Lương tối thiểu thấp gây nhiều hệ lụy

Sáng 30-7, tại Hội trường TP HCM, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong và lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể đã có buổi tiếp xúc với gần 300 cán bộ Công đoàn (CĐ) và công nhân (CN) tiêu biểu. Tại hội nghị, CN đã gửi đến lãnh đạo TP gần 150 ý kiến về vấn đề liên quan đến chế độ, chính sách cho người lao động (NLĐ) và đóng góp nhiều giải pháp xây dựng và phát triển TP có chất lượng sống tốt qua việc góp ý trực tiếp và bằng văn bản. Trong đó, CN đặc biệt quan tâm đến lương tối thiểu (LTT), việc tăng tuổi nghỉ hưu, xây dựng nhà ở, nhà trẻ cho CN...

Công nhân phải làm thêm mới đủ sống

Phát biểu tại buổi gặp gỡ, nhiều CN, cán bộ CĐ đều cho rằng LTT vùng hiện nay quá thấp, không đáp ứng được nhu cầu tối thiểu của NLĐ.

Ông Trần Duy Biên, Chủ tịch CĐ Công ty TNHH Dae Yun Việt Nam (KCX Linh Trung I), cho biết sau nhiều lần điều chỉnh, mức LTT vùng I chỉ đạt 3,75 triệu đồng/người/tháng. Do đó, NLĐ muốn bảo đảm cuộc sống bắt buộc phải tăng ca. Có tháng CN phải tăng ca đến 100 giờ cũng không phải chuyện hiếm. Chỉ một phép tính đơn giản là việc chia ca (12 giờ/ca) ở một số công ty hiện nay đã cho thấy tình trạng làm thêm giờ của CN.

"Lúc nào cũng miệt mài với công việc thì họ không thể tiếp xúc với đời sống xã hội. Tôi mong muốn Hội đồng Tiền lương quốc gia quan tâm, xem xét điều chỉnh LTT, phải làm sao cho LTT đáp ứng các nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ. Nếu CN đã tăng ca cật lực thì khoản tiền phụ trội phải là tiền tích lũy ra của họ để sửa chữa nhà cửa, mua sắm vật dụng sinh hoạt" - ông Biên bày tỏ.

Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong (phải) và bà Trần Kim Yến, Chủ tịch LĐLĐ TP, thăm hỏi cán bộ Công đoàn tiêu biểu tại buổi tiếp xúc Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Đồng quan điểm, ông Trần Lê Duy Sơn, Chủ tịch CĐ Công ty CP Dệt may Gia Định, cho rằng LTT thấp sẽ kéo theo nhiều hệ lụy. Ông Sơn dẫn chứng hiện nay, hầu hết doanh nghiệp đóng BHXH cho NLĐ dựa trên nền LTT, do đó khi NLĐ đến tuổi hưu thì sẽ nhận mức lương hưu rất thấp.

Ông Sơn bày tỏ: "Trong ngành may, số CN có thể làm việc đến lúc nghỉ hưu đếm trên đầu ngón tay, thế nhưng lương hưu của họ chỉ ở mức trên dưới 2 triệu đồng/tháng. Sau bao nhiêu năm làm việc, khi nghỉ hưu, họ lại tiếp tục sống cuộc sống khó khăn. Chính sách BHXH bất cập, thử hỏi làm sao khuyến khích họ chờ hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần?".

Băn khoăn lương hưu, tuổi nghỉ hưu

Một vấn đề khác được nhiều CN đặt ra tại buổi tiếp xúc là về đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu (đối với nam là 62, nữ là 60). Đa số các ý kiến đều cho rằng đề xuất này không hợp lý.

Ông Mai Thanh Thảo, CN Xí nghiệp Nữ trang SJC Tân Thuận - Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), phát biểu: "Theo tôi vẫn nên giữ nguyên tuổi hưu hiện tại vì nếu tăng tuổi nghỉ hưu, sức khỏe của CN không thể đáp ứng yêu cầu công việc. Điển hình như trong ngành chế tác nữ trang, CN bước vào tuổi 50 thì thị lực đã giảm sút, không thể chỉn chu trong thao tác. Nếu tăng chỉ nên tăng tuổi hưu đối với những người có học vị cao: giáo sư, tiến sĩ... ở một số cơ quan nhà nước, viện nghiên cứu".

Đồng thuận với ý kiến trên, bà Bùi Thanh Hậu, Chủ tịch CĐ Công ty Liên doanh Bio-Pharmachemie, cho rằng: "Với quy định hiện tại, đã có rất ít CN tiếp cận được với lương hưu. Nếu còn tăng tuổi nghỉ hưu, khả năng CN trực tiếp sản xuất sẽ càng khó để tiếp cận chính sách an sinh này. Đó là chưa tính đến việc sức khỏe của CN không thể bảo đảm để đảm nhận công việc nặng nhọc trong nhà máy".

Một ý kiến khác liên quan đến cách tính lương hưu là theo Luật BHXH 2014 thì từ năm 2022 trở đi, nam phải đóng đủ 35 năm BHXH mới được hưởng mức lương hưu cao nhất là 75%, nữ phải đóng đủ 30 năm mới hưởng mức tối đa ấy.

"Như vậy sẽ không khuyến khích NLĐ đóng BHXH để hưởng lương hưu. Thay vào đó, NLĐ sẽ nghỉ trước để được hưởng BHXH một lần. Một hệ lụy khác là doanh nghiệp sẽ lợi dụng điểm này để vận động NLĐ lớn tuổi nghỉ việc" - ông Trần Duy Biên cho biết.

Giúp công nhân hiện thực hóa giấc mơ nhà ở

Ngoài vấn đề LTT, lương hưu và tuổi nghỉ hưu, NLĐ còn rất quan tâm khi nào TP sẽ có nhà ở giá rẻ và đủ nhà trẻ cho con CN. Nhiều ý kiến cho biết trước đây, mỗi công trường được lập nên sẽ có nhà ở, nhà trẻ đi theo.

Tuy nhiên, hiện tại, việc quy hoạch lại không đồng bộ được như thế. KCX-KCN TP lập nên với hàng chục ngàn lao động nhưng khu nhà ở tập thể thì ít, đa số CN vẫn phải ở nhà trọ tạm bợ.

Bà Trần Thị Hồng Vân, Chủ tịch CĐ Công ty TNHH Nissei Electric Việt Nam (KCX Linh Trung I), kiến nghị: "Thay vì xây nhà trọ cho CN thì TP nên hướng đến xây nhà ở giá rẻ cho CN. Ở công ty tôi, từ khi nghe đến chủ trương xây nhà ở giá rẻ cho NLĐ, CN đều rất vui mừng và hay hỏi CĐ về đến vấn đề này. Vì vậy, tôi rất hy vọng chủ trương này sẽ sớm được thực hiện để CN sớm an cư".

Khó an cư, CN còn đối diện với một vấn đề khó khăn khác là không có chỗ gửi con. Hiện nay, tại các KCX-KCN TP đã có nhà trẻ cho con CN nhưng vì không thuận đường và các nhà trẻ này không nhận trẻ ngoài giờ, dù NLĐ chấp nhận trả tiền thêm.

Kết quả, CN vẫn không thể cho con đến trường mà tiếp tục gửi con về quê cho ông bà nuôi giúp. Những đứa trẻ không thể lớn lên trong vòng tay của cha mẹ là nỗi lo của hầu hết CNLĐ có gia đình hiện nay.