơ ngay đồng thời bố trí CN làm việc bình thường theo HĐLĐ. Ông Đặng Tuấn Tú - Chủ tịch CĐ cơ sở Công ty ChangShin VN - cho biết: Nghịch lý tồn tại là CN làm càng lâu năm thì mức lương càng "khủng", cao gấp 3-4 lần CN bình thường, trong khi hiệu quả lao động giảm dẫn đến việc một số côngty đưa ra thỏa thuận cho họ nghỉ việc. Để ngăn chặn tình trạng này, thì chúng ta phải tập trung tuyên truyền cho người lao động hiểu để tiếp tục làm việc chứ không thỏa thuận với công ty. Ngoài ra, việc nâng cao hiểu biết pháp luật cũng là việc quan trọng để các công ty không thể cho NLĐ nghỉ việc trái luật.